WASHINGTON (AP) — Sau khi dự luật thuế và nhập cư “lớn và đẹp” của Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump chật vật vượt qua Hạ Viện với chỉ một phiếu cách biệt, giờ đây nó đang hướng tới Thượng Viện và đối mặt với không ít thách thức.
Tại Thượng Viện, Lãnh đạo Đa số John Thune chỉ có thể mất tối đa ba phiếu từ các Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa để dự luật được thông qua. Tuy nhiên, hiện tại đã có nhiều Thượng Nghị Sĩ bày tỏ lo ngại về các điểm khác nhau trong dự luật. Giống như ở Hạ Viện, Thượng Viện sẽ phải cân bằng giữa các yêu cầu từ nhóm ôn hòa và nhóm bảo thủ trong đảng Cộng Hòa.
Hạn chót mà đảng Cộng Hòa đặt ra là ngày 4 tháng 7, trước nguy cơ vỡ nợ quốc gia tiềm ẩn. Theo tin từ AP ngày 23/05/2025, các nhóm Thượng Nghị Sĩ đã bắt đầu họp bàn để xem xét dự luật và “đóng dấu ấn của mình” vào đó. “Chúng ta sẽ xem mọi việc diễn biến thế nào,” ông Thune nói. “Cần những gì để có được 51 phiếu?”
Dưới đây là một số điểm nóng tiềm năng tại Thượng Viện:
Chi tiêu: Một số Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa cho rằng gói thuế trị giá hàng nghìn tỷ USD của Hạ Viện chưa cắt giảm đủ chi tiêu. Thượng Nghị Sĩ Ron Johnson (tiểu bang Wisconsin), người chỉ trích mạnh mẽ dự luật Hạ Viện, muốn Mỹ quay về mức chi tiêu trước đại dịch và tuyên bố sẽ bỏ phiếu chống nếu dự luật giữ nguyên. Ông cho biết có ít nhất ba Thượng Nghị Sĩ khác cùng quan điểm với ông.
Cắt giảm Medicaid và phiếu thực phẩm: Nhìn chung, các Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa đồng tình với việc siết chặt yêu cầu làm việc đối với người nhận Medicaid lớn tuổi, vốn giúp tiết kiệm khoảng 700 tỷ USD. Tuy nhiên, các Thượng Nghị Sĩ Josh Hawley (Missouri), Jerry Moran (Kansas), và Susan Collins (Maine) cùng nhiều người khác lo ngại các thay đổi khác có thể cắt giảm ngân sách cho bệnh viện nông thôn hoặc tăng chi phí y tế cho người nhận hỗ trợ. Đặc biệt, Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump, dù ủng hộ dự luật Hạ Viện, thường xuyên nói rằng ông không muốn cắt giảm Medicaid. Ông Hawley cho biết đã nói chuyện với Tổng Thống Trump qua điện thoại tuần này và ông Trump nói chính xác: “Đừng động vào đó, Josh.”
Về phiếu thực phẩm, dự luật Hạ Viện đề xuất chuyển một phần chi phí sang các tiểu bang, tiết kiệm 290 tỷ USD. Điều này gây lo ngại cho một số tiểu bang Cộng Hòa có số lượng người nhận hỗ trợ cao. Chủ tịch Ủy ban Nông nghiệp Thượng Viện John Boozman cho biết mức tiết kiệm tại Thượng Viện có thể sẽ “thấp hơn một chút”.
Cắt giảm thuế vĩnh viễn: Một khác biệt lớn giữa Hạ Viện và Thượng Viện là các Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa muốn nhiều khoản cắt giảm thuế được áp dụng vĩnh viễn, trong khi dự luật Hạ Viện chỉ có thời hạn ngắn hơn cho nhiều khoản cắt giảm (như không đánh thuế tiền tip, tiền làm thêm giờ, lãi vay mua ô tô…).
Làm thế nào để bù đắp chi phí: Đây là câu hỏi lớn nhất. Để bù đắp khoản thu thuế bị mất, Hạ Viện đề xuất cắt giảm hơn 1 nghìn tỷ USD chi tiêu (ở Medicaid, phiếu thực phẩm, chương trình năng lượng xanh). Tuy nhiên, một số Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa không tin rằng việc kéo dài các khoản cắt giảm thuế hiện tại sẽ gây ra chi phí, tạo nên một cuộc đối đầu cả về chính trị lẫn thủ tục.
Trần nợ công: Dự luật Hạ Viện bao gồm việc tăng trần nợ công thêm 4 nghìn tỷ USD. Bộ trưởng Ngân khố Scott Bessent đã cảnh báo Mỹ có thể hết tiền thanh toán các hóa đơn sớm nhất vào tháng 8 nếu không có hành động của Quốc hội.
Thượng Nghị Sĩ Rand Paul (Kentucky) nói ông sẽ không ủng hộ dự luật nếu việc tăng trần nợ được giữ lại. Tuy nhiên, hầu hết các Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa muốn giữ mục này để tránh một cuộc chiến riêng biệt, vốn sẽ cần 60 phiếu tại Thượng Viện (phải trả “giá rất đắt” cho đảng Dân Chủ theo lời Thượng Nghị Sĩ John Cornyn).
Tín dụng thuế năng lượng: Một số Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa lo ngại về các điều khoản trong dự luật Hạ Viện nhằm bãi bỏ hoặc loại bỏ dần các khoản tín dụng thuế năng lượng sạch được thông qua năm 2022. Các Thượng Nghị Sĩ Lisa Murkowski (Alaska), Thom Tillis (North Carolina), John Curtis (Utah) và Moran đã viết thư bày tỏ rằng việc loại bỏ các tín dụng này có thể “tạo ra sự không chắc chắn, gây nguy hiểm cho việc phân bổ vốn, kế hoạch dự án dài hạn và tạo việc làm trong lĩnh vực năng lượng và nền kinh tế rộng lớn hơn”.
Trí tuệ Nhân tạo (AI): Dự luật Hạ Viện sẽ cấm các tiểu bang và địa phương điều chỉnh AI trong một thập kỷ, trao cho chính phủ liên bang quyền kiểm soát nhiều hơn. Dù được ngành công nghiệp AI ưa chuộng, cách tiếp cận này đã gây lo ngại cho cả hai đảng. Hơn nữa, điều khoản này có thể không vượt qua được sự xem xét của Nghị sĩ Thượng Viện vì nó khó có tác động đáng kể đến ngân sách liên bang.
Các vấn đề khác: Với tỷ lệ mong manh và chỉ có 53 Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa, ưu tiên hàng đầu của mỗi người đều có ý nghĩa lớn. Thượng Nghị Sĩ Mike Rounds (Nam Dakota) ủng hộ dự luật nhưng cách xử lý việc đấu giá phổ tần (quyền tín hiệu viễn thông) là “điểm mấu chốt” đối với ông. Thượng Nghị Sĩ John Hoeven (Bắc Dakota) muốn đảm bảo có tiền cho các chương trình an toàn nông nghiệp và mở đường cho dự luật nông nghiệp lớn hơn sau này.
Như ông Hoeven nói, “Cuối cùng, chúng ta phải có 50 cộng một phiếu ủng hộ nó. Vì vậy, chúng tôi còn rất nhiều việc phải làm.”
