Cử tri Canada đã ủng hộ Đảng Tự do của Thủ tướng Mark Carney trong cuộc
bầu cử quốc gia vừa qua, theo dự đoán của Canadian Broadcasting Corp
(CBC). Cuộc bầu cử chịu ảnh hưởng lớn từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.
CBC cho biết còn quá sớm để biết liệu Đảng Tự do có giành đủ số ghế để
thành lập chính phủ đa số hay không, nhưng dự kiến đảng này sẽ tiếp tục
lãnh đạo đất nước thêm một nhiệm kỳ nữa, nâng tổng số năm cầm quyền lên gần
một thập kỷ.
Thủ tướng Carney phát biểu trước những người ủng hộ: “Ai sẵn sàng đứng lên
vì Canada cùng tôi nào?”. Ông cũng nhấn mạnh rằng những bình luận lặp đi lặp
lại của Trump về việc biến Canada thành bang thứ 51 của Mỹ “không phải là
những lời đe dọa suông”.
Ông nói thêm: “Tổng thống Trump đang cố gắng đánh gục chúng ta, để Mỹ có
thể sở hữu chúng ta. Điều đó sẽ không bao giờ xảy ra”.
Theo ông, thế giới đã thay đổi căn bản và mối quan hệ lâu đời giữa Canada
với đồng minh và đối tác thương mại Mỹ đã “kết thúc”.
“Chúng ta đã vượt qua cú sốc trước sự phản bội của Mỹ, nhưng chúng ta không
bao giờ nên quên những bài học đó”, ông Carney nói. “Chúng ta phải tự lo
cho bản thân mình”.
Pierre Poilievre, lãnh đạo phe Bảo thủ đối lập, đã thừa nhận thất bại và
chúc mừng Carney, mô tả chiến thắng dự kiến của Đảng Tự do là một “chính
phủ thiểu số mong manh” và tuyên bố đảng của ông sẽ buộc họ phải chịu trách
nhiệm.
Chỉ vài tháng trước, Poilievre dường như đã sẵn sàng trở thành nhà lãnh đạo
tiếp theo của Canada trong bối cảnh công chúng thất vọng với tình trạng lạm
phát gia tăng, nhập cư tăng cao và cách tiếp cận quá hòa giải của Thủ tướng
Justin Trudeau (khi đó) đối với Trump.
Tuy nhiên, kể từ khi Trump trở lại nắm quyền, ông đã khiến người Canada tức
giận với cách hành xử của mình đối với một trong những đồng minh thân cận
nhất của đất nước này. Các chính sách và lời lẽ của ông — bao gồm áp thuế
cao đối với hàng nhập khẩu của Canada và những bình luận về “bang thứ 51” —
đã trở thành vấn đề trung tâm trong cuộc bầu cử Canada và giúp Đảng Tự do
tạo ra một bước ngoặt đáng chú ý, thu hẹp khoảng cách gần 20 điểm với Đảng
Bảo thủ chỉ trong vài tuần.
Đảng Tự do cũng được hưởng lợi từ một ứng cử viên, Carney, người có thể ở
vị trí đặc biệt để đáp trả Trump và sự bất ổn kinh tế toàn cầu mà các loại
thuế của ông đã gây ra.
Giống như Trump, Carney chưa từng giữ chức vụ dân cử nào trước khi trở thành
lãnh đạo đất nước và dành phần lớn cuộc đời mình trong khu vực tư nhân. Ông
trở thành thủ tướng vào tháng trước sau khi được bầu làm lãnh đạo Đảng Tự
do, sau đó nhanh chóng kêu gọi một cuộc bầu cử nhanh chóng với hy vọng đảm
bảo một nhiệm kỳ đầy đủ.
Carney, 60 tuổi, cũng là một cựu thống đốc ngân hàng trung ương, người quen
với việc đối phó với các cuộc khủng hoảng kinh tế, từng điều hành Ngân hàng
Canada sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và Ngân hàng Anh
trong quá trình Brexit.
Ông đã quảng bá kinh nghiệm đó trong chiến dịch kéo dài 37 ngày.
Chiến dịch của ông cho biết: “Mark mang đến khả năng lãnh đạo đã được chứng
minh và kế hoạch thực tế mà chúng ta cần để mang lại sự thay đổi cho đảng
và đất nước của chúng ta, đồng thời xây dựng nền kinh tế mạnh nhất trong
G7”, đề cập đến Nhóm bảy quốc gia công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới.
Poilievre đã trên đà đi lên cho đến đầu năm nay, với phong cách “Trump
lite” của ông được phe cánh hữu dân túy trong đảng của ông ủng hộ. Tuy
nhiên, khi sự tức giận của người Canada gia tăng, những điểm tương đồng của
ông với Trump bắt đầu gây bất lợi cho ông.
Poilievre tranh cử dựa trên cơ hội việc làm và những lời hứa rằng cử tri
thế hệ Z sẽ có khả năng mua nhà ở, tận dụng sự mệt mỏi của công chúng đối
với chính phủ Tự do. Tại một cuộc mít tinh hôm Chủ nhật, CBC trích dẫn lời
ông gọi chính phủ Trudeau là “thập kỷ Tự do mất mát với tội phạm, hỗn loạn,
ma túy và vô trật tự gia tăng”.
Trump tiếp tục thúc đẩy Canada vào thứ Hai khi cử tri đi bỏ phiếu, một lần
nữa nói rằng nước này nên trở thành bang thứ 51 “đáng trân trọng” của Mỹ.
Ông nói trên nền tảng Truth Social của mình: “TẤT CẢ ĐỀU TÍCH CỰC MÀ KHÔNG
CÓ TIÊU CỰC NÀO. ĐÓ LÀ ĐỊNH MỆNH!”.
Cả Carney và Poilievre đều khiển trách Trump về những bình luận như vậy và
những bình luận khác mà ông đã đưa ra về cuộc bầu cử Canada.
Carney nói trong một video trên mạng xã hội hôm thứ Hai, khi nói về Hoa Kỳ:
“Họ có thể trở nên chia rẽ và yếu đuối”. “Nhưng đây là Canada. Và chúng ta
quyết định những gì xảy ra ở đây”.
Poilievre đã viết trên X hôm thứ Hai: “Tổng thống Trump, hãy tránh xa cuộc
bầu cử của chúng tôi”.
Ông viết: “Những người duy nhất sẽ quyết định tương lai của Canada là người
Canada tại thùng phiếu”. “Canada sẽ luôn tự hào, có chủ quyền và độc lập và
chúng ta SẼ KHÔNG BAO GIỜ là bang thứ 51”.
Một cử tri cho biết ông bỏ phiếu cho Đảng Tự do vì Poilievre “nghe giống như
Trump thu nhỏ đối với tôi”. Reid Warren, đến từ Toronto, nói với The
Associated Press rằng thuế quan cũng là một mối lo ngại.
Warren nói: “Việc người Canada cùng nhau vượt qua mọi khó khăn đến từ Mỹ là
rất tuyệt, nhưng chắc chắn nó đã tạo ra một số xáo trộn”.
Trump dường như không bình luận công khai về kết quả bầu cử vào cuối ngày
thứ Hai, nhưng người tiền nhiệm của ông đã chúc mừng Carney và Đảng Tự do.
Cựu Tổng thống Joe Biden cho biết trong một bài đăng trên X: “Tôi tin tưởng
Mark sẽ là một nhà lãnh đạo mạnh mẽ cho các giá trị và lợi ích cơ bản mà
người Canada và người Mỹ chia sẻ”.
Theo nguồn tin từ NBC News, cập nhật ngày 29/4/2025, về kết quả bầu cử tại
Canada.
