Trước khi chọn được ứng viên tổng thống tiếp theo vào năm 2028, Đảng Dân chủ sẽ phải giải quyết một vấn đề đau đầu: bang nào sẽ được bỏ phiếu đầu tiên trong lịch trình bầu cử sơ bộ?
Năm 2022, Tổng Thống Joe Biden đã tạo ra một sự thay đổi lớn cho lịch trình bầu cử năm 2024, đưa South Carolina lên trước các bang truyền thống như Iowa, New Hampshire và Nevada. Giờ đây, các bang từng đi đầu này đang ráo riết vận động để giành lại vị trí số một, gần hai năm trước khi Ủy ban Quốc gia Đảng Dân chủ (DNC) chính thức chốt lịch.
Đây là một quyết định không hề dễ dàng cho Đảng Dân chủ, nhất là sau khi họ để mất Nhà Trắng vào tay Tổng Thống Donald Trump trong cuộc bầu cử vừa qua. Mỗi bang đi đầu đều mang lại lợi thế khác nhau cho các ứng viên và làm nổi bật (hoặc làm lu mờ) các nhóm cử tri khác nhau trong cơ sở của đảng.
Hiện tại, các gương mặt tiềm năng cho năm 2028 đã bắt đầu “đánh tiếng” bằng các chuyến thăm sớm tới các bang này. Chẳng hạn, Thống đốc Illinois JB Pritzker vừa có bài phát biểu quan trọng tại New Hampshire, một bang chủ yếu là người da trắng với cử tri năng động và có xu hướng độc lập. Trong khi đó, Thống đốc Maryland Wes Moore, thống đốc da đen đầu tiên của bang này, sẽ xuất hiện tại một sự kiện tương tự ở South Carolina, nơi cử tri da đen đóng vai trò cực kỳ quan trọng.
Pete Buttigieg cũng sẽ tham dự một sự kiện ở Iowa, đánh dấu lần xuất hiện công khai trực tiếp đầu tiên của cựu Bộ trưởng Giao thông vận tải này kể từ khi rời nội các của Tổng Thống Biden. Ông Buttigieg từng có màn thể hiện tốt ở Iowa vào năm 2020, dù cuộc bầu cử sơ bộ năm đó gặp trục trặc kỹ thuật.
Tổng Thống Biden và nhiều người khác đã thúc đẩy việc bắt đầu chu kỳ 2024 bằng một bang đa dạng hơn Iowa truyền thống, nơi có tới 90% dân số là người da trắng. Điều này đã chấm dứt truyền thống kéo dài 5 thập kỷ của Iowa với đêm bầu cử sơ bộ đầy kịch tính. Năm ngoái, Iowa vẫn tổ chức bầu cử sớm theo luật bang, nhưng cử tri Dân chủ đã bỏ phiếu qua thư và kết quả chỉ được công bố vào tháng 3, cùng ngày với các bang khác.
Ông Scott Brennan, thành viên Ủy ban Quy tắc và Điều lệ của DNC, đồng thời là cựu Chủ tịch Đảng Dân chủ Iowa, cho rằng Tổng Thống Biden đã chọn lịch trình “phù hợp với ông ấy”. Ông nói thêm: “Khi bạn là tổng thống, bạn có thể làm những điều đó. Nhưng tôi không nghĩ người dân Iowa thấy điều đó công bằng.”
Lãnh đạo Đảng Dân chủ Iowa hiện tập trung vào cuộc bầu cử năm 2026, nhưng nhiều người vẫn tin rằng vai trò đi đầu của bang trong quá trình đề cử tổng thống là quan trọng. Họ hy vọng sẽ có một quy trình công bằng và Iowa sẽ được xem xét cho vị trí sớm vào năm 2028.
Cựu Dân biểu Dave Nagle thậm chí còn thẳng thắn hơn, đề xuất rằng Đảng Dân chủ Iowa nên kiên quyết giữ vị trí đầu tiên, bất chấp DNC nói gì. Ông nhớ lại năm 1984, khi DNC đe dọa thay đổi quy trình ở Iowa và New Hampshire, hai bang này đã liên minh và nhận được sự ủng hộ của sáu ứng viên tổng thống.
New Hampshire cũng đã “nổi loạn” vào năm 2024, tổ chức bầu cử sơ bộ không được DNC chấp thuận vào tháng 1. Tổng Thống Biden không có tên trên phiếu bầu nhưng vẫn thắng nhờ phiếu ghi tên. Ba tháng sau, DNC đã rút lại lời đe dọa không công nhận đại biểu của bang này tại đại hội toàn quốc.
Chủ tịch Đảng Dân chủ New Hampshire, Ray Buckley, cho biết họ đã làm việc hậu trường và tin rằng cuộc đua giành vị trí đầu tiên năm 2028 sẽ “công bằng hơn nhiều”. Luật của New Hampshire cũng yêu cầu cuộc bầu cử sơ bộ của bang phải diễn ra trước bất kỳ bang nào khác.
Bà Kathy Sullivan, cựu chủ tịch đảng bang và thành viên ủy ban DNC, cho rằng Iowa có thể đã “lỡ chuyến tàu” để trở lại vị trí đầu tiên sau sự cố năm 2020 và việc họ “nhượng bộ” DNC năm 2024. Ngược lại, New Hampshire đã “đi ngược lại” và cuối cùng vẫn được công nhận đại biểu.
Lãnh đạo Đảng Dân chủ ở Nevada, bang tổ chức bầu cử sơ bộ chỉ vài ngày sau South Carolina năm 2024, cũng đang nỗ lực để giữ vị trí sớm. Họ nhấn mạnh sự đa dạng về sắc tộc (30% là người gốc Latinh, cùng với cộng đồng người da đen và châu Á đáng kể), sự hiện diện của công đoàn và sự đa dạng về trình độ học vấn là lý do để Nevada mở màn lịch trình 2028.
Bà Daniele Monroe-Moreno, Chủ tịch Đảng bang Nevada, cho rằng nếu Đảng Dân chủ muốn giành lại cử tri thuộc tầng lớp lao động và xây dựng lại liên minh rộng lớn với cử tri da màu, họ nên ưu tiên bang chiến địa đa dạng và mang tính lao động nhất cả nước. Bà nói: “Nevada là bang chiến địa phản ánh tốt nhất sự phát triển của đất nước chúng ta,” và đảng “không thể để các bang chủ yếu là người da trắng, có trình độ đại học cao hoặc ít cạnh tranh hơn bắt đầu quá trình sàng lọc ứng viên một lần nữa vào năm 2028.”
South Carolina, với vai trò là bang đầu tiên ở miền Nam và nơi cử tri da đen đóng vai trò quyết định, từ lâu đã quảng bá vai trò của mình trong việc định hình cuộc đua sau khi các bang đầu tiên thu hẹp danh sách ứng viên. Tuy nhiên, bà Christale Spain, người dự kiến sẽ tái đắc cử chức Chủ tịch Đảng bang, cho biết bà sẽ lập luận với lãnh đạo DNC rằng South Carolina nên giữ vị trí số một.
Cuối tháng 5 này, Thống đốc Moore sẽ là diễn giả chính tại bữa tối gây quỹ quan trọng của Đảng Dân chủ South Carolina. Trước đây, sự kiện này từng đón tiếp các nhân vật nổi bật như Jennifer Granholm, cựu thống đốc Michigan và Bộ trưởng Năng lượng của Tổng Thống Biden, cùng các Thượng nghị sĩ Cory Booker và Raphael Warnock.
Năm 2022, khi còn là Phó Tổng Thống, bà Kamala Harris đã dùng bài phát biểu của mình để chính thức cảm ơn South Carolina vì đã cung cấp sự ủng hộ quan trọng, giúp vực dậy chiến dịch tranh cử năm 2020 của Tổng Thống Biden sau một loạt thất bại ở các bang đi đầu khác.
Bà Spain sẽ phải đưa ra lập luận của mình mà không có Tổng Thống Biden ở Nhà Trắng và Jaime Harrison, người gốc South Carolina vừa kết thúc nhiệm kỳ Chủ tịch DNC, dẫn dắt đảng. Bà tin rằng South Carolina mang lại những gì cần thiết cho một cuộc bầu cử sơ bộ Dân chủ: sự đa dạng, vai trò của cộng đồng người da đen, các trường đại học và tổ chức quan trọng. “Chúng tôi có nhiều thứ để mang lại hơn các bang khác,” bà nói.
Theo ABC News.
