Đảng Cộng hòa tại Quốc hội đang thúc đẩy một kế hoạch bán hoặc chuyển nhượng hàng trăm nghìn mẫu đất liên bang ở miền Tây nước Mỹ. Họ nói rằng việc này sẽ tạo ra doanh thu và giảm áp lực phát triển ở các thành phố đang bùng nổ, đặc biệt là giải quyết vấn đề nhà ở.
Dự luật vừa được Ủy ban Tài nguyên Hạ viện thông qua tuần trước bao gồm khoảng 460.000 mẫu Anh (tương đương 186.155 hecta) đất ở Nevada và Utah. Số đất này sẽ được bán hoặc chuyển giao cho chính quyền địa phương hoặc các tổ chức tư nhân.
Động thái này là một phần của gói cắt giảm thuế lớn và phản ánh quan điểm của chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump, coi hầu hết đất công là tài sản cần được sử dụng chứ không phải chỉ để bảo tồn.
Việc ai nên kiểm soát đất đai liên bang từ lâu đã là một vấn đề gây tranh cãi gay gắt ở miền Tây, nơi khoảng một nửa diện tích đất nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ liên bang. Các thành phố ở đây đang mở rộng nhanh chóng và đối mặt với nhu cầu nhà ở, nước và các nhu cầu thiết yếu khác ngày càng tăng.
Kế hoạch của Đảng Cộng hòa đang làm bùng lên cuộc chiến chính trị này và vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Đảng Dân chủ và các nhà bảo tồn. Họ lo ngại đây sẽ là tiền lệ mở đường cho việc bán đất ở các bang khác.
Ông Steve Bloch từ Liên minh Bảo tồn Hoang dã Nam Utah bày tỏ lo ngại: “Chúng tôi rất quan ngại rằng đây chỉ là bước khởi đầu. Nếu điều này xảy ra ở Utah, ở Nevada, nó sẽ không dừng lại ở đó mà sẽ lan rộng.”
Một số thành viên Đảng Cộng hòa cũng đã lên tiếng phản đối, báo hiệu một cuộc đối đầu chính trị khi quá trình ngân sách tiếp diễn.
Phần lớn diện tích đất trong dự luật nằm ở Nevada, bao gồm các hạt có Reno, Las Vegas và thành phố Fernley đang phát triển nhanh chóng. Quản lý thành phố Fernley, ông Benjamin Marchant, gọi cơ hội mua 12.000 mẫu Anh đất liên bang là “tin tốt lành”. Thành phố này đã tăng gấp ba lần quy mô kể từ khi thành lập năm 2001 và dự kiến sẽ tăng gấp đôi nữa trong thập kỷ tới. Ông nói, Fernley cần không gian để phát triển, đặc biệt là để trở thành một trung tâm công nghệ.
Tuy nhiên, một số khu đất được đề xuất bán lại nằm xa các khu vực phát triển, thậm chí giáp ranh với Vườn quốc gia Zion và đất của các bộ lạc da đỏ như bộ lạc Paiute ở Utah và bộ lạc Pyramid Lake Paiute ở Nevada.
Bà Mathilda Miller từ Liên minh Cử tri Bản địa Nevada, một nhóm vận động cho các bộ lạc, phản đối việc bán đất này. Bà nói: “Điều đó có nghĩa là bộ lạc không thể phát triển. Họ không thể đòi lại đất đai đã bị lấy đi, và việc phát triển sẽ diễn ra ngay sát cửa nhà họ.”
Khoảng 100.000 mẫu Anh ở hạt Pershing, phía tây Nevada, có thể được bán cho các công ty tư nhân có yêu sách khai thác mỏ hoặc cơ sở hạ tầng khai thác. Dự luật cũng yêu cầu trao đổi các khu đất liên bang ở khu vực đó lấy một lượng đất phi liên bang tương đương.
Nhiều cộng đồng gần các địa điểm bán đất có điểm chung là sự mở rộng của họ bị hạn chế bởi đất đai liên bang, chiếm tới 80% diện tích ở Nevada và 63% ở Utah. Trong khi đó, một số bang ở Trung Tây và miền Đông chỉ có 1% hoặc ít hơn đất liên bang.
Đất công thường xen kẽ với đất tư nhân theo kiểu “bàn cờ”, làm phức tạp thêm nỗ lực phát triển.
Các nhà vận động nhà ở cảnh báo rằng không phải tất cả đất liên bang đều phù hợp cho nhà ở giá rẻ. Nói chung, đất càng xa thành phố thì càng cần nhiều cơ sở hạ tầng – đường sá, hệ thống thoát nước, giao thông công cộng.
Bà Vicki Been từ Trung tâm Furman về Bất động sản và Chính sách Đô thị tại Đại học New York nhận xét: “Đó là một cách tốn kém vì nhu cầu cơ sở hạ tầng, vì thời gian cần thiết. Tôi không nói rằng không có nơi nào trên đất liên bang có thể phù hợp, nhưng cần phải xem xét thật kỹ.”
Đề xuất của Đảng Cộng hòa tìm cách xác định các khu đất phù hợp phối hợp với các thành phố địa phương. Điều này khiến một số người lo ngại rằng không có đủ đảm bảo rằng đất đai, hoặc đủ đất, sẽ được sử dụng cho nhà ở giá rẻ.
Bà Tara Rollins, giám đốc điều hành Liên minh Nhà ở Utah, nói: “Chi tiết mới là vấn đề. Nó có thể chỉ là một cuộc thâu tóm đất đai. Cần phải có nhiều kiểm tra và cân bằng.”
Việc chuyển giao toàn bộ đất đai liên bang cho các tổ chức địa phương hoặc tư nhân là điều mà nhiều người bảo thủ ở miền Tây đã tìm kiếm từ lâu. Năm ngoái, các quan chức Đảng Cộng hòa ở Utah đã đệ đơn kiện đòi kiểm soát các khu đất liên bang rộng lớn trong bang, nhưng đã bị Tòa án Tối cao Hoa Kỳ bác bỏ. Mười hai bang khác đã ủng hộ nỗ lực của Utah.
Cũng có những tiếng nói mạnh mẽ trong Đảng Cộng hòa phản đối việc bán đất công, đáng chú ý là các nhà lập pháp Montana như Dân biểu Ryan Zinke, người từng là Bộ trưởng Nội vụ trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng Thống Donald Trump, và Thượng nghị sĩ Steve Daines. Dân biểu Colorado Jeff Hurd là thành viên Đảng Cộng hòa duy nhất trong Ủy ban Tài nguyên bỏ phiếu chống lại điều khoản về đất đai.
Dự luật sẽ bán khoảng 10.000 mẫu Anh (4050 hecta) đất ở hai hạt của Utah. Dân biểu Maloy cho biết dự luật tránh các khu vực cần được bảo tồn và sẽ giúp giảm nhu cầu về nhà ở và nước, bằng cách tạo không gian xây nhà mới và mở rộng dung tích hồ chứa.
Việc bán các khu đất nhỏ hơn là một hoạt động phổ biến của Cục Quản lý Đất đai (Bureau of Land Management) thuộc Bộ Nội vụ.
Bà Maloy nói: “Không phải tất cả đất liên bang đều có giá trị như nhau. Trong cả các chính quyền Dân chủ và Cộng hòa, trong nhiều thập kỷ, chúng tôi đã xử lý các khu đất phù hợp theo cách nhất quán với những gì tôi đề xuất ở đây.”
Theo tin từ AP.
