Theo ABC News ngày 09/04/2025
Các nhà sản xuất đang vật lộn với kế hoạch dài hạn. Nông dân đối mặt với sự trả đũa từ người mua Trung Quốc. Các hộ gia đình Mỹ gánh chịu giá cả cao hơn.
Đó là những lo ngại mà các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đang đối mặt với chính quyền Trump, khi họ băn khoăn về tác động kinh tế của chiến lược thuế quan sâu rộng do Tổng thống đưa ra, bắt đầu có hiệu lực từ thứ Tư tuần này.
Trong một phiên điều trần tại Thượng viện và các cuộc phỏng vấn với phóng viên tuần này, tâm lý hoài nghi của Đảng Cộng hòa đối với các chính sách của Tổng thống Donald Trump tăng cao bất thường. Mặc dù các nhà lập pháp GOP đã cẩn thận hướng sự lo ngại của họ tới các cố vấn của ông Trump – đặc biệt là Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer – đây vẫn là một động thái hiếm hoi Đảng Cộng hòa “lệch pha” với một Tổng thống mà họ thường ủng hộ.
Các nhà lập pháp có lý do để lo lắng: thị trường chứng khoán đã trải qua nhiều ngày biến động mạnh và các nhà kinh tế cảnh báo rằng các kế hoạch thuế quan có thể dẫn đến suy thoái.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Thom Tillis đã thẳng thắn hỏi Greer: “Cổ họng của ai tôi sẽ siết nếu điều này chứng minh là sai?” khi ông yêu cầu một câu trả lời về việc ai trong chính quyền Trump sẽ chịu trách nhiệm nếu nền kinh tế đi xuống.
Sự thất vọng của ông Tillis nhắm vào chiến lược thuế quan áp dụng trên diện rộng, có khả năng gây khó khăn cho các nhà sản xuất Mỹ vốn đang phụ thuộc vào nguyên liệu như nhôm và thép từ Trung Quốc. Bang quê nhà của ông, Bắc Carolina, nơi ông sẽ tái tranh cử vào năm tới, đã thu hút hàng nghìn công ty nước ngoài đầu tư vào ngành sản xuất.
Dù luôn thận trọng để không đối đầu trực tiếp với ông Trump, các nghị sĩ Cộng hòa đã thực hiện một “bước nhảy kép” tinh tế: chỉ trích việc triển khai thuế quan rồi chuyển sang ca ngợi tầm nhìn kinh tế của Tổng thống. Chiều cùng ngày, trong bài phát biểu tại Thượng viện, ông Tillis nói rằng “Tổng thống đã đúng khi thách thức các quốc gia khác đã lạm dụng mối quan hệ với Hoa Kỳ trong nhiều thập kỷ”, nhưng sau đó lại đặt câu hỏi ai trong Nhà Trắng đang suy nghĩ thấu đáo về những tác động kinh tế dài hạn của các mức thuế này.
Ông Tillis thậm chí thừa nhận chiến lược thương mại của ông Trump vẫn có thể hiệu quả, nhưng nói rằng chỉ có một khoảng thời gian ngắn để chứng minh điều đó đáng giá với giá cả tăng cao và tình trạng sa thải sẽ đè nặng lên người lao động.
Về phần mình, Greer nhấn mạnh với ủy ban rằng Mỹ đang đàm phán với các quốc gia khác nhưng “thâm hụt thương mại đã hình thành trong nhiều thập kỷ và sẽ không được giải quyết chỉ sau một đêm”.
Các lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Quốc hội, cũng như một bộ phận lớn các nhà lập pháp, đã nhấn mạnh rằng ông Trump cần thời gian để thực hiện chiến lược của mình. Họ hầu hết bác bỏ ý tưởng kiểm soát quyền áp thuế của ông Trump, nhưng rõ ràng sự lo lắng đang gia tăng trong hàng ngũ Đảng Cộng hòa về những gì sắp xảy ra.
Thượng nghị sĩ James Lankford, một nghị sĩ Cộng hòa từ Oklahoma, cho biết có một công ty ở bang của ông đã chi “hàng triệu đô la” để chuyển sản xuất linh kiện từ Trung Quốc sang Việt Nam. Nhưng giờ đây, Việt Nam đang đối mặt với mức thuế cao, khiến doanh nghiệp này không thể tiến hành đàm phán giá với các nhà bán lẻ.
Ông Lankford đã thúc ép Greer đưa ra một mốc thời gian cho các cuộc đàm phán, nhưng Đại diện Thương mại trả lời: “Chúng tôi không có mốc thời gian cụ thể nào. Kết quả quan trọng hơn là đặt ra một điều gì đó nhân tạo cho chúng tôi.”
Các hiệp định thương mại giữa các quốc gia thường mất hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm để hoàn thành và thường đòi hỏi các bên phải giải quyết hàng loạt vấn đề pháp lý, kinh tế và kinh doanh. Tuy nhiên, các nghị sĩ Cộng hòa cho biết họ được khích lệ bởi những dấu hiệu cho thấy ông Trump đang bắt đầu đàm phán với các quốc gia khác.
Thượng nghị sĩ Steve Daines, một nghị sĩ Cộng hòa từ Montana, phát biểu tại phiên điều trần rằng ông “rất được khích lệ” bởi tin tức về các cuộc đàm phán thương mại và cho rằng sự tăng điểm nhất thời của thị trường chứng khoán là do “hy vọng rằng những mức thuế này là một phương tiện chứ không chỉ là mục đích cuối cùng”.
Ông nói với Greer: “Ai sẽ trả những mức thuế cao này? Đó sẽ là người tiêu dùng. Tôi lo lắng về hiệu ứng lạm phát. Tôi lo lắng nếu có chiến tranh thương mại, thị trường sẽ đóng cửa đối với nông dân, chủ trang trại và nhà sản xuất Mỹ.”
Một số nhà lập pháp GOP khác lại cho rằng nỗi đau này đáng để chịu đựng. Hạ nghị sĩ Cộng hòa Ralph Norman từ Nam Carolina, một thành viên của nhóm bảo thủ Freedom Caucus, nói rằng Tổng thống đang đi đúng hướng.
Ông nói: “Đó là nỗi đau, nhưng nó sẽ xảy ra. Tổng thống sẽ đưa ra quyết định đúng đắn. Ông ấy đang làm điều đúng đắn.”
Tuy nhiên, các nghị sĩ Cộng hòa truyền thống vẫn đang tìm cách phản đối kế hoạch thuế quan của ông Trump.
Thượng nghị sĩ Chuck Grassley, một nghị sĩ Cộng hòa kỳ cựu, đã đưa ra một dự luật lưỡng đảng nhằm trao cho Quốc hội quyền xem xét và phê duyệt các mức thuế mới, và các thành viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện cũng đang tìm kiếm sự ủng hộ cho một dự luật tương tự. Đạo luật như vậy sẽ cho phép Quốc hội lấy lại một phần quyền lực hiến định của mình đối với chính sách thuế quan, vốn gần như đã được chuyển giao hoàn toàn cho Tổng thống trong những thập kỷ gần đây thông qua luật pháp.
Nhưng Nhà Trắng đã cho biết ông Trump sẽ phủ quyết dự luật này, và cả Lãnh đạo Đa số Thượng viện John Thune (Cộng hòa, Nam Dakota) và Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (Cộng hòa, Louisiana) đều nói rằng họ không quan tâm đến việc đưa nó ra bỏ phiếu.
Thượng nghị sĩ Markwayne Mullin, một nghị sĩ Cộng hòa có quan điểm gần gũi với ông Trump, nói trên mạng xã hội rằng dự luật này là một ý tưởng tồi vì “Quốc hội di chuyển với tốc độ của một con rùa chạy đua.”
Ông nói thêm: “Lý do Quốc hội trao quyền này cho Tổng thống ngay từ đầu là vì khả năng xoay chuyển tình thế.”
Tuy nhiên, thông điệp không rõ ràng của Tổng thống cũng khiến các nhà lập pháp chỉ biết đoán mò khi họ cố gắng giải mã xem cố vấn nào có ảnh hưởng trong Nhà Trắng.
Thượng nghị sĩ John Kennedy, một nghị sĩ Cộng hòa từ Louisiana, cho biết khi nhận được cuộc gọi từ cộng đồng doanh nghiệp ở bang của mình, ông không có câu trả lời nào cho họ ngoài việc nói rằng triển vọng kinh tế là không chắc chắn. Thông tin liên lạc từ các cố vấn của Tổng thống thường mâu thuẫn, ông Kennedy nói, ngay cả khi ông bày tỏ sự ủng hộ mục tiêu dài hạn của ông Trump.
Ông Kennedy nói với các phóng viên: “Tôi không nghĩ có cách nào để tăng gấp đôi hoặc gấp ba thuế quan đối với thế giới khi bạn là quốc gia giàu có nhất trong lịch sử loài người mà không có chút hỗn loạn nào.”
