Một nhóm nhỏ các dân biểu Cộng hòa cứng rắn tại Hạ viện đang gây khó khăn cho chương trình nghị sự lập pháp của chính đảng mình, khi họ phản đối gói cắt giảm thuế và chi tiêu mà Tổng Thống Donald Trump gọi là “dự luật lớn, đẹp đẽ”.
Những dân biểu bảo thủ này có quan điểm khác biệt cơ bản về chi tiêu và nợ công liên bang so với phần còn lại của đảng Cộng hòa. Họ chỉ tập trung vào việc cắt giảm thâm hụt bằng cách tái cấu trúc chính phủ để thu nhỏ đáng kể các chương trình xã hội, bất kể hậu quả chính trị.
Trong bối cảnh đảng Cộng hòa đang kiểm soát cả Hạ viện, Thượng viện và Tòa Bạch Ốc, nhóm này cho rằng các đồng nghiệp đang quá nhút nhát, bỏ lỡ cơ hội vàng để vực dậy tình hình tài chính của chính phủ. Thay vào đó, họ thấy các nhà lãnh đạo Cộng hòa, vì muốn làm hài lòng các thành viên ở khu vực tranh chấp để lo tái tranh cử, lại đưa ra một giải pháp nửa vời, thiếu sót nghiêm trọng trong việc cắt giảm chi tiêu.
Dân biểu Chip Roy từ Texas, một trong những người đi đầu trong phong trào kêu gọi cắt giảm chi tiêu sâu sắc, bày tỏ sự thất vọng. Ông nói rằng Ủy ban Ngân sách đáng lẽ phải làm gì đó để cân bằng ngân sách, nhưng hiện tại lại không làm được.
Chưa rõ liệu những người theo chủ nghĩa chống thâm hụt này có kiên quyết phản đối dự luật đến cùng hay chỉ đang tìm kiếm nhượng bộ để tuyên bố một chiến thắng nhỏ và cuối cùng vẫn ủng hộ Tổng Thống Trump. Họ nổi tiếng là thường chống đối chính đảng mình vào những thời điểm quan trọng, nhưng cũng hay xuống nước trước khi sự cứng rắn của họ thực sự giết chết một ưu tiên hàng đầu của đảng Cộng hòa – thường là mà không đạt được những gì họ đòi hỏi ban đầu.
Sự phản kháng của nhóm dân biểu này phản ánh một sự khác biệt cốt lõi giữa họ và Tổng Thống Trump. Tổng Thống không chia sẻ sự ác cảm của họ với nợ công và trên thực tế, đã cam kết không thực hiện những thay đổi cấu trúc mạnh mẽ để kiềm chế nợ. Tuy nhiên, sự chia rẽ này đã tồn tại từ trước khi Tổng Thống nhậm chức.
Trong nhiều thập kỷ, các dân biểu Cộng hòa tại Quốc hội chủ yếu tập trung cắt giảm chi tiêu như một cách để bù đắp chi phí cho việc cắt giảm thuế lớn, chứ không thực sự theo đuổi việc loại bỏ hoặc giảm đáng kể thâm hụt, cũng không sẵn lòng trả giá chính trị cho việc làm đó. Những người ít ỏi khăng khăng đòi cân bằng ngân sách và xóa nợ chỉ là những tiếng nói đơn độc, ít có sức ảnh hưởng.
Ngày nay, những người theo chủ nghĩa chống thâm hụt đã có thêm quyền lực tại Đồi Capitol do đảng của họ ngày càng nghiêng về phía cánh hữu – và có nhiều cơ hội để sử dụng quyền lực đó hơn do đa số Cộng hòa rất nhỏ, cho phép một khối nhỏ những người bất đồng chính kiến cũng có thể làm chìm bất kỳ dự luật nào. Tuy nhiên, họ vẫn là thiểu số so với các nhà lãnh đạo và phần lớn các thành viên khác trong đảng Cộng hòa.
Các nhà lãnh đạo và đa số dân biểu Cộng hòa tin rằng cắt giảm thuế là chìa khóa để kích thích nền kinh tế – và giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử – và sẵn sàng chấp nhận thâm hụt tiếp tục để thực hiện điều đó. Phương pháp của Thượng viện Cộng hòa để giải quyết vấn đề này trong dự luật đang được thảo luận là đơn giản là khẳng định việc gia hạn cắt giảm thuế năm 2017 sẽ không làm tăng thâm hụt dù chỉ một đô la, mặc dù tất cả các dự báo đều cho thấy nó sẽ thêm hàng nghìn tỷ vào nợ quốc gia. Về mặt chính trị thuần túy, chiến lược của Đảng Cộng hòa là đưa ra các biện pháp cắt giảm thuế mà cử tri cảm nhận được, trong khi thực hiện các biện pháp cắt giảm chi tiêu mà cử tri không cảm nhận được.
Cách tiếp cận này đã tạo ra căng thẳng thực sự giữa cánh hữu cực đoan và cánh hữu không quá cực đoan, bởi vì những người cứng rắn vẫn giữ quan điểm rằng thâm hụt rất quan trọng, và dù yêu thích việc cắt giảm thuế đến đâu, họ cũng không thể bỏ qua chi phí khổng lồ của dự luật của đảng mình. Hiện tại, không có chút hy vọng nào về sự giúp đỡ từ phía Dân chủ, các nhà lãnh đạo Cộng hòa không còn lựa chọn nào khác ngoài việc giải quyết mâu thuẫn nội bộ, bởi vì không có hy vọng thông qua dự luật nếu họ nổi loạn.
Đây là một nhiệm vụ khó khăn bởi vì việc cắt giảm chi tiêu ở quy mô mà phe cánh hữu cực đoan mong muốn đi kèm với rủi ro chính trị đáng kể, xét đến mức độ mà viện trợ liên bang đã đi vào cuộc sống của người Mỹ, đặc biệt là với Medicaid trở thành nguồn chăm sóc sức khỏe cho ngày càng nhiều người. Các nhà lãnh đạo Cộng hòa lo sợ rằng việc nhượng bộ quá nhiều cho phe diều hâu chống thâm hụt sẽ khiến họ mất đi phiếu bầu, và có khả năng cả ghế, của các đồng nghiệp ở các bang tranh chấp, những người là chìa khóa để giữ cho Đảng Cộng hòa nắm quyền tại Quốc hội.
Về phần mình, Tổng Thống Trump, người tự xưng là “vua nợ”, dường như chủ yếu chỉ muốn có một dự luật để ký nhằm tuyên bố chiến thắng, bất kể tác động của nó lên thâm hụt liên bang là gì. Ông tỏ ra rất miễn cưỡng bị đổ lỗi cho các biện pháp cắt giảm có thể ảnh hưởng đến cử tri của mình. Vào ngày thứ Sáu, Tổng Thống đã thúc giục các dân biểu Hạ viện Cộng hòa hãy làm nhanh gọn.
“Chúng ta không cần những kẻ ‘đánh trống lảng’ trong Đảng Cộng hòa,” Tổng Thống viết trên mạng xã hội. “NGỪNG NÓI NHIỀU, VÀ LÀM CHO XONG ĐI!”
Vài giờ sau thất bại đáng xấu hổ vào thứ Sáu, các nhà lãnh đạo Hạ viện đã lên lịch họp lại Ủy ban Ngân sách vào chiều Chủ nhật để thử lại, cho thấy họ đã tìm được cách xoa dịu những người bảo thủ và cho phép mọi người tuyên bố chiến thắng – hoặc ít nhất là họ tự tin sẽ làm được điều đó trong cuối tuần.
Các nhà lãnh đạo Cộng hòa hàng đầu nói rằng họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tìm ra giải pháp. Họ nói, thông qua luật với những khoản cắt giảm sâu hơn có thể mạo hiểm, nhưng việc hoàn toàn không thông qua luật còn tai hại hơn.
Theo tin từ The New York Times.
