Đảng Cộng Hòa tại Hạ Viện Hoa Kỳ đang gấp rút hoàn thiện và thúc đẩy một dự luật cắt giảm thuế quy mô lớn, một dự luật mang đậm dấu ấn cá nhân của Tổng Thống Donald Trump.
Các nhà lập pháp Cộng Hòa đã dành nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, để chuẩn bị cho gói lập pháp này. Tuy nhiên, ảnh hưởng của Tổng Thống Trump là điều không thể phủ nhận. Chủ tịch Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ Viện, Dân biểu Jason Smith, cho biết ông đã cùng Tổng Thống Trump xem xét dự luật “từng dòng một” và Tổng Thống “rất hài lòng với những gì chúng tôi đang trình bày”.
Sự hài lòng của Tổng Thống Trump có lý do rõ ràng: dự luật này hiện thực hóa nhiều lời hứa trong chiến dịch tranh cử của ông. Bắt đầu từ tên gọi “One Big Beautiful Bill Act” (Dự Luật Lớn Đẹp Đẽ Duy Nhất), đến các điều khoản cụ thể như tạm dừng thuế đối với tiền làm thêm giờ và tiền tip cho nhiều người lao động, tạo ưu đãi thuế 10,000 đô la cho lãi suất vay mua xe hơi sản xuất tại Mỹ, và đặc biệt là đề xuất thành lập “tài khoản MAGA” miễn thuế mới. Tên gọi này là sự chơi chữ từ khẩu hiệu “Make America Great Again” của Tổng Thống Trump, nhưng trong dự luật nó có nghĩa là “Money Accounts for Growth and Advancement”. Theo đề xuất, tài khoản này sẽ được đóng góp 1,000 đô la cho mỗi trẻ em sinh ra trong nhiệm kỳ thứ hai của ông.
Sự tham gia sâu sát của Tổng Thống Trump không chỉ phản ánh ảnh hưởng lớn của ông trong Đảng Cộng Hòa mà còn cho thấy thực tế chính trị tại Hạ Viện. Với đa số sít sao, Đảng Cộng Hòa thường gặp khó khăn trong việc đạt được sự đồng thuận nếu không có sự can thiệp của Tổng Thống Trump. Chủ tịch Hạ Viện Mike Johnson, người được cho là nắm giữ chức vụ nhờ sự ủng hộ của ông Trump, đã giữ liên lạc liên tục với Tổng Thống trong suốt quá trình đàm phán.
Dự luật dày 1,116 trang này đề xuất cắt giảm hơn 5 ngàn tỷ đô la thuế, một phần được bù đắp bằng việc cắt giảm chi tiêu cho các chương trình liên quan đến hỗ trợ thực phẩm, tài chính cho sinh viên đại học và bảo vệ môi trường. Dự luật cũng sẽ duy trì vĩnh viễn các đợt cắt giảm thuế đã thực hiện trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng Thống Trump.
Quá trình thảo luận cho thấy sự chia rẽ trong nội bộ Đảng Cộng Hòa, đặc biệt giữa những người quan ngại về thâm hụt ngân sách và những người tập trung vào tác động của việc cắt giảm chi tiêu tại địa phương. Đây chính là lúc Tổng Thống Trump phát huy vai trò “người kết thúc” (closer), biến những lá phiếu “không” thành “có”. Lãnh đạo Đa số Hạ Viện Steve Scalise cho biết Tổng Thống Trump đã chủ động hỏi cần gọi điện cho ai để thuyết phục và thực hiện ngay các cuộc gọi đó. Sự tham gia này được cho là “vô cùng trực tiếp và hữu ích”.
Tuy nhiên, dự luật đang gặp trở ngại từ phe bảo thủ tại Ủy ban Ngân sách, những người từ chối thông qua nếu không có những thay đổi nhanh hơn về Medicaid và việc bãi bỏ triệt để các khoản tín dụng năng lượng xanh thời Tổng Thống Biden. Tổng Thống Trump đã ngay lập tức lên tiếng gây áp lực trên mạng xã hội, kêu gọi “NGỪNG NÓI SUÔNG, VÀ HOÀN THÀNH CÔNG VIỆC ĐI!”.
Các cuộc đàm phán được dự báo sẽ kéo dài. Nhiều nghị sĩ Cộng Hòa tin rằng một khi Tổng Thống Trump, người vừa trở về từ chuyến công du Trung Đông, bắt đầu gọi điện cho các nghị sĩ còn do dự, dự luật cuối cùng sẽ được thông qua. So với nhiệm kỳ đầu, sự phối hợp chặt chẽ lần này với các lãnh đạo Cộng Hòa cho thấy Tổng Thống Trump đang can dự sâu hơn vào quá trình lập pháp.
Tổng Thống Trump là người đã khơi mào chiến lược này từ tháng Giêng, khi ông đề nghị Đảng Cộng Hòa nên thông qua “một dự luật mạnh mẽ duy nhất” thay vì chia nhỏ các ưu tiên. Mặc dù ban đầu Thượng viện có ý kiến khác, nhưng quan điểm của Tổng Thống và sự kiên định của Hạ Viện đã chiến thắng.
Trong khi đó, Đảng Dân Chủ thống nhất phản đối dự luật. Họ gọi đây là “một sự phản bội lớn, đẹp đẽ” và cho rằng nó là món quà cho người giàu, đánh đổi bằng việc cắt giảm các dịch vụ y tế và xã hội thiết yếu. Mặc dù không có nhiều quyền lực để ngăn chặn nếu Đảng Cộng Hòa đoàn kết, phía Dân Chủ đang cố gắng vận động công chúng phản đối.
Đảng Cộng Hòa hy vọng sẽ thông qua gói cắt giảm thuế này tại Hạ Viện trước kỳ nghỉ Lễ Chiến Sĩ Trận Vong (Memorial Day) và đưa nó lên bàn Tổng Thống Trump ký ban hành thành luật trước Lễ Quốc Khánh 4 tháng 7. Một số nghị sĩ ví von tình hình hiện tại giống như trận đấu bóng rổ NBA, khuyên mọi người “đừng xem cả trận, chỉ cần đợi đến hai phút cuối rồi bật TV lên”, ám chỉ sự can thiệp quyết định của Tổng Thống Trump ở phút chót.
Theo tin từ Associated Press ngày 16/05/2025.
