Các nhà lập pháp Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ vừa công bố dự luật ưu tiên lớn của Tổng Thống Donald Trump, đề xuất những gói cắt giảm thuế sâu rộng nhưng đi kèm với chi phí ước tính ban đầu lên tới ít nhất 4.9 nghìn tỷ USD.
Dự luật này, được Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ viện đặt tên là “THE ONE, BIG, BEAUTIFUL BILL” (Dự luật Vĩ đại, Đẹp đẽ và Duy nhất) theo cách gọi quen thuộc của Tổng Thống Trump, không chỉ kéo dài các ưu đãi thuế đã được thông qua trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông mà còn bổ sung nhiều khoản giảm thuế mới. Đáng chú ý là các khoản giảm thuế cho tiền tip, tiền làm thêm giờ, lãi suất vay mua ô tô và thậm chí cả trợ cấp An sinh xã hội, những điều Tổng Thống Trump đã hứa hẹn trong chiến dịch tranh cử.
Dự luật cũng đề xuất tăng đáng kể mức khấu trừ tiêu chuẩn (standard deduction), tín dụng thuế trẻ em (child tax credit) và miễn trừ thuế bất động sản (estate tax exemption). Đặc biệt, mức khấu trừ thuế tiểu bang và địa phương (SALT) sẽ được tăng gấp ba lần, từ 10,000 USD lên 30,000 USD cho các cặp vợ chồng. Tuy nhiên, đề xuất này vẫn bị một số nghị sĩ Cộng hòa từ các bang có thuế cao như New York và California cho là chưa đủ.
Một điểm gây tranh cãi khác là việc đánh thuế nặng lên các trường đại học tư thục, đặc biệt là các trường thuộc nhóm Ivy League, với mức thuế có thể lên tới 21% trên quỹ tài trợ. Ngoài ra, một điều khoản khác thường sẽ chấm dứt quy chế miễn thuế của các nhóm mà Bộ Ngoại giao Mỹ cho là hỗ trợ “khủng bố”, điều mà các nhà hoạt động xã hội cảnh báo có thể bị lạm dụng để trừng phạt những tổ chức không đồng tình với chính quyền.
Theo nguồn tin từ The Associated Press, dự luật này đang châm ngòi cho cuộc tranh luận chính trị lớn nhất về thuế, chi tiêu và các ưu tiên quốc gia trong gần một thập kỷ qua. Lần cuối cùng Quốc hội Mỹ đối mặt với một dự luật có tầm ảnh hưởng tương tự là vào năm 2017, khi phe Cộng hòa thông qua các đợt cắt giảm thuế dưới thời Tổng Thống Trump nhưng lại thất bại trong việc bãi bỏ và thay thế Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (Obamacare).
Chi phí ước tính ban đầu từ Ủy ban Thuế vụ Liên hợp lưỡng đảng cho thấy các khoản cắt giảm thuế sẽ làm giảm doanh thu ngân sách 4.9 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới, và con số này được dự báo sẽ còn tăng cao khi các khoản giảm thuế mới của Tổng Thống Trump được tính vào. Điều này khiến một số nghị sĩ bảo thủ lo ngại về việc gia tăng nợ công.
Để bù đắp một phần chi phí khổng lồ này, dự luật đề xuất cắt giảm mạnh chi tiêu, chủ yếu nhắm vào chương trình Medicaid (cung cấp bảo hiểm y tế cho người thu nhập thấp) và các ưu đãi thuế năng lượng xanh. Ủy ban Năng lượng và Thương mại Hạ viện đã đề xuất cắt giảm ít nhất 880 tỷ USD, phần lớn từ Medicaid.
Phe Cộng hòa lập luận rằng họ chỉ đang loại bỏ “lãng phí, gian lận và lạm dụng” bằng cách đưa ra các yêu cầu làm việc và điều kiện đủ điều kiện mới cho người nhận Medicaid. Tuy nhiên, phe Dân chủ cảnh báo rằng hàng triệu người Mỹ có thể mất bảo hiểm y tế. Văn phòng Ngân sách Quốc hội phi đảng phái ước tính sơ bộ rằng các đề xuất này có thể khiến 8.6 triệu người mất bảo hiểm y tế.
Các yêu cầu mới để đủ điều kiện nhận Medicaid bao gồm “yêu cầu tham gia cộng đồng” ít nhất 80 giờ mỗi tháng (làm việc, học tập hoặc phục vụ cộng đồng) đối với người trưởng thành khỏe mạnh không có người phụ thuộc, cùng với việc xác minh lại điều kiện đủ điều kiện hai lần mỗi năm thay vì một lần.
Ngoài ra, dự luật cũng đề xuất cắt giảm đáng kể các chương trình và ưu đãi thuế liên quan đến năng lượng xanh, đảo ngược các chiến lược chống biến đổi khí hậu từ Đạo luật Giảm lạm phát thời Tổng Thống Biden. Thay vào đó, dự luật đẩy nhanh cấp phép cho các dự án phát triển khí đốt tự nhiên và đường ống dẫn dầu.
Cuộc tranh luận về dự luật này hứa hẹn sẽ rất gay gắt khi các ủy ban Hạ viện đang gấp rút hoàn thiện các phần của mình để kịp thời hạn cuối tháng 5 do Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đặt ra. Sự phản đối không chỉ đến từ phe Dân chủ mà còn từ một số nghị sĩ Cộng hòa, đặc biệt là về việc cắt giảm Medicaid, điều mà Thượng nghị sĩ Josh Hawley của Missouri gọi là “sai lầm về mặt đạo đức và tự sát về mặt chính trị”.
