Đại học Harvard mới đây đã có phản ứng mạnh mẽ trước những đe dọa từ Bộ Giáo dục Hoa Kỳ về việc cắt giảm nguồn tài trợ. Theo đó, Harvard khẳng định đã thực hiện nhiều cải cách quan trọng, nhưng sẽ không nhượng bộ các “nguyên tắc cốt lõi, được pháp luật bảo vệ” chỉ vì lo sợ bị trả đũa.
Trong thư gửi đi, Hiệu trưởng Harvard, ông Alan Garber, cho biết trường đã có những thay đổi đáng kể về lãnh đạo và quản trị trong hơn một năm qua, bao gồm cả “chiến lược toàn diện để chống lại chủ nghĩa bài Do Thái và các hình thức phân biệt đối xử khác”.
Tuần trước, Bộ Giáo dục đã đe dọa đóng băng các khoản tài trợ, đánh dấu một bước leo thang căng thẳng trong cuộc đối đầu giữa Tổng Thống Donald Trump và ngôi trường Ivy League danh tiếng này. Trước đó, chính quyền Tổng Thống Trump đã đóng băng 2.2 tỷ USD tiền tài trợ liên bang cho Harvard và đang thúc đẩy việc tước bỏ quy chế miễn thuế của trường.
Ông Garber cảnh báo rằng những nỗ lực cải cách của Harvard đang bị “phá hoại và đe dọa bởi sự can thiệp quá mức của chính phủ liên bang vào các quyền tự do hiến định của các trường đại học tư thục và sự coi thường liên tục đối với việc Harvard tuân thủ pháp luật”.
Hiệu trưởng Harvard nhấn mạnh: “Phù hợp với luật pháp và các giá trị của chính chúng tôi, chúng tôi tiếp tục theo đuổi các cải cách cần thiết, thực hiện điều đó với sự tham vấn của các bên liên quan và luôn tuân thủ pháp luật. Nhưng Harvard sẽ không từ bỏ các nguyên tắc cốt lõi, được pháp luật bảo vệ của mình vì sợ bị chính phủ liên bang trả đũa vô căn cứ.”
Một quan chức Bộ Giáo dục, khi trao đổi với báo chí tuần trước, đã cáo buộc Harvard có “những thất bại nghiêm trọng”. Người này cho rằng Harvard đã để chủ nghĩa bài Do Thái và phân biệt chủng tộc tồn tại, từ bỏ các tiêu chuẩn học thuật nghiêm ngặt và không cho phép sự đa dạng quan điểm trong khuôn viên trường.
Để đủ điều kiện nhận lại các khoản tài trợ mới, Harvard sẽ cần đàm phán với chính phủ liên bang và chứng minh đã đáp ứng các yêu cầu của chính quyền. Động thái này diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng Thống Trump đang gia tăng áp lực lên nhiều trường đại học danh tiếng khác, bao gồm Đại học Columbia, Đại học Pennsylvania và Đại học Cornell, nhằm buộc họ tuân thủ các chương trình nghị sự của Tổng Thống.
Nhà Trắng cho biết họ đang nhắm vào vấn đề bài Do Thái trong khuôn viên trường sau các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine lan rộng năm ngoái. Họ cũng tập trung vào việc vận động viên chuyển giới tham gia các môn thể thao nữ. Ngoài ra, các cuộc tấn công vào Harvard ngày càng nhắm vào các nỗ lực về đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI) của trường, cùng với các câu hỏi về quyền tự do ngôn luận và tư tưởng của những người bảo thủ trong khuôn viên trường.
Harvard đã đệ đơn kiện liên bang phản đối các yêu cầu của chính quyền, tạo nên một cuộc đối đầu được theo dõi sát sao trong nỗ lực của Tổng Thống Trump nhằm buộc các trường đại học, mà ông cho là đã trở thành trung tâm của chủ nghĩa tự do và bài Do Thái, phải thay đổi.
Trong thư của mình, ông Garber cũng bác bỏ nhiều cáo buộc từ Bộ Giáo dục. Ông khẳng định việc tuyển sinh vào Harvard dựa trên “sự xuất sắc và tiềm năng học thuật”, không có “hạn ngạch dựa trên chủng tộc, sắc tộc hay bất kỳ đặc điểm nào khác”, cũng như không có “kiểm tra tư tưởng” khi tuyển dụng giảng viên.
Ông Garber cũng phủ nhận ý kiến cho rằng Harvard là một tổ chức đảng phái và cho biết ông không thấy bằng chứng nào cho thấy sinh viên quốc tế “dễ gây rối, bạo lực hoặc có hành vi sai trái hơn bất kỳ sinh viên nào khác”.
Cuộc đối đầu giữa chính quyền và các trường đại học lớn như Harvard cho thấy sự khác biệt sâu sắc về quan điểm trong các vấn đề xã hội và giáo dục tại Mỹ hiện nay. Đây chắc chắn là câu chuyện còn tiếp diễn và ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường học thuật.
Theo tin từ Associated Press (AP) ngày 12/05/2025.
