Cựu Thẩm phán Tòa án Tối cao David H. Souter, người được biết đến với lối sống giản dị và kín đáo, đã qua đời ở tuổi 85 tại nhà riêng ở New Hampshire vào thứ Năm vừa qua. Thông tin được Tòa án Tối cao xác nhận vào thứ Sáu.
Thẩm phán Souter được Tổng thống Cộng hòa George H.W. Bush bổ nhiệm vào năm 1990. Mặc dù xuất thân từ Đảng Cộng hòa, ông lại thường xuyên bỏ phiếu theo hướng tự do trong các vấn đề quan trọng như quyền phá thai, mối quan hệ giữa nhà thờ và nhà nước, tự do ngôn luận và khả năng tiếp cận các tòa án liên bang. Điều này khiến ông trở thành một nhân vật được yêu mến bởi phe tự do.
Một trong những đóng góp đáng chú ý nhất của ông trên Tòa án là việc tham gia vào phán quyết năm 1992 tái khẳng định quyền phá thai theo vụ Roe v. Wade. Tuy nhiên, 30 năm sau, một Tòa án Tối cao với đa số bảo thủ hơn đã lật ngược phán quyết lịch sử này.
Ông Souter nghỉ hưu vào tháng 6 năm 2009, tạo cơ hội cho Tổng thống đương nhiệm lúc đó là Barack Obama bổ nhiệm thẩm phán đầu tiên của mình vào Tòa án Tối cao, đó là bà Sonia Sotomayor, nữ thẩm phán gốc Latinh đầu tiên.
Ngay cả sau khi nghỉ hưu, ông Souter vẫn bày tỏ lo ngại về sự thiếu hiểu biết về cách chính phủ hoạt động có thể làm suy yếu nền dân chủ Mỹ. Ông từng cảnh báo rằng khi các vấn đề không được giải quyết, người dân sẽ không biết ai chịu trách nhiệm, và khi tình hình đủ tồi tệ, sẽ có người đứng ra nói: “Hãy trao cho tôi toàn bộ quyền lực và tôi sẽ giải quyết vấn đề này”. Ông ví von đây là cách mà nền cộng hòa La Mã đã sụp đổ.
Thẩm phán Souter nổi tiếng với lối sống giản dị, tránh xa các hoạt động xã hội ở Washington D.C. Ông rất yêu New Hampshire và thường trở về ngôi nhà cũ của gia đình ngay sau khi Tòa án kết thúc công việc hàng năm. Dù kín đáo, ông lại được đồng nghiệp, nhân viên Tòa án và bạn bè quý mến bởi sự khôn ngoan, lòng tốt và khả năng kể chuyện lôi cuốn.
Chánh án John Roberts nhận xét: “Thẩm phán David Souter đã phục vụ Tòa án của chúng tôi với sự xuất sắc trong gần hai mươi năm. Ông đã mang sự khôn ngoan và lòng tốt phi thường đến với sự nghiệp phục vụ công chúng suốt đời mình”. Ngay cả sau khi rời Tòa án Tối cao, ông Souter vẫn tiếp tục tham gia xét xử các vụ án tại Tòa phúc thẩm liên bang Khu vực 1 trong hơn một thập kỷ.
Khi được Tổng thống Bush bổ nhiệm, nhiều nhóm tự do lo ngại ông sẽ là phiếu quyết định lật ngược vụ Roe v. Wade. Tuy nhiên, ông nhanh chóng cho thấy quan điểm độc lập của mình. Theo nguồn tin từ NBC News Los Angeles, dựa trên báo cáo của Associated Press, sự ra đi của Thẩm phán Souter là một mất mát đối với giới tư pháp Mỹ.
