Nhà Trắng đang xem xét khả năng đình chỉ quyền habeas corpus, một quyền hiến định quan trọng cho phép một người bị giam giữ có thể yêu cầu tòa án xem xét tính hợp pháp của việc bắt giữ mình.
Ông Stephen Miller, Phó Chánh Văn phòng Nhà Trắng, xác nhận hôm thứ Sáu rằng chính quyền Tổng Thống Donald Trump đang “tích cực xem xét” biện pháp này. Đây sẽ là một bước đi cực kỳ mạnh mẽ, làm thay đổi đáng kể chính sách nhập cư hiện tại.
Khi được hỏi về khả năng này, ông Miller dẫn Hiến pháp, cho rằng quyền habeas corpus có thể bị đình chỉ trong những trường hợp đặc biệt như “xâm lược” hoặc nổi loạn, khi cần thiết để bảo vệ an toàn công cộng. Ông lập luận rằng làn sóng di dân bất hợp pháp hiện nay là một mối đe dọa an ninh quốc gia, một dạng “xâm lược”.
Lý do này tương tự như khi chính quyền Tổng Thống Trump viện dẫn Đạo luật Kẻ thù Ngoại quốc (Alien Enemies Act) hồi tháng 3 để trục xuất nhanh chóng các thành viên bị cáo buộc của băng đảng Tren de Aragua. Tuy nhiên, hai thẩm phán liên bang, trong đó có một người do Tổng Thống Trump bổ nhiệm, đã phán quyết việc áp dụng đạo luật này là bất hợp pháp vì chính quyền chưa chứng minh được Mỹ đang bị băng đảng này “xâm lược”.
Ông Miller cho biết quyết định cuối cùng sẽ phụ thuộc vào việc “các tòa án có làm điều đúng đắn hay không”.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia pháp lý, vấn đề không đơn giản như ông Miller nói. Họ nhấn mạnh rằng Tổng Thống không thể tự mình đình chỉ quyền habeas corpus mà cần có sự cho phép của Quốc hội. Lịch sử Mỹ từng ghi nhận Tổng Thống Abraham Lincoln đã đình chỉ quyền này khi Nội chiến bùng nổ, nhưng Chánh án Tòa án Tối cao lúc bấy giờ, ông Roger Taney, đã tuyên bố hành động đó là bất hợp pháp, vì điều khoản liên quan nằm trong Điều I của Hiến pháp, quy định quyền lực của Quốc hội, chứ không phải Tổng Thống. Cuối cùng, Tổng Thống Lincoln đã phải tìm kiếm sự phê chuẩn của Quốc hội khi cuộc chiến kéo dài.
Đây là một diễn biến đang được theo dõi chặt chẽ, cho thấy sự quyết liệt của chính quyền trong vấn đề biên giới và nhập cư, nhưng cũng đặt ra nhiều câu hỏi về giới hạn quyền lực hành pháp và vai trò của tòa án, theo tin từ ABC News ngày 09/05/2025.
