Cộng đồng gốc Tây Ban Nha tại Washington D.C. đang trải qua những ngày đầy lo lắng và sợ hãi, trong bối cảnh những tin đồn và báo cáo chưa được xác nhận về các đợt truy quét của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) lan truyền nhanh chóng.
Sự việc bắt đầu căng thẳng vào sáng sớm thứ Ba vừa qua, khi hàng chục phụ huynh và nhân viên trường học tụ tập bên ngoài Mundo Verde, một trong những trường song ngữ nổi tiếng ở Washington, chuẩn bị tinh thần đối phó với khả năng bị truy quét.
Những tin đồn cho rằng các đặc vụ ICE có thể nhắm vào các trường học có đông học sinh là người nhập cư gốc Tây Ban Nha. Một chiếc SUV màu đen chạy chậm qua trường hai lần rồi dừng lại gần đó khiến mọi người thót tim. Một phụ huynh đã thốt lên: “Chắc là đang xảy ra rồi.” May mắn thay, người bước ra khỏi xe chỉ là một quay phim truyền hình. Khoảnh khắc nhẹ nhõm hiếm hoi này nhanh chóng qua đi.
Theo nguồn tin ABC News cho biết, dù các trường học được đặt trong tình trạng báo động cao, các báo cáo sau đó cho thấy đặc vụ ICE đã đột kích một số nhà hàng địa phương, trong đó có Millie’s ở tây bắc Washington. Nhân viên tại Millie’s từ chối bình luận, trong khi chủ nhà hàng và ICE chưa phản hồi yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết về các cuộc đột kích và liệu có ai bị giam giữ hay không.
Nỗi sợ hãi vẫn bao trùm cộng đồng gốc Tây Ban Nha tại Washington, đặc biệt khi có những lo ngại về sự hỗ trợ từ chính quyền thành phố. D.C. từng tuyên bố là “thành phố trú ẩn” (sanctuary city) vào năm 2020, cấm các quan chức và cơ quan thành phố hợp tác với cơ quan di trú liên bang. Tuy nhiên, kể từ khi Tổng thống đương nhiệm của Hoa Kỳ Donald Trump tái đắc cử, Thị trưởng Muriel Bowser đã công khai giữ khoảng cách với tuyên bố này. Bà cho rằng đây chỉ là “sự thể hiện giá trị” chứ không phải khái niệm pháp lý ràng buộc, và thành phố sẽ không cản trở hay thách thức nỗ lực thực thi luật di trú của liên bang. Bà nhấn mạnh việc thực thi luật di trú là trách nhiệm của chính phủ liên bang.
Trước tình hình này, cộng đồng gốc Tây Ban Nha, các trường học và tổ chức từ thiện phục vụ họ đã âm thầm chuẩn bị cho kịch bản xấu nhất trong nhiều tháng qua. Một quan chức cấp cao tại một trường song ngữ địa phương chia sẻ rằng cộng đồng của bà “thực sự sợ hãi” và trường đã có “kế hoạch quản lý khủng hoảng” nếu ICE đến. Kế hoạch này bao gồm treo biển “tài sản riêng” quanh trường, đào tạo nhân viên cách xử lý khi đặc vụ ICE xuất hiện, và khuyên phụ huynh ký “thỏa thuận giám hộ” để ủy quyền chăm sóc con cái nếu họ bị giam giữ đột ngột. Vị quan chức ước tính có tới 35% học sinh của trường có thể là người không có giấy tờ hợp pháp.
Vào tháng 2, một nhóm trường học song ngữ đã tổ chức buổi tập huấn “Biết Quyền của Bạn” cho phụ huynh với sự tham gia của luật sư di trú. Hàng chục gia đình đã tham dự, nhiều người chọn tham gia qua Zoom vì sợ đến trực tiếp. Vị luật sư giấu tên cho biết yêu cầu tập huấn “Biết Quyền của Bạn” đã tăng vọt trong sáu tháng qua. “Bất kỳ ai không phải là công dân đầy đủ đều đang lo lắng, ‘Điều này có ý nghĩa gì với tôi?’” bà nói. Bà thừa nhận “quản lý văn hóa sợ hãi này” đã trở thành một phần ngày càng lớn trong công việc của mình, và với những thân chủ không có giấy tờ, lời khuyên duy nhất bà có thể đưa ra là “hãy cố gắng tránh gây chú ý”.
Tuần này tại Mundo Verde, phụ huynh đã dựng bàn trên vỉa hè để làm việc và túc trực cả ngày phòng trường hợp khẩn cấp. Một trường khác, Oyster-Adams Bilingual School, đã thiết lập mạng lưới tình nguyện viên hộ tống học sinh đến trường và về nhà an toàn.
Rio Sigala, một phụ huynh tại Mundo Verde, bày tỏ sự cảm kích trước sự hỗ trợ nhanh chóng từ các phụ huynh và cộng đồng không phải gốc Tây Ban Nha của trường. “Là một người Latina, nhìn thấy nhiều phụ huynh đến đây thể hiện sự đoàn kết khiến bạn cảm thấy bớt cô đơn hơn,” Sigala nói. “Bạn đi lại với cảm giác sợ hãi, và khi thấy mọi người cùng nhau xuất hiện, điều đó mang lại hy vọng.”
