Nhằm thúc đẩy các chiến dịch trục xuất hàng loạt, cơ quan phụ trách thực thi luật di trú dưới thời chính quyền của Tổng Thống Donald Trump đã tích cực khôi phục và mở rộng một chương trình có từ nhiều thập kỷ trước, trao quyền thực thi luật di trú cho các cơ quan cảnh sát và thực thi pháp luật tiểu bang và địa phương.
Chương trình này, được gọi là 287(g) và do Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) quản lý, cho phép các sĩ quan cảnh sát thẩm vấn người nhập cư bị giam giữ và giữ họ lại để có thể bị trục xuất.
Kể từ khi Tổng Thống Donald Trump nhậm chức vào tháng Giêng, ICE đã nhanh chóng mở rộng số lượng thỏa thuận đã ký với các cơ quan thực thi pháp luật trên khắp cả nước.
Lý do rất rõ ràng: Những thỏa thuận này tăng cường đáng kể số lượng nhân viên thực thi luật di trú sẵn có cho ICE (vốn chỉ có khoảng 6,000 sĩ quan trục xuất), giúp họ đạt được mục tiêu của Tổng Thống Trump là trục xuất càng nhiều người trong số khoảng 11 triệu người nhập cảnh trái phép càng tốt.
Theo tin từ The Associated Press (ngày 20/05/2025), chương trình 287(g) có ba mô hình khác nhau:
- Mô hình “dịch vụ nhà tù”: Cảnh sát có thể kiểm tra những người bị giam giữ trong nhà tù về các vi phạm luật di trú.
- Mô hình “sĩ quan thi hành lệnh bắt giữ”: Cho phép cảnh sát địa phương tuân thủ các lệnh hoặc yêu cầu của ICE đối với người nhập cư khi họ đang bị giam giữ tại cơ quan đó.
- Mô hình “đội đặc nhiệm”: Cấp cho cảnh sát địa phương khả năng điều tra tình trạng di trú của một người trong quá trình làm nhiệm vụ thường xuyên.
Thỏa thuận 287(g) được luật năm 1996 cho phép, nhưng mãi đến năm 2002 chính phủ liên bang mới ký thỏa thuận đầu tiên với một cơ quan địa phương. Dưới thời chính quyền Tổng Thống Trump, số lượng thỏa thuận đã tăng vọt chỉ trong vài tháng. Từ 135 thỏa thuận vào tháng 12 năm ngoái, đến ngày 19 tháng 5, ICE đã ký 588 thỏa thuận với các cơ quan địa phương và tiểu bang tại 40 tiểu bang, với thêm 83 cơ quan đang chờ phê duyệt.
Tiểu bang Florida, dưới sự lãnh đạo của Thống đốc Cộng hòa Ron DeSantis, chiếm gần một nửa số thỏa thuận này. Texas, với Thống đốc Greg Abbott cũng liên minh với Tổng Thống Trump về vấn đề di trú, đứng thứ hai. Georgia và Bắc Carolina cũng nằm trong danh sách các tiểu bang dẫn đầu.
Phần lớn các thỏa thuận được ký với các sở cảnh sát trưởng (sheriff’s departments), phản ánh vai trò chính của họ trong việc điều hành các nhà tù tại Mỹ. Tuy nhiên, các cơ quan khác như Vệ binh Quốc gia Florida và Texas, Sở Xổ số Florida, và Ủy ban Bảo tồn Cá và Động vật Hoang dã Florida cũng đã ký các thỏa thuận tương tự.
Việc mở rộng các thỏa thuận “chưa từng có về tốc độ và phạm vi”, theo luật sư Amien Kacou thuộc Liên minh Tự do Dân sự Mỹ (ACLU) tại Florida. Ông Kacou cho rằng “ICE dưới thời chính quyền Tổng Thống Trump đã thúc đẩy mọi tiểu bang hợp tác”.
Những người nhập cư, luật sư và những người ủng hộ họ bày tỏ lo ngại rằng các thỏa thuận này có thể dẫn đến phân biệt chủng tộc và thiếu giám sát. “Nếu bạn là người nhập cư, hoặc bạn nghe có vẻ như người nhập cư hay trông giống người nhập cư, bạn có khả năng bị giam giữ tại Florida”, theo Felipe Sousa-Lazaballet, giám đốc điều hành Trung tâm Cộng đồng Hope ở Apopka, trung tâm Florida.
Những lo ngại này đặc biệt cao đối với mô hình “đội đặc nhiệm”, vì mô hình đó cho phép cảnh sát thực thi luật di trú trong công việc hàng ngày. Lena Graber, luật sư cấp cao của Trung tâm Tài nguyên Pháp lý cho Người Nhập cư, cho biết chính quyền cựu Tổng Thống Obama đã loại bỏ mô hình này vào năm 2012 sau khi có lo ngại rằng các cơ quan được ủy quyền theo đó đã phân biệt chủng tộc khi bắt giữ người dân. Bà Graber nói rằng với mô hình này, cảnh sát địa phương có hầu hết quyền lực của các đặc vụ ICE, họ “chức năng là đặc vụ ICE”.
Các nhóm nhân quyền cho rằng ở những khu vực có thỏa thuận 287(g), những người nhập cảnh trái phép ít có khả năng liên hệ với cảnh sát khi họ là nạn nhân hoặc chứng kiến một vụ án, vì sợ rằng cảnh sát sẽ quay lại bắt giữ họ.
Cơ quan liên bang và cảnh sát địa phương bác bỏ những chỉ trích này và khẳng định rằng sĩ quan tuân thủ luật pháp khi giam giữ người dân. Jeffrey Dinise, chỉ huy trưởng Tuần tra Biên giới Miami, khẳng định “Không có phân biệt chủng tộc” và giải thích rằng sĩ quan có thể chặn xe sau các vi phạm giao thông, sau đó kiểm tra biển số qua hệ thống di trú để xem tình trạng pháp lý của người đó.
Quá trình tham gia chương trình 287(g) đòi hỏi các cơ quan đề cử sĩ quan (là công dân Mỹ và vượt qua kiểm tra lý lịch) để tham gia. ICE cung cấp các mẫu đơn trên trang web của mình cho các cơ quan quan tâm. Việc đào tạo khác nhau tùy theo mô hình, từ khóa học trực tuyến 40 giờ đến đào tạo bốn tuần. Tuy nhiên, việc đào tạo luôn là một thách thức do chi phí và gánh nặng cho các sở nhỏ, dẫn đến thời gian đào tạo ngày càng rút ngắn.
