Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa mới đây đã có chuyến thăm Belgrade, Serbia, và gặp gỡ Tổng thống nước chủ nhà Aleksandar Vucic. Tại đây, ông Costa đã bày tỏ sự không hài lòng về việc Tổng thống Serbia tham dự lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng của Nga vào tuần trước.
Ông Costa cho biết, nhiều người đã khuyên ông không nên đến Serbia sau sự kiện đó, nhưng ông quyết định vẫn đến để “làm rõ” chuyến đi Moscow của ông Vucic. Theo ông Costa, Tổng thống Vucic giải thích rằng đó là dịp để kỷ niệm một sự kiện trong quá khứ. “Chúng ta không thể viết lại lịch sử, và hoàn toàn hiểu rằng Serbia kỷ niệm ngày giải phóng” bởi quân đội Liên Xô, ông Costa nói.
Tuy nhiên, ông Costa nhấn mạnh: “Nhưng chúng ta không thể kỷ niệm ngày giải phóng 80 năm trước mà lại không lên án một cuộc xâm lược quốc gia khác ngày hôm nay.”
Dù vậy, Chủ tịch Hội đồng châu Âu cho biết ông đã nhận được lời cam kết từ Tổng thống Vucic rằng Serbia vẫn sẽ kiên định với con đường gia nhập Liên minh châu Âu. Ông Costa nói: “Giờ đây, chúng ta có thể tái khẳng định, và điều quan trọng là được nghe từ ông ấy (Vucic) công khai tái khẳng định, rằng ông ấy hoàn toàn cam kết với Liên minh châu Âu và con đường gia nhập.”
Tổng thống Vucic, người bị chỉ trích trong và ngoài nước về xu hướng ngày càng độc đoán, vẫn duy trì quan hệ gần gũi với cả Nga và Trung Quốc, trong khi chính thức tuyên bố muốn Serbia gia nhập EU. Ông Vucic cho rằng việc tham dự lễ duyệt binh của Tổng thống Nga Vladimir Putin là nhằm duy trì “tình hữu nghị truyền thống” (Nga là quốc gia cùng gốc Slav và Chính thống giáo), đồng thời vẫn theo đuổi mục tiêu gia nhập EU.
Serbia, quốc gia gần như phụ thuộc hoàn toàn vào năng lượng từ Nga, đã từ chối tham gia các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga sau cuộc tấn công toàn diện vào Ukraine và không ủng hộ hầu hết các tuyên bố của EU lên án hành động này. Thay vào đó, Belgrade chỉ ủng hộ một nghị quyết của Liên Hợp Quốc chỉ trích cuộc tấn công của Nga.
Tổng thống Vucic thừa nhận ông dự kiến sẽ đối mặt với “phản ứng và công kích” về chuyến đi Moscow tại hội nghị thượng đỉnh Cộng đồng Chính trị châu Âu sắp tới ở Albania. Ông cam kết Serbia sẽ sớm thông qua các luật về truyền thông và chống tham nhũng cần thiết để tiến tới trong quá trình gia nhập EU. Ông khẳng định Serbia “nhìn nhận bản thân hiện tại và trong tương lai là trên con đường EU và là một thành viên của Liên minh châu Âu.”
Trong nước, ông Vucic cũng đang chịu áp lực từ các cuộc biểu tình lớn chống tham nhũng kéo dài sáu tháng qua, bùng phát sau một thảm kịch đường sắt ở miền bắc Serbia khiến 16 người thiệt mạng, mà nhiều người cho rằng là do tham nhũng trong xây dựng cơ sở hạ tầng. Một nhóm sinh viên đại học Serbia, lực lượng chủ chốt đứng sau các cuộc biểu tình, đã đến Brussels tuần này sau khi chạy marathon tiếp sức để thu hút sự chú ý của EU về cuộc đấu tranh đòi công lý và pháp quyền mà họ cho rằng đã bị phá hoại dưới sự cai trị chặt chẽ của ông Vucic.
Sau Belgrade, ông Costa sẽ tiếp tục chuyến công du đến Bosnia-Herzegovina, nơi các chính sách ly khai của tổng thống thực thể do người Serb điều hành đã làm sống lại căng thẳng sắc tộc sau cuộc chiến 1992-95 và làm đình trệ các cải cách hướng tới EU. Montenegro và Albania đang dẫn đầu trong con đường gia nhập, trong khi Serbia, Bosnia, Kosovo và Bắc Macedonia đang tụt lại phía sau. Sự sẵn lòng của EU trong việc kết nạp thành viên mới đã tăng lên kể từ khi cuộc chiến toàn diện ở Ukraine bắt đầu vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, vì lo ngại xung đột có thể gây bất ổn ở khu vực Balkan vốn bất ổn.
Theo tin từ ABC News ngày 13/05/2025.
