Tin buồn cho ngành báo chí địa phương ở Oregon: tờ báo nhỏ Malheur Enterprise, vốn rất uy tín, sắp đóng cửa. Nhưng câu chuyện đằng sau lại hé lộ nhiều điều về thực trạng và hy vọng cho báo chí Mỹ hiện nay.
Theo tin từ Seattle Times ngày 23/05/2025, tờ Malheur Enterprise ở miền Đông Oregon sẽ ngừng hoạt động vào cuối tháng này sau 115 năm tồn tại. Điều đáng nói là tờ báo tuần này vẫn hoạt động có lãi.
Chủ bút kỳ cựu Les Zaitz, người đã vực dậy tờ báo này cùng vợ và biến nó thành hình mẫu cho báo chí địa phương, cho biết lý do đóng cửa không phải vì tiền bạc. Ông không tìm được người kế nhiệm đủ năng lực, sẵn sàng chuyển đến vùng nông thôn để vừa làm báo giỏi, vừa quản lý công việc kinh doanh.
Ông Zaitz, từng hai lần được đề cử giải Pulitzer, khẳng định mô hình báo chí chất lượng vẫn hiệu quả. Ông nói: “Tại sao nó hoạt động hiệu quả? Bởi vì chúng tôi không ngừng tập trung vào báo chí địa phương chất lượng cao chứ không chỉ là những tin quảng cáo nhà hàng mới nhất.” Ông nhấn mạnh, nếu không có nội dung mạnh, chất lượng, thì mọi thứ khác đều vô nghĩa. Mô hình này cũng thành công với tờ báo mạng Salem Reporter ông sáng lập năm 2018.
Tờ Enterprise đã giành nhiều giải thưởng quốc gia nhờ các bài điều tra phơi bày sai phạm của quan chức địa phương. Sinh viên báo chí từ nhiều nơi đã đến học hỏi kinh nghiệm tại đây. Tuy nhiên, khi ông Zaitz và vợ muốn nghỉ hưu ở tuổi 70, họ đã không tìm được người mua phù hợp.
Sự biến mất của Malheur Enterprise là một mất mát cho cộng đồng, đặc biệt khi hàng ngàn tờ báo địa phương khác ở Mỹ cũng đã đóng cửa từ năm 2005, biến nhiều khu vực thành “sa mạc tin tức”.
Trao đổi với Seattle Times, ông Zaitz bàn về cách duy trì báo địa phương. Ông cho rằng cộng đồng rất trân trọng tờ báo chất lượng, sẵn sàng quyên góp hỗ trợ các cuộc chiến pháp lý về hồ sơ công. Vấn đề cốt lõi vẫn là thiếu người vừa giỏi chuyên môn báo chí, vừa biết điều hành kinh doanh. Ngành báo chí chưa chú trọng đào tạo kỹ năng quản lý cho phóng viên, biên tập viên.
Ông Zaitz cũng bày tỏ quan điểm thận trọng về đề xuất luật ở Oregon yêu cầu các công ty công nghệ phải trả tiền cho nội dung tin tức. Dù lo ngại sự can thiệp của chính phủ có thể đi kèm điều kiện ràng buộc, ông thừa nhận trong bối cảnh khủng hoảng hiện nay, biện pháp này có thể mang lại lợi ích lớn hơn là tác hại để đảm bảo người dân tiếp cận được thông tin độc lập, sự thật.
Di sản của Malheur Enterprise, theo ông Zaitz, là đã chứng minh rằng báo chí chất lượng cao hoàn toàn khả thi ngay cả với đội ngũ nhỏ, nếu có định hướng rõ ràng. Hy vọng mô hình này sẽ truyền cảm hứng cho những người làm báo khác trên khắp nước Mỹ, theo tin từ Seattle Times.
