Một nghiên cứu lớn mới đây cho thấy phụ nữ ở tuổi trung niên nếu ăn nhiều chất xơ và các loại carbohydrate (carbs) “chất lượng cao” sẽ có nhiều khả năng giữ được sức khỏe thể chất lẫn trí tuệ khi về già.
Bài phân tích được công bố trên tạp chí JAMA Network Open, dựa trên dữ liệu về thói quen ăn uống của hơn 47,000 phụ nữ tham gia vào chương trình Nurses’ Health Study – một trong những nghiên cứu sức khỏe phụ nữ lớn và đáng tin cậy nhất tại Mỹ.
Thay vì chỉ xem xét tuổi thọ hay nguy cơ mắc bệnh mãn tính, nghiên cứu này tập trung vào chất lượng cuộc sống khi lão hóa, tức là khả năng duy trì các chức năng cơ thể và trí óc.
Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Dinh dưỡng Con người Jean Mayer USDA thuộc Đại học Tufts đã phân tích dữ liệu khẩu phần ăn thu thập định kỳ từ năm 1984 đến 2016. Đặc biệt chú trọng đến giai đoạn tuổi trung niên của những người tham gia (dữ liệu năm 1984 và 1986).
Ông Andres Ardisson Korat, tác giả chính của nghiên cứu, giải thích rằng các loại carbs “chất lượng cao” bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, rau củ quả nguyên trái và các loại đậu. Lý do là chúng chứa nhiều chất xơ và tinh bột khó tiêu hóa hơn (resistant starch), giúp cơ thể phân giải từ từ, không làm tăng đột ngột lượng đường trong máu và tạo cảm giác no lâu.
Ngược lại, carbs “chất lượng thấp” là ngũ cốc tinh chế và đường bổ sung.
Các nhà khoa học định nghĩa “lão hóa khỏe mạnh” là sống đến ít nhất 70 tuổi mà không mắc 11 căn bệnh mãn tính phổ biến (như ung thư, tiểu đường, đột quỵ, viêm khớp, loãng xương), không bị suy giảm trí nhớ hay chức năng thể chất, và có sức khỏe tinh thần tốt.
Kết quả phân tích đáng chú ý: những phụ nữ ăn nhiều carbs chất lượng cao có khả năng đạt được “lão hóa khỏe mạnh” cao hơn 31% so với nhóm ăn ít. Ngược lại, chế độ ăn nhiều carbs chất lượng thấp lại liên quan đến khả năng lão hóa khỏe mạnh thấp hơn 13%.
Ông Ardisson Korat định nghĩa người lão hóa khỏe mạnh là người đạt điểm cao ở bốn tiêu chí: không mắc bệnh mãn tính nghiêm trọng, sức khỏe thể chất tốt (có thể mang vác đồ, leo cầu thang), chức năng nhận thức tốt và sức khỏe tinh thần tốt.
Điều ngạc nhiên là trong số hơn 47,000 phụ nữ tham gia, chỉ có khoảng 3,700 người (dưới 8%) đạt được tiêu chí lão hóa khỏe mạnh theo định nghĩa này. Tỷ lệ này tương đồng với một nghiên cứu trước đây của Tufts về protein, trong đó phụ nữ ăn nhiều đạm thực vật (từ đậu, hạt…) có khả năng lão hóa khỏe mạnh cao hơn đáng kể so với người ăn nhiều đạm động vật.
Tuy nhiên, nghiên cứu cũng có một số hạn chế, chẳng hạn như chưa giải thích được cơ chế chính xác vì sao carbs chất lượng cao lại mang lại lợi ích này, và nhóm tham gia chủ yếu là phụ nữ da trắng, có thể không đại diện cho toàn bộ dân số.
Bất chấp hạn chế, các chuyên gia y tế khác đánh giá cao nghiên cứu này vì nó tập trung vào giai đoạn quan trọng trong đời người phụ nữ (tuổi trung niên) và nhấn mạnh tầm quan trọng của chế độ ăn uống đối với chất lượng sống khi về già – khả năng tự chăm sóc bản thân, suy nghĩ minh mẫn.
Các nghiên cứu trước đây cũng đã chứng minh chế độ ăn giàu chất xơ có lợi cho việc phòng ngừa tiểu đường và các bệnh mãn tính khác. Nghiên cứu lần này, với quy mô lớn, củng cố thêm các phát hiện đó.
Một điểm nổi bật từ dữ liệu là trái cây dường như đặc biệt có lợi cho lão hóa khỏe mạnh. Chuyên gia Heidi Silver từ Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt khuyên mọi người nên ăn đa dạng các loại trái cây, ít nhất là hai phần mỗi ngày, vì chúng cung cấp rất nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng.
Theo tin từ NBC News.
