Trong một phiên tranh luận sôi nổi tại Tối cao Pháp viện vào ngày thứ Năm, Chánh án John Roberts đã phải can thiệp để “chấn chỉnh” Thẩm phán Sonia Sotomayor vì đã liên tục ngắt lời Tổng Biện lý Hoa Kỳ John Sauer.
Phiên tranh luận này xoay quanh vấn đề quyền công dân theo nơi sinh (birthright citizenship) và đặc biệt là phạm vi quyền lực của các tòa án liên bang trong việc ban hành các lệnh cấm trên toàn quốc (nationwide injunctions) đối với các chính sách của chính quyền.
Thẩm phán Sotomayor đã đặt câu hỏi dồn dập và ngắt lời ông Sauer nhiều lần trong phần trình bày của phía chính quyền Tổng Thống Donald Trump. Bà lập luận rằng lệnh của Tổng Thống Trump về quyền công dân theo nơi sinh đã vi phạm nhiều tiền lệ của Tối cao Pháp viện, và việc thẩm phán liên bang ban hành lệnh cấm trên toàn quốc đối với một lệnh gây tranh cãi như vậy là hợp lý.
“Ông đang tuyên bố rằng không chỉ Tối cao Pháp viện mà cả các tòa án cấp dưới cũng không thể ngăn chặn hành động vi phạm các phán quyết của Tòa án này trên phạm vi toàn cầu từ phía hành pháp,” Thẩm phán Sotomayor nói.
Đáp lại, ông Sauer, đại diện cho chính quyền Tổng Thống Trump, khẳng định rằng họ không tuyên bố như vậy. Ông giải thích rằng chính quyền thừa nhận tòa án có thể ban hành lệnh cấm, nhưng chỉ giới hạn cho các nguyên đơn cụ thể trong vụ kiện (class action), chứ không phải áp dụng cho cả nước. Ông cũng nói thêm rằng Tối cao Pháp viện có quyền ban hành lệnh cấm toàn quốc trong một số trường hợp.
“Tôi đang nghe…,” Thẩm phán Sotomayor bắt đầu ngắt lời lần nữa.
“Ông ấy có thể nói hết câu trả lời được không?” Chánh án Roberts liền chen vào, yêu cầu Sotomayor cho phép Tổng Biện lý Sauer hoàn thành phần phát biểu của mình.
Trong phần mở đầu, ông Sauer cũng nhấn mạnh quan điểm của chính quyền Tổng Thống Trump rằng các lệnh cấm phổ quát (universal injunctions) đã vượt quá thẩm quyền của các tòa án cấp dưới theo Điều III Hiến pháp. Ông cho rằng các lệnh này tạo ra nhiều vấn đề thực tế, buộc thẩm phán phải đưa ra quyết định vội vàng với thông tin hạn chế, hoạt động không đối xứng và đảo ngược thứ bậc xem xét kháng cáo thông thường.
Chính quyền Tổng Thống Trump đang thách thức ba lệnh cấm toàn quốc riêng biệt do các thẩm phán liên bang ban hành. Phán quyết của Tối cao Pháp viện trong vụ này được dự đoán sẽ có ảnh hưởng sâu rộng, tạo tiền lệ cho hàng trăm vụ kiện liên bang khác đang thách thức các hành động của Tòa Bạch Ốc kể từ khi Tổng Thống Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai vào ngày 20 tháng 1 năm 2025, theo phân tích dữ liệu của Fox News.
Các vụ án được hợp nhất trước Tòa án lần này là Trump v. CASA, Trump v. the State of Washington và Trump v. New Jersey.
Hiện chưa rõ khi nào các thẩm phán sẽ đưa ra phán quyết, nhưng việc vụ án được xử lý nhanh cho thấy quyết định có thể được đưa ra trong vài tuần tới, hoặc thậm chí chỉ vài ngày. (Theo Fox News ngày 15/05/2025)
