Trong cuộc bầu cử quốc gia chịu ảnh hưởng lớn từ cựu Tổng thống Donald Trump, cử tri Canada đã ủng hộ Đảng Tự do của Thủ tướng Mark Carney, theo dự đoán của hãng truyền thông CBC.
CBC cho biết còn quá sớm để biết liệu Đảng Tự do có giành đủ số ghế để thành lập chính phủ đa số hay không, nhưng dự kiến đảng này sẽ có thêm một nhiệm kỳ nữa sau gần một thập kỷ cầm quyền.
Chỉ vài tháng trước, đảng này tưởng chừng như sẽ bị phe Bảo thủ đối lập lật đổ do người dân bất mãn với tình trạng lạm phát tăng cao, làn sóng nhập cư gia tăng và cách tiếp cận của Thủ tướng Justin Trudeau với ông Trump.
Ông Trudeau tuyên bố từ chức vào ngày 6/1, hai tuần trước khi ông Trump nhậm chức, sau khi các cuộc thăm dò cho thấy ông gặp khó khăn trong việc thu hút cử tri Canada.
Tuy nhiên, kể từ khi trở lại chính trường, ông Trump đã khiến người dân Canada phẫn nộ với cách hành xử của mình đối với một trong những đồng minh thân cận nhất của đất nước này. Các chính sách và luận điệu của ông – bao gồm áp thuế nhập khẩu cao đối với hàng hóa Canada và thúc đẩy kế hoạch biến Canada thành bang thứ 51 của Hoa Kỳ – đã trở thành vấn đề trung tâm trong cuộc bầu cử Canada và giúp Đảng Tự do xoay chuyển tình thế một cách ngoạn mục, thu hẹp khoảng cách gần 20 điểm với Đảng Bảo thủ chỉ trong vài tuần.
Đảng Tự do cũng được hưởng lợi từ ứng cử viên Carney, người có vị thế đặc biệt để đối phó với ông Trump và sự bất ổn kinh tế toàn cầu do các chính sách thuế của ông gây ra. Ông trở thành thủ tướng vào tháng trước sau khi được bầu làm lãnh đạo Đảng Tự do, sau đó nhanh chóng kêu gọi một cuộc bầu cử sớm với hy vọng đảm bảo một nhiệm kỳ đầy đủ.
Ông Carney, 60 tuổi, là một cựu chủ ngân hàng trung ương, quen với việc đối phó với các cuộc khủng hoảng kinh tế, từng điều hành Ngân hàng Canada sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và Ngân hàng Anh trong quá trình Brexit.
Ông đã tận dụng kinh nghiệm đó trong suốt chiến dịch tranh cử kéo dài 37 ngày.
Chiến dịch của ông cho biết: “Mark mang đến sự lãnh đạo đã được chứng minh và kế hoạch thực tế mà chúng ta cần để mang lại sự thay đổi cho đảng và đất nước, đồng thời xây dựng nền kinh tế mạnh nhất trong G7”, đề cập đến Nhóm 7 quốc gia.
Đối thủ của ông Carney, lãnh đạo Đảng Bảo thủ Pierre Poilievre, đã có một quỹ đạo đi lên cho đến đầu năm nay, với phong cách “Trump lite” được phe dân túy trong đảng của ông ủng hộ. Tuy nhiên, khi sự tức giận của người Canada gia tăng, sự tương đồng của ông với ông Trump bắt đầu gây bất lợi cho ông.
Ông Poilievre tranh cử dựa trên cơ hội việc làm và lời hứa rằng cử tri thuộc Thế hệ Z sẽ có khả năng mua nhà ở, tận dụng sự mệt mỏi của công chúng đối với chính phủ Tự do. Tại một cuộc mít tinh hôm Chủ nhật, CBC trích dẫn lời ông gọi chính phủ Trudeau là “thập kỷ Tự do mất mát với tội phạm gia tăng, hỗn loạn, ma túy và vô trật tự”.
Ông Trump tiếp tục thúc ép Canada vào thứ Hai khi cử tri đi bỏ phiếu, một lần nữa nói rằng nước này nên trở thành bang thứ 51 “đáng trân trọng” của Hoa Kỳ.
Ông nói trên nền tảng Truth Social của mình: “TẤT CẢ ĐỀU TÍCH CỰC MÀ KHÔNG CÓ TIÊU CỰC NÀO. ĐÓ LÀ ĐỊNH MỆNH!”.
Cả ông Carney và ông Poilievre đều khiển trách ông Trump về những bình luận như vậy và những bình luận khác mà ông đã đưa ra về cuộc bầu cử Canada.
Ông Carney nói trong một video trên mạng xã hội hôm thứ Hai, nói về Hoa Kỳ: “Họ có thể trở nên chia rẽ và yếu kém”. “Nhưng đây là Canada. Và chúng ta quyết định những gì xảy ra ở đây.”
Ông Poilievre đã viết trên X hôm thứ Hai: “Tổng thống Trump, hãy tránh xa cuộc bầu cử của chúng tôi.”
Ông viết: “Những người duy nhất quyết định tương lai của Canada là người Canada tại thùng phiếu”. “Canada sẽ luôn tự hào, có chủ quyền và độc lập và chúng ta SẼ KHÔNG BAO GIỜ là bang thứ 51.”
Một cử tri cho biết ông bỏ phiếu cho Đảng Tự do vì Poilievre “nghe có vẻ giống như một Trump thu nhỏ đối với tôi”. Reid Warren, đến từ Toronto, nói với hãng tin Associated Press rằng thuế quan cũng là một mối lo ngại.
Ông Warren nói: “Việc người Canada cùng nhau vượt qua tất cả những khó khăn đến từ Hoa Kỳ là điều tuyệt vời, nhưng chắc chắn nó đã tạo ra một số xáo trộn”.
