Cuộc chiến thương mại do Tổng Thống Donald Trump khởi xướng nhắm vào đủ loại hàng hóa nước ngoài, từ rượu vang châu Âu, phụ tùng xe hơi từ Mexico cho đến phim ảnh sản xuất ở nước ngoài. Gần đây, tâm điểm chú ý lại chuyển sang một thứ tưởng chừng đơn giản: búp bê đồ chơi.
Tổng Thống Trump từng phát biểu rằng trẻ em sẽ ổn thôi nếu chỉ có hai con búp bê – hoặc có thể ba hay năm con – thay vì 30 con, nếu thuế nhập khẩu của Mỹ làm tăng giá tiêu dùng. Bình luận này ngay lập tức gây bão trên mạng xã hội, với nhiều meme chế giễu ông như nhân vật Grinch hay hình ảnh chiếc xe Mercedes mui trần cỡ trẻ em của cậu con trai Barron Trump.
Phản ứng từ giới kinh doanh đồ chơi khá gay gắt. CEO Jonathan Cathey của The Loyal Subjects, một công ty đồ chơi sưu tập ở Los Angeles, gọi đây là phát ngôn “hoàn toàn xa rời thực tế”, gợi nhớ câu nói “Hãy để chúng ăn bánh ngọt” trong lịch sử. Ông cho rằng búp bê đồ chơi đã trở thành “nạn nhân” biểu tượng cho sự “mâu thuẫn vô lý” của cuộc chiến thương mại này.
Bình luận của Tổng Thống cũng chạm vào dây thần kinh của các bậc phụ huynh. Nhiều người cảm thấy khó chịu với cách ông nói nhẹ nhàng về việc “hai con búp bê có thể đắt hơn vài đô”, trong khi số khác lại thừa nhận con cái họ thực sự có quá nhiều đồ chơi.
Dù sao đi nữa, ngành công nghiệp đồ chơi Mỹ đang đặt cược rất nhiều vào khả năng giảm leo thang căng thẳng thuế quan giữa chính quyền Tổng Thống Trump và Bắc Kinh. Gần 80% đồ chơi bán tại Mỹ đến từ Trung Quốc.
Theo nguồn tin ABC News ngày 09/05/2025, Hiệp hội Đồ chơi, một nhóm thương mại, đã vận động hành lang để được miễn thuế ngay lập tức đối với các sản phẩm sản xuất tại Trung Quốc. Một số công ty đồ chơi cảnh báo rằng khả năng thiếu hàng trong dịp lễ cuối năm sẽ tăng lên mỗi tuần nếu thuế quan vẫn được giữ nguyên.
Búp bê, từ Barbie, Bratz, Cabbage Patch Kids đến American Girl, là một ngành kinh doanh lớn và là món đồ chơi yêu thích của trẻ em Mỹ. Doanh số bán búp bê và phụ kiện tại Mỹ đạt 2.7 tỷ USD năm ngoái. Tuy nhiên, doanh số này đã giảm so với các năm trước, một phần do lạm phát và một phần do các bé gái lớn hơn có xu hướng quan tâm đến mỹ phẩm và chăm sóc da sớm hơn.
Mattel, nhà sản xuất đồ chơi lớn nhất nước Mỹ (sở hữu Barbie, American Girl), cho biết họ sẽ phải tăng giá một số sản phẩm bán tại Mỹ để bù đắp chi phí thuế quan cao hơn, ngay cả khi đang đẩy nhanh việc mở rộng sản xuất ra ngoài Trung Quốc.
Các công ty đồ chơi nhỏ hơn được dự đoán sẽ gặp khó khăn hơn Mattel hay Hasbro. CEO Jonathan Cathey của The Loyal Subjects cho biết ông đã tạm dừng các chuyến hàng từ Trung Quốc vào tháng 4 vì không đủ tiền trả mức thuế “trên trời”. Ông nói, khả năng có đủ hàng cho mùa lễ phụ thuộc vào việc cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung được giải quyết trong hai tuần tới, vì cần thời gian để hoạt động vận chuyển trở lại.
James Russell Hornsby, CEO của Cepia (nổi tiếng với Zhu Zhu Pets), cũng đang cố gắng di dời một số hoạt động sản xuất nhưng không kịp thay thế các đơn hàng từ Trung Quốc. Dù tự nhận là người ủng hộ Tổng Thống Trump và hiểu mong muốn giảm thâm hụt thương mại, ông Hornsby nói: “Hãy giải quyết các thỏa thuận đi và dừng tất cả chuyện này lại, vì (Tổng Thống Trump) đang làm gián đoạn Giáng Sinh”.
Các chuyên gia đồ chơi cho biết, ngoài chi phí thấp hơn, các nhà máy ở Trung Quốc đã phát triển kỹ thuật và chuyên môn mà không dễ sao chép ở nơi khác. Ví dụ như kỹ thuật cấy tóc búp bê hay vẽ mặt búp bê, đòi hỏi công nhân lành nghề.
Phó Chánh Văn phòng Nhà Trắng Stephen Miller tuần trước cho rằng người tiêu dùng sẽ thích trả nhiều tiền hơn cho sản phẩm sản xuất tại Mỹ và cảnh báo búp bê sản xuất tại Trung Quốc có thể chứa sơn chì. Tuy nhiên, Teresa Murray, giám đốc bảo vệ người tiêu dùng tại U.S. Public Interest Research Group, cho biết các sản phẩm cho trẻ em dưới 12 tuổi bán tại Mỹ đều phải qua kiểm định và chứng nhận từ các phòng thí nghiệm được Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng Mỹ phê duyệt, bất kể nguồn gốc. Vấn đề phức tạp hơn nằm ở sự gia tăng mua sắm trực tuyến từ nước ngoài, nơi các gói hàng giá trị thấp trước đây không bị kiểm tra kỹ lưỡng như hàng nhập khẩu số lượng lớn (dù quy định này đã thay đổi gần đây với Trung Quốc và Hong Kong).
Các công ty đồ chơi và chuyên gia ngành cảnh báo rằng thuế quan cao đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc có thể khiến người mua nhạy cảm về giá tìm đến đồ chơi giả, nhái giá rẻ hơn, tiềm ẩn rủi ro an toàn cao hơn.
Nhiều người đồng ý rằng văn hóa tiêu dùng Mỹ đã đi quá xa, một phần lớn là nhờ giá cả được giữ thấp nhờ sức lao động của công nhân nước ngoài với mức lương thấp hơn nhiều so với ở Mỹ. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh vẫn muốn có lựa chọn khi mua sắm cho con cái.
Elenor Mak, người sáng lập công ty búp bê Jilly Bing sau khi không tìm được búp bê gốc Á cho con gái, chia sẻ rằng bà rất buồn trước bình luận của Tổng Thống, vì một số gia đình còn khó khăn để mua nổi một con búp bê. Cuộc chiến thương mại với Trung Quốc “chỉ khiến điều đó càng trở nên bất khả thi hơn đối với những gia đình này”, bà nói.
