Bộ Tư pháp Hoa Kỳ dưới thời Tổng Thống Donald Trump vừa có động thái muốn hủy bỏ các thỏa thuận dàn xếp đạt được với lực lượng cảnh sát tại Minneapolis và Louisville. Các thỏa thuận này yêu cầu cải tổ sâu rộng hoạt động của cảnh sát sau cái chết của George Floyd và Breonna Taylor, những vụ việc đã châm ngòi cho các cuộc biểu tình trên khắp nước Mỹ vào mùa hè năm 2020 nhằm phản đối bất công chủng tộc.
Sau một báo cáo chỉ trích gay gắt của Bộ Tư pháp vào năm 2023, thành phố Minneapolis hồi tháng 1 đã đồng ý một sắc lệnh đồng thuận (consent decree) với chính phủ liên bang vào những ngày cuối cùng của chính quyền Tổng Thống Joe Biden. Thỏa thuận này yêu cầu cảnh sát Minneapolis phải cải tổ các chính sách về huấn luyện và sử dụng vũ lực dưới sự giám sát của tòa án.
Thỏa thuận này cần sự phê chuẩn của tòa án liên bang tại Minnesota. Tuy nhiên, ngay sau khi nhậm chức, chính quyền Tổng Thống Donald Trump đã yêu cầu hoãn lại trong lúc xem xét các lựa chọn. Hôm thứ Tư vừa qua, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã thông báo với tòa án rằng họ không có ý định tiếp tục theo đuổi thỏa thuận này và dự định thực hiện động thái tương tự tại tòa án liên bang ở Kentucky đối với Louisville.
Đơn yêu cầu gửi tòa án Minnesota, được ký bởi Andrew Darlington, quyền trưởng bộ phận kiện tụng đặc biệt thuộc Vụ Dân quyền của Bộ Tư pháp, nêu rõ: “Sau quá trình xem xét kỹ lưỡng của lãnh đạo đương nhiệm Bộ Tư pháp và Vụ Dân quyền, Hoa Kỳ không còn tin rằng sắc lệnh đồng thuận được đề xuất sẽ phục vụ lợi ích công cộng. Hoa Kỳ sẽ không tiếp tục theo đuổi vụ việc này nữa.”
Quyết định của Bộ Tư pháp được đưa ra ngay trước kỷ niệm 5 năm ngày George Floyd bị sát hại. Vụ việc, trong đó cựu cảnh sát Derek Chauvin dùng đầu gối đè lên cổ người đàn ông da đen này trong 9 phút rưỡi, đã gây ra làn sóng phản đối trên toàn cầu và thúc đẩy một cuộc nhìn nhận lại về nạn phân biệt chủng tộc và bạo lực cảnh sát ở Mỹ.
Tuy nhiên, theo tin từ The Associated Press, dự kiến sẽ không có thay đổi ngay lập tức nào ảnh hưởng đến Sở Cảnh sát Minneapolis, vì lực lượng này vẫn đang hoạt động dưới một sắc lệnh đồng thuận tương tự với Bộ Nhân quyền Minnesota.
Tại cuộc họp báo hôm thứ Ba, Cảnh sát trưởng Minneapolis, Brian O’Hara, tái khẳng định rằng sở của ông sẽ tuân thủ các điều khoản của thỏa thuận liên bang như đã ký, bất kể quyết định của chính quyền Tổng Thống Donald Trump.
Năm 2023, thành phố Minneapolis đã đạt được thỏa thuận dàn xếp với Bộ Nhân quyền tiểu bang để tái cấu trúc hoạt động cảnh sát dưới sự giám sát của tòa án, sau khi cơ quan này công bố báo cáo chỉ trích gay gắt vào năm 2022, kết luận rằng cảnh sát Minneapolis đã có hành vi phân biệt chủng tộc trong thời gian dài.
Ủy viên Nhân quyền Minnesota, Rebecca Lucero, khẳng định sắc lệnh của tòa án tiểu bang “sẽ không đi đến đâu cả” (ám chỉ sẽ không bị hủy bỏ). Bà nhấn mạnh: “Theo thỏa thuận của tiểu bang, Thành phố và Sở Cảnh sát Minneapolis phải thực hiện những thay đổi mang tính chuyển đổi để giải quyết vấn đề trị an dựa trên chủng tộc. Lượng công việc khổng lồ mà Thành phố, bao gồm cả Sở Cảnh sát Minneapolis, phải làm ở phía trước là không thể xem nhẹ. Và Bộ [Nhân quyền] của chúng tôi sẽ ở đây từng bước trên con đường đó.”
