Theo một báo cáo của chính phủ Mỹ sắp công bố, lạm phát có thể đã tăng nhẹ trong tháng Tư vừa qua, một phần do các chính sách thuế quan (tariffs) rộng rãi mà Tổng thống Donald Trump đã áp dụng. Các nhà kinh tế dự đoán xu hướng này có thể sẽ rõ rệt hơn trong những tháng tới.
Dữ liệu từ FactSet cho thấy, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng Tư được dự báo tăng 2.4% so với cùng kỳ năm trước. Con số này bằng với tháng Ba và thấp hơn mức 3% hồi đầu năm. Tuy nhiên, nếu tính theo tháng, các nhà kinh tế kỳ vọng CPI sẽ tăng 0.3% từ tháng Ba sang tháng Tư. Mức tăng hàng tháng này, nếu tiếp diễn, có thể làm trầm trọng thêm tình hình lạm phát, đặc biệt sau khi chỉ số này giảm lần đầu tiên trong gần 5 năm vào tháng trước đó.
Báo cáo sắp tới sẽ là chỉ dấu sớm về việc các loại thuế nhập khẩu do Tổng thống Trump áp đặt sẽ ảnh hưởng thế nào đến giá cả hàng hóa thiết yếu và các mặt hàng khác mà người dân Mỹ phải chi trả, từ quần áo, giày dép, nội thất cho đến thực phẩm. Thuế đối với nhiều mặt hàng từ Mexico và Canada đã có hiệu lực từ tháng Hai và có thể đã tác động đến giá cả trong tháng Tư. Dù vậy, các nhà kinh tế vẫn dự báo tác động ban đầu sẽ ở mức vừa phải.
Các chuyên gia nhận định, các doanh nghiệp vẫn đang cân nhắc xem họ có thể chuyển bao nhiêu chi phí thuế quan sang người tiêu dùng mà không làm giảm nhu cầu. Do đó, việc tăng giá có thể diễn ra từ từ và theo từng đợt.
Dù chính quyền Tổng thống Trump mới đây thông báo đạt thỏa thuận với Trung Quốc để giảm đáng kể thuế nhập khẩu, các nhà kinh tế cho rằng mức thuế nhập khẩu trung bình của Mỹ vẫn ở mức cao nhất trong 90 năm. Điều này có thể khiến lạm phát trầm trọng hơn trong những tháng tới.
Các mặt hàng như nội thất, nông sản từ Mexico, quần áo và giày dép có thể đã chứng kiến giá tăng trong tháng Tư. Giá ô tô cũng có thể nhích lên do doanh số bán hàng tăng vọt khi người dân đổ xô mua sắm trước khi thuế đối với xe mới và phụ tùng có hiệu lực, làm giảm nhu cầu giảm giá từ các đại lý.
Nếu loại trừ các mặt hàng dễ biến động như thực phẩm và năng lượng, chỉ số giá lõi (core prices) được dự báo tăng 2.8% so với cùng kỳ năm trước, tương đương với tháng Ba. Tính theo tháng, chỉ số này được kỳ vọng tăng 0.3%, cao hơn đáng kể so với mức 0.1% của tháng trước đó.
Các nhà kinh tế cho rằng sẽ cần thêm thời gian để tác động đầy đủ của thuế quan phản ánh hết vào giá cả trên khắp các doanh nghiệp Mỹ. Hàng hóa đang trên đường vận chuyển khi thuế được áp sẽ không phải chịu thuế, trong khi nhiều công ty đã tích trữ hàng hóa và có thể trì hoãn việc tăng giá với hy vọng thuế sẽ được giảm bớt.
Một yếu tố khác là người tiêu dùng, đặc biệt là những người có thu nhập dưới top 20%, đang gặp khó khăn tài chính hơn so với vài năm trước và có xu hướng phản kháng mạnh hơn với việc tăng giá. Điều này cũng có thể khiến các công ty chậm tăng giá hết mức có thể.
Trước đó, giá tiêu dùng đã hạ nhiệt đáng kể trong tháng Hai và tháng Ba, khiến Tổng thống Trump nhiều lần khẳng định trên mạng xã hội rằng “KHÔNG CÓ LẠM PHÁT”. Lạm phát đã giảm xuống gần mức mục tiêu 2% do Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đặt ra.
Tuy nhiên, giá thực phẩm đã tăng trong hai trong ba tháng gần đây, bất chấp tuyên bố của Tổng thống Trump. Ông cũng từng nói giá xăng đã giảm xuống còn 1.98 USD/gallon, thấp hơn mức trung bình đo được ở bất kỳ bang nào. Trong khi đó, AAA cho biết giá xăng trung bình toàn quốc là 3.14 USD/gallon.
Về thỏa thuận với Trung Quốc, Nhà Trắng cho biết mức thuế áp lên hàng hóa Trung Quốc đã giảm từ 145% xuống 30%, và Trung Quốc cũng giảm mạnh thuế đối với hàng hóa Mỹ. Cả hai bên có thể bổ sung thêm 24% thuế sau 90 ngày nếu không đạt được thỏa thuận rộng rãi hơn.
Theo nguồn tin từ Associated Press ngày 12/05/2025, dù việc giảm thuế nhập khẩu nhỏ hơn sẽ hạn chế thiệt hại cho nền kinh tế Mỹ, nhưng kết hợp với mức thuế phổ thông 10% đã có, cộng thêm thuế cao hơn đối với ô tô, thép và nhôm, các nhà kinh tế vẫn dự báo chúng sẽ làm chậm tăng trưởng và làm trầm trọng thêm lạm phát trong năm nay.
Ví dụ, Yale Budget Lab ước tính mức thuế trung bình của Mỹ sẽ gần 18% ngay cả khi tính đến thỏa thuận với Trung Quốc. Ở mức đó, thuế của Mỹ sẽ là cao nhất kể từ năm 1934. Phòng thí nghiệm này tính toán thuế quan có thể đẩy giá lên 1.7% và khiến mỗi hộ gia đình Mỹ tốn thêm khoảng 2,800 USD.
Trong khi Tổng thống Trump có thể quảng bá các thỏa thuận thương mại của mình, ông cũng từng nói “thuế quan là từ đẹp nhất” trong từ điển và đang trông cậy vào doanh thu từ thuế để thu hẹp thâm hụt ngân sách. Điều này cho thấy thuế quan có khả năng sẽ vẫn ở mức cao.
Thuế quan cũng đặt Cục Dự trữ Liên bang vào một tình thế cực kỳ khó khăn, như Chủ tịch Jerome Powell đã thừa nhận. Ông Powell cho biết thuế quan đã làm tăng nguy cơ cả lạm phát cao hơn và thất nghiệp cao hơn – hai thách thức hiếm khi xảy ra đồng thời. Nếu thất nghiệp tăng, Fed thường cắt giảm lãi suất để thúc đẩy kinh tế, trong khi nếu lạm phát trầm trọng hơn, ngân hàng trung ương thường tăng lãi suất hoặc giữ ở mức cao.
