Theo BBC News, Liên minh châu Âu (EU) vừa yêu cầu Apple và Meta nộp phạt tổng cộng 700 triệu euro (tương đương 599 triệu bảng Anh) vì vi phạm luật cạnh tranh. Đây là những án phạt đầu tiên theo luật mới nhằm kiềm chế quyền lực của các tập đoàn công nghệ lớn.
Cụ thể, Apple bị phạt 500 triệu euro (428 triệu bảng Anh) liên quan đến App Store, còn Meta bị phạt 200 triệu euro (171 triệu bảng Anh) do hạn chế quyền lựa chọn của người dùng trong việc đồng ý cho thu thập dữ liệu.
Ủy viên Henna Virkkunen tuyên bố: “Chúng tôi có nghĩa vụ bảo vệ quyền của công dân và các doanh nghiệp sáng tạo ở châu Âu”.
Tuy nhiên, cả Apple và Meta đều phản ứng gay gắt. Meta cáo buộc EU “cố gắng gây khó dễ cho các doanh nghiệp Mỹ thành công”, còn Apple cho rằng họ bị “nhắm mục tiêu không công bằng” và buộc phải “cho không công nghệ của mình”.
Mức phạt này tuy thấp hơn so với một số án phạt trước đây của EU, nhưng vẫn có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng kinh tế với Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ thương mại vốn đã phức tạp dưới thời Tổng thống Donald Trump.
Người phát ngôn của EU, Arianna Podesta, khẳng định đây là những vấn đề “hoàn toàn riêng biệt” và “liên quan đến thực thi luật, không phải đàm phán thương mại”.
Vụ việc này có thể sẽ còn diễn biến phức tạp, đặc biệt khi các quy định về công nghệ ngày càng trở nên khắt khe hơn trên toàn cầu.
Dữ liệu và ứng dụng
Ủy ban châu Âu (EC) đã bắt đầu cả hai cuộc điều tra từ năm ngoái theo Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA), một luật mới nhằm thúc đẩy sự công bằng trong lĩnh vực công nghệ.
Vụ việc chống lại Apple liên quan đến App Store, khi EC cho rằng Apple phải cho phép các chợ ứng dụng thay thế cho người dùng và nhà phát triển ứng dụng một cách tự do, nhưng Apple đã vi phạm điều này.
Trong khi đó, án phạt của Meta liên quan đến các lựa chọn mà công ty này đưa ra về việc thu thập dữ liệu. Meta đã giới thiệu mô hình “đồng ý hoặc trả tiền”, buộc người dùng phải lựa chọn giữa việc cho phép Meta kết hợp dữ liệu thu thập trên Facebook và Instagram, hoặc trả phí thuê bao hàng tháng.
EC cho rằng mô hình này không cho phép người dùng tự do đồng ý với cách dữ liệu của họ được sử dụng. Hiện EC đang đánh giá một tùy chọn mới mà Meta giới thiệu vào tháng 11, được cho là “sử dụng ít dữ liệu cá nhân hơn để hiển thị quảng cáo”.
EC cho biết quy mô của án phạt đã tính đến “mức độ nghiêm trọng và thời gian không tuân thủ”. Cả hai công ty có 60 ngày để tuân thủ, nếu không sẽ phải đối mặt với các án phạt tiếp theo.
Ủy viên Teresa Ribera nhấn mạnh: “Apple và Meta đã không tuân thủ DMA bằng cách thực hiện các biện pháp củng cố sự phụ thuộc của người dùng doanh nghiệp và người tiêu dùng vào nền tảng của họ”.
Apple phản bác rằng EC đã đưa ra “một loạt quyết định tồi tệ cho quyền riêng tư và bảo mật của người dùng, tồi tệ cho sản phẩm và buộc chúng tôi phải cho không công nghệ của mình”. Meta thì cho rằng phán quyết này có nghĩa là các công ty Trung Quốc và châu Âu được phép hoạt động theo các tiêu chuẩn khác so với các doanh nghiệp Mỹ.
Meta tuyên bố: “Đây không chỉ là về một khoản tiền phạt; việc EC buộc chúng tôi thay đổi mô hình kinh doanh thực tế áp đặt một khoản thuế hàng tỷ đô la lên Meta, đồng thời yêu cầu chúng tôi cung cấp một dịch vụ kém chất lượng hơn”.
Tranh chấp với Epic Games
Các án phạt này tương đối nhỏ so với doanh thu khổng lồ trên toàn thế giới của các công ty công nghệ, và chỉ bằng một phần nhỏ so với khoản tiền phạt 2,4 tỷ euro mà Google phải nộp vào tháng 9 năm ngoái. Tuy nhiên, chúng lại mang ý nghĩa lớn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hiện nay.
Vào tháng 2, Nhà Trắng của Tổng thống Donald Trump đã đưa ra một bản ghi nhớ phàn nàn về quy định của EU và Anh đối với các công ty công nghệ Mỹ.
Giáo sư luật Anne Witt tại Trường Kinh doanh EDHEC ở Pháp nhận định: “Các quyết định ngày nay rất quan trọng vì chúng xác nhận rằng EC sẽ không lùi bước”.
Giáo sư Witt cho rằng bất đồng này “không hẳn là về các nguyên tắc chống độc quyền thực chất”, vì chính phủ Mỹ cũng đang đưa một số công ty công nghệ lớn ra tòa vì cáo buộc độc quyền. Vấn đề nằm ở chỗ “các tổ chức châu Âu đang ra lệnh cho các công ty Mỹ phải hành xử như thế nào, ngay cả khi những quyết định này chỉ giới hạn ở việc yêu cầu các công ty này hành xử trên đất châu Âu”.
Một công ty hài lòng với phán quyết chống lại Apple là Epic Games, nhà sản xuất của Fortnite, vốn có tranh chấp kéo dài về việc phân phối ứng dụng của họ trên các thiết bị Apple.
Giám đốc điều hành của Epic Games, Tim Sweeney, cho biết phán quyết này là “tin tuyệt vời cho các nhà phát triển ứng dụng trên toàn thế giới” và kêu gọi Mỹ thông qua luật tương tự để cho phép các nhà phát triển phân phối ứng dụng của họ mà không cần sử dụng App Store của Apple.
Tuy nhiên, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Mỹ, được tài trợ một phần bởi các công ty công nghệ lớn như Apple và Meta, đã phản đối quyết định này. Tổ chức này cho rằng EC “đã nói rõ rằng DMA sẽ được sử dụng để trích xuất doanh thu từ các công ty Mỹ ngay cả khi họ tiếp tục cố gắng tuân thủ các quy định nghiêm ngặt của nó” và “các hành động của EC ngày hôm nay sẽ không được chính quyền Trump đón nhận”.
Vương quốc Anh cũng đang điều tra các công ty công nghệ lớn về cáo buộc độc quyền, sau khi luật cạnh tranh kỹ thuật số được đưa ra vào năm ngoái, tập trung vào các công ty có thị phần lớn.
Luật sư Andrew Maxwell tại công ty luật Freeths cho biết: “Hệ sinh thái di động của Apple và Google, cùng với các dịch vụ quảng cáo và tìm kiếm chung của Google, hiện đang bị điều tra về khả năng có được vị thế này, và có khả năng các gã khổng lồ và nền tảng công nghệ khác của Mỹ sẽ phải đối mặt với các cuộc điều tra tương tự trong tương lai gần”.
