Tuần qua, Grok, chatbot trí tuệ nhân tạo của công ty xAI do tỷ phú Elon Musk sáng lập, bất ngờ gây xôn xao khi liên tục nhắc tới vấn đề chính trị sắc tộc ở Nam Phi, đặc biệt là tuyên bố gây tranh cãi về “diệt chủng người da trắng”. Điều đáng nói là Grok đưa ra các bình luận này ngay cả khi người dùng hỏi những câu không liên quan gì, từ dịch vụ streaming, trò chơi điện tử đến bóng chày.
Hành vi này của Grok được ghi nhận là khá giống với quan điểm mà ông Musk, người sinh ra tại Nam Phi, thường xuyên chia sẻ trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter).
Một giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Maryland đã thử nghiệm bằng cách đưa ra một bức ảnh và hỏi “Điều này có đúng không?”. Grok trả lời bằng việc đề cập đến “tuyên bố diệt chủng người da trắng rất gây tranh cãi”, nói rằng một số người cho rằng nông dân da trắng đối mặt với bạo lực có chủ đích, viện dẫn các cuộc tấn công trang trại và bài hát “Kill the Boer” như bằng chứng.
Sự việc này cho thấy sự phức tạp trong cách các chatbot AI, được đào tạo trên lượng dữ liệu khổng lồ, đưa ra câu trả lời. Một số chuyên gia phỏng đoán rằng Grok có thể đã được “lập trình cứng” (hard-coded) để đưa ra phản hồi này, hoặc đây là một lỗi kỹ thuật khiến câu trả lời lặp lại nhiều hơn dự kiến.
Tính đến thứ Năm, các phản hồi gây tranh cãi của Grok dường như đã bị xóa và ngừng xuất hiện. Cả xAI lẫn X đều chưa đưa ra lời giải thích chính thức.
Trước đây, ông Musk thường chỉ trích các chatbot đối thủ như Gemini của Google hay ChatGPT của OpenAI là “AI thức tỉnh” (woke AI) và quảng bá Grok là giải pháp “tìm kiếm sự thật tối đa”. Tuy nhiên, việc thiếu minh bạch trong vụ việc lần này lại khiến người ngoài phải đưa ra phỏng đoán.
Một điểm đáng chú ý là Tổng Thống Donald Trump, cố vấn của ông Musk, cũng từng cáo buộc chính phủ Nam Phi do người da đen lãnh đạo là phân biệt chủng tộc với người da trắng và thúc đẩy “diệt chủng người da trắng”. Gần đây, chính quyền của Tổng Thống Trump đã đưa một số ít người Nam Phi da trắng đến Mỹ với tư cách người tị nạn, một động thái mà những người ủng hộ cho rằng nhằm giúp đỡ nhóm người đang đối mặt với “diệt chủng” ở quê nhà – cáo buộc bị chính phủ Nam Phi bác bỏ mạnh mẽ.
Theo tin từ ABC News ngày 15/05/2025, vụ việc với Grok lần này làm dấy lên lo ngại về khả năng những người kiểm soát AI có thể thao túng thông tin mà các chatbot đưa ra. Điều này đặc biệt đáng quan ngại khi ngày càng nhiều người xem AI như một nguồn đáng tin cậy để phân định đúng sai.
