Theo ABC News, hàng ngàn binh sĩ Mỹ và Philippines đã bắt đầu cuộc tập trận chung thường niên vào hôm thứ Hai, bao gồm cả việc diễn tập đẩy lùi một cuộc tấn công đảo để mô phỏng khả năng phòng thủ quần đảo và vùng biển Philippines trong một “kịch bản chiến đấu toàn diện” mà Trung Quốc phản đối.
Cuộc tập trận quân sự thường niên Balikatan giữa hai đồng minh lâu năm theo hiệp ước dự kiến diễn ra từ ngày 21 tháng 4 đến ngày 9 tháng 5 với khoảng 9.000 quân nhân Mỹ và 5.000 quân nhân Philippines tham gia. Máy bay chiến đấu, tàu chiến và một loạt vũ khí, bao gồm cả hệ thống tên lửa chống hạm của Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ, sẽ được sử dụng.
Trung Quốc kiên quyết phản đối các cuộc tập trận chiến tranh như vậy ở hoặc gần Biển Đông tranh chấp và ở các tỉnh phía bắc Philippines gần Đài Loan, đặc biệt nếu có sự tham gia của lực lượng Mỹ và đồng minh mà Bắc Kinh cho là nhằm kiềm chế họ và do đó đe dọa sự ổn định và hòa bình khu vực.
“Chúng tôi đã sẵn sàng,” Trung tướng Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ James Glynn nói trong một cuộc họp báo khi được hỏi liệu lực lượng Hoa Kỳ và Philippines đã xây dựng được khả năng đối phó với bất kỳ hành động gây hấn lớn nào ở eo biển Đài Loan hay Biển Đông sau nhiều năm tập trận chung hay chưa.
Tướng Glynn cho biết: “Sức mạnh tổng hợp của chúng tôi… sở hữu mức độ sát thương đối với một lực lượng sở hữu tinh thần và ý chí chiến binh bất khuất”. “Tất cả đều dành riêng cho một mục đích, để đảm bảo quốc phòng của Philippines và duy trì một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở.”
Thiếu tướng Francisco Lorenzo của quân đội Philippines cho biết các cuộc tập trận trong Balikatan không nhằm vào bất kỳ quốc gia cụ thể nào.
Ông Lorenzo nói: “Đó là cuộc huấn luyện chung với lực lượng Hoa Kỳ để tăng cường khả năng bảo vệ lãnh thổ của chúng tôi và tất nhiên, nó sẽ tăng cường khả năng và sự sẵn sàng cũng như khả năng ứng phó của chúng tôi đối với bất kỳ tình huống bất ngờ nào”.
Các cuộc tập trận dự kiến bao gồm một cuộc phản công giả định của quân đồng minh chống lại một cuộc tấn công của kẻ thù vào một hòn đảo, việc sử dụng một loạt pháo binh và tên lửa để đánh chìm một tàu địch giả định, các cuộc diễn tập hải quân chung ở hoặc gần Biển Đông tranh chấp và giám sát chiến đấu trên không, theo quân đội Philippines.
Một tuyên bố của quân đội Philippines mô tả các cuộc tập trận chiến đấu quy mô lớn năm nay là “một kịch bản chiến đấu toàn diện được thiết kế tỉ mỉ để kiểm tra và tăng cường một cách nghiêm ngặt khả năng kết hợp của lực lượng vũ trang hai quốc gia trong các điều kiện thực tế và đầy thách thức nhất”.
Ngoài quân nhân Hoa Kỳ và Philippines, Úc có kế hoạch triển khai khoảng 260 người tham gia, một sĩ quan quân đội Úc cho biết. Một số quốc gia bao gồm Nhật Bản dự định cử quan sát viên quân sự.
Các quan chức quân sự Hoa Kỳ và Philippines cho biết một hệ thống tên lửa tầm trung, được quân đội Hoa Kỳ triển khai tới miền bắc Philippines vào năm ngoái, sẽ được sử dụng lại trong các cuộc tập trận chiến đấu, nhưng không cung cấp thêm chi tiết.
Trung Quốc đã nhiều lần bày tỏ lo ngại về việc triển khai tên lửa và yêu cầu Philippines rút vũ khí khỏi lãnh thổ Trung Quốc, điều mà họ cho là có thể gây ra một cuộc chạy đua vũ trang.
Một quan chức Philippines nói với hãng tin Associated Press vào đầu năm nay rằng hệ thống tên lửa tầm trung của quân đội Hoa Kỳ bao gồm một bệ phóng di động và ít nhất 16 tên lửa Standard Missile-6 và Tomahawk Land Attack Missiles đã được tái triển khai ở Philippines.
Hệ thống này đã được tái triển khai từ thành phố Laoag ở miền bắc Philippines đến một khu vực chiến lược ở một tỉnh ven biển phía tây đối diện với một bãi cạn tranh chấp ở Biển Đông, nơi lực lượng bảo vệ bờ biển và hải quân Trung Quốc và Philippines đã có những cuộc đối đầu ngày càng căng thẳng.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đã đến thăm Manila vào tháng trước trong chuyến đi đầu tiên tới châu Á và cho biết chính quyền Trump sẽ làm việc với các đồng minh để tăng cường khả năng răn đe chống lại sự xâm lược của Trung Quốc ở Biển Đông.
Ông Hegseth nói rằng Hoa Kỳ không chuẩn bị cho chiến tranh, đồng thời nhấn mạnh rằng hòa bình sẽ giành được “thông qua sức mạnh”.
Ông Hegseth cho biết, trong các cuộc tập trận Balikatan, Hoa Kỳ sẽ triển khai một hệ thống tên lửa chống hạm gọi là Hệ thống can thiệp tàu viễn chinh hải quân, cũng như các tàu biển không người lái để cho phép lực lượng đồng minh huấn luyện cùng nhau để bảo vệ chủ quyền của Philippines.
Ông cho biết thêm, lực lượng đồng minh cũng đã đồng ý tổ chức huấn luyện lực lượng đặc biệt ở tỉnh Batanes ở cực bắc của quần đảo Philippines, qua biên giới biển từ Đài Loan.
Ngoài Trung Quốc và Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan cũng có những tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở tuyến đường thủy nhộn nhịp này.
Washington không đưa ra bất kỳ yêu sách nào đối với tuyến đường thủy này, nhưng đã nhiều lần cảnh báo về nghĩa vụ bảo vệ Philippines, đồng minh hiệp ước lâu đời nhất của họ ở châu Á, nếu lực lượng, tàu thuyền và máy bay Philippines bị tấn công vũ trang, kể cả ở Biển Đông.
