Người dân Ba Lan đang đổ xô đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống diễn ra vào Chủ Nhật tuần này. Cuộc bầu cử diễn ra trong bối cảnh căng thẳng an ninh leo thang vì cuộc chiến ở nước láng giềng Ukraine và những lo ngại ngày càng lớn về khả năng cam kết an ninh của Hoa Kỳ đối với Châu Âu có thể suy yếu dưới thời Tổng Thống Hoa Kỳ hiện tại Donald Trump.
Hai ứng cử viên hàng đầu là Thị trưởng Warsaw Rafał Trzaskowski, một người theo phái tự do liên minh với Thủ tướng Donald Tusk, và Karol Nawrocki, một nhà sử học bảo thủ không có kinh nghiệm chính trị trước đây, được đảng Pháp luật và Công lý theo chủ nghĩa bảo thủ quốc gia ủng hộ.
Các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy ông Trzaskowski đang dẫn trước với khoảng 30% phiếu ủng hộ, trong khi ông Nawrocki ở khoảng giữa 20%. Một cuộc bỏ phiếu vòng hai giữa hai người này gần như chắc chắn sẽ diễn ra vào ngày 1 tháng Sáu.
Cuộc bầu cử này cũng được xem là phép thử sức mạnh của các lực lượng khác, bao gồm cả cực hữu. Sławomir Mentzen, một ứng cử viên cực hữu pha trộn giữa luận điệu dân túy kiểu “MAGA” và kinh tế học tự do, đồng thời có quan điểm chỉ trích Liên minh Châu Âu, đang xếp thứ ba trong các cuộc thăm dò.
Có tổng cộng 12 ứng cử viên trên lá phiếu. Với số lượng ứng cử viên đông đảo và yêu cầu một ứng cử viên phải đạt hơn 50% số phiếu để giành chiến thắng ngay lập tức, vòng hai dường như là điều không thể tránh khỏi.
Các nhà chức trách Ba Lan đã báo cáo về những nỗ lực can thiệp từ nước ngoài trong chiến dịch tranh cử, bao gồm các cuộc tấn công từ chối dịch vụ nhằm vào các đảng trong liên minh của ông Tusk và cáo buộc rằng quảng cáo chính trị trên Facebook đã được tài trợ từ nước ngoài, theo tin từ Associated Press.
Mặc dù thủ tướng và quốc hội Ba Lan nắm quyền chính về chính sách đối nội, chức vụ tổng thống vẫn có quyền lực đáng kể. Tổng thống là tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang, đóng vai trò trong chính sách đối ngoại và an ninh, và có quyền phủ quyết luật pháp.
Tổng thống mãn nhiệm theo phái bảo thủ, Andrzej Duda, đã nhiều lần sử dụng quyền lực đó trong hơn một năm qua để cản trở chương trình nghị sự của ông Tusk, ví dụ như chặn đề cử đại sứ và dùng quyền phủ quyết để chống lại việc đảo ngược các thay đổi về tư pháp và truyền thông được thực hiện dưới thời đảng Pháp luật và Công lý cầm quyền.
Chiến thắng của ông Trzaskowski được kỳ vọng sẽ chấm dứt tình trạng bế tắc này. Ông đã cam kết ủng hộ các cải cách đối với tòa án và truyền thông công, cả hai đều bị giới phê bình cho là đã bị chính trị hóa dưới thời Pháp luật và Công lý. Phía đối lập của ông Tusk lại cho rằng ông cũng đã chính trị hóa truyền thông công.
Ngược lại, ông Nawrocki, người đứng đầu một viện nghiên cứu lịch sử nhà nước, định vị mình là người bảo vệ các giá trị bảo thủ và chủ quyền quốc gia.
