Hàng trăm người tị nạn Rwanda, những người đã sống ở miền đông Congo kể từ cuộc diệt chủng năm 1994 tại quê nhà, vừa hồi hương vào thứ Bảy vừa qua. Cơ quan tị nạn của Liên Hợp Quốc (UNHCR) cho biết cuộc hồi hương này diễn ra sau khi phe nổi dậy được Rwanda hậu thuẫn chiếm giữ các khu vực trọng yếu trong vùng.
Đa số người hồi hương là phụ nữ và trẻ em. Khoảng 360 người trong số họ đã vượt biên bằng xe buýt do chính quyền Rwanda cung cấp, có sự hộ tống của UNHCR và tổ chức cứu trợ Save the Children. UNHCR đặt mục tiêu hồi hương tổng cộng 2.000 người trong đợt này.
Ông Prosper Mulindwa, thị trưởng thành phố Rubavu của Rwanda, bày tỏ sự vui mừng khi chào đón đồng bào trở về, coi họ là nguồn lao động quý giá cho sự phát triển của đất nước.
Những người trở về sẽ được đưa đến trung tâm quá cảnh để nhận hỗ trợ khẩn cấp và giúp tái hòa nhập cộng đồng.
Đây là những người nằm trong số hàng trăm nghìn người Hutu đã chạy trốn khỏi Rwanda sau cuộc diệt chủng do nhà nước bảo trợ năm 1994 khiến hàng triệu người thiểu số Tutsi và những người Hutu ôn hòa thiệt mạng. Hầu hết đã trở về khi quân đội Rwanda do Tutsi lãnh đạo lần đầu tiên tiến vào Congo năm 1996. Tuy nhiên, giới chức Rwanda cho rằng hàng nghìn dân quân Hutu và cựu binh đã ở lại, gia nhập quân đội Congo để gây bất ổn cho Rwanda.
Trong nhiều thập kỷ, miền đông Congo giàu khoáng sản đã bị tàn phá bởi bạo lực từ các lực lượng chính phủ và các nhóm vũ trang khác nhau, bao gồm cả nhóm M23 được Rwanda hậu thuẫn. Sự tái xuất hiện gần đây của M23 đã làm leo thang xung đột và trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhân đạo vốn đã rất nghiêm trọng tại đây.
Các chuyên gia của Liên Hợp Quốc ước tính phe nổi dậy M23 đang được hỗ trợ bởi khoảng 4.000 binh sĩ từ nước láng giềng Rwanda.
Những câu chuyện cá nhân từ những người hồi hương cho thấy hành trình lưu vong đầy gian khó và mối liên hệ sâu sắc với quê hương mà một số người chưa từng biết đến. Điển hình như anh Nyirakajumba Twizere, sinh năm 1996 tại Congo và chưa bao giờ nhìn thấy Rwanda, bày tỏ niềm hạnh phúc khôn xiết khi được trở về quê cha đất tổ.
Theo tin từ Associated Press, cuộc hồi hương này dựa trên thỏa thuận ba bên giữa Rwanda, Congo và UNHCR đã có hiệu lực hơn một thập kỷ. Theo giới chức Rwanda, hơn 101.000 người tị nạn đã được hồi hương theo thỏa thuận này, trong đó có 1.500 người kể từ đầu năm 2025.
