Tin tức từ Washington D.C. cho biết, Hạ viện dưới sự kiểm soát của Đảng Cộng hòa đang bước vào giai đoạn đàm phán cuối cùng cho một kế hoạch ngân sách và thuế đầy tham vọng. Dự luật này thể hiện dấu ấn rõ nét của Tổng Thống Donald Trump và các ưu tiên của ông.
Chủ tịch Ủy ban Cách thức và Phương tiện Hạ viện, Dân biểu Jason Smith, tiết lộ đã cùng Tổng Thống Trump xem xét kỹ lưỡng dự luật “từng dòng một” tại Tòa Bạch Ốc. Theo Dân biểu Smith, Tổng Thống Trump tỏ ra rất hài lòng với những gì Đảng Cộng hòa đang thực hiện.
Dự luật được đặt tên là “Đạo luật Một Dự luật Lớn Đẹp” (One Big Beautiful Bill Act), phản ánh chính cách gọi quen thuộc của Tổng Thống Trump. Nó bao gồm nhiều lời hứa từ chiến dịch tranh cử của ông như tạm thời miễn thuế làm thêm giờ (overtime) và tiền tip cho nhiều người lao động, tạo khoản giảm thuế mới 10,000 USD cho lãi suất vay mua xe sản xuất tại Mỹ. Đặc biệt, dự luật đề xuất tạo ra “tài khoản MAGA” miễn thuế – viết tắt của “Tài khoản Tiền cho Tăng trưởng và Phát triển” (Money Accounts for Growth and Advancement), với khoản đóng góp 1,000 USD cho mỗi em bé sinh ra trong nhiệm kỳ thứ hai của ông.
Việc định hình dự luật theo ý Tổng Thống Trump cho thấy ảnh hưởng lớn của ông đối với Đảng Cộng hòa, đồng thời phản ánh thực tế chính trị khó khăn tại Hạ viện với đa số mong manh, đòi hỏi sự tham gia của Tổng Thống để đạt được sự đồng thuận.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, người có được vị trí hiện tại phần lớn nhờ sự ủng hộ của Tổng Thống Trump, đã giữ liên lạc thường xuyên với ông trong suốt quá trình đàm phán. Dân biểu Johnson cho biết Tổng Thống Trump rất hào hứng với tiến độ của dự luật.
Dự luật dày tới 1,116 trang, bao gồm hơn 5 ngàn tỷ USD cắt giảm thuế, bù đắp một phần bằng cách cắt giảm chi tiêu cho các chương trình như hỗ trợ thực phẩm, tài chính sinh viên và bảo vệ môi trường. Dự luật cũng sẽ biến các khoản cắt giảm thuế từ nhiệm kỳ đầu của Tổng Thống Trump thành vĩnh viễn.
Quá trình thảo luận dự luật cho thấy sự chia rẽ trong nội bộ Đảng Cộng hòa, đặc biệt giữa những người muốn thắt chặt chi tiêu ngân sách và những người quan tâm hơn đến tác động của việc cắt giảm ở địa phương. Đây là lúc Tổng Thống Trump thường đóng vai trò “chốt hạ”, thuyết phục các dân biểu còn do dự.
Lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện, Dân biểu Steve Scalise, xác nhận Tổng Thống Trump rất tích cực hỏi “Có dân biểu nào anh muốn tôi gọi không? Có ai anh muốn tôi nói chuyện không?” và ông sẽ gọi ngay lập tức. Sự tham gia trực tiếp này được coi là vô cùng hữu ích.
Sự can thiệp của Tổng Thống Trump được dự báo sẽ tăng lên khi Dân biểu Johnson nỗ lực đưa dự luật thông qua Hạ viện trước hạn chót do chính ông đặt ra là Ngày Tưởng niệm (Memorial Day).
Một số dân biểu bảo thủ đã làm chậm tiến trình vào thứ Sáu tuần trước, từ chối thông qua dự luật tại Ủy ban Ngân sách Hạ viện cho đến khi có sự triển khai nhanh hơn các thay đổi về Medicaid và bãi bỏ toàn bộ hơn các khoản tín dụng năng lượng xanh thời Tổng Thống Biden. Tổng Thống Trump đã chú ý và gây áp lực lên họ qua mạng xã hội, thúc giục “ĐỪNG DIỄN TRÒ, HÃY HOÀN THÀNH NÓ!”.
Các cuộc đàm phán dự kiến kéo dài suốt cuối tuần, với Ủy ban Ngân sách họp lại vào tối Chủ Nhật với hy vọng tìm được đột phá.
Dân biểu Mike Rogers, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Hạ viện, tin rằng dự luật cuối cùng sẽ được thông qua khi Tổng Thống Trump – sau chuyến công du Trung Đông trở về – bắt đầu gọi điện cho các nhà lập pháp còn hoài nghi. Dân biểu Tim Burchett của Tennessee cũng đồng ý rằng “cách duy nhất chúng ta đi đúng hướng với điều này là với Trump.”
Sự phối hợp chặt chẽ với các lãnh đạo Cộng hòa lần này hoàn toàn khác biệt so với nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng Thống Trump, khi Đảng Cộng hòa vội vàng thông qua gói cắt giảm thuế vào cuối năm 2017 sau nỗ lực thất bại trong việc bãi bỏ và thay thế Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng (Obamacare).
Lần này, các phụ tá tại Tòa Bạch Ốc thường xuyên liên lạc với các nhà lập pháp Cộng hòa khi dự luật tiến triển, nêu bật các chương trình muốn cải cách và các điều khoản muốn thêm hoặc bớt.
Theo Dân biểu Scalise, Tổng Thống “can thiệp nhiều hơn vào việc định hướng những gì xảy ra so với lần đầu, vì ông và giới lãnh đạo Quốc hội năm 2017 không đồng quan điểm.” Ông nói thêm: “Ông ấy không nhất thiết muốn chăm sóc sức khỏe là việc đầu tiên được làm, nhưng nó lại là như vậy. Lần này, chúng tôi đã nói chuyện rất nhiều trước khi ông ấy tuyên thệ nhậm chức để đảm bảo tất cả chúng tôi đều đồng thuận.”
Tổng Thống Trump bắt đầu định hướng chiến lược lập pháp hiện tại của Đảng Cộng hòa từ tháng 1, khi ông đăng trên mạng xã hội rằng Đảng Cộng hòa nên thông qua “một dự luật mạnh mẽ duy nhất” giải quyết tất cả các ưu tiên thay vì chia thành hai gói.
Các Thượng nghị sĩ Cộng hòa ban đầu ủng hộ cách tiếp cận khác, thúc đẩy thông qua nhanh chóng dự luật cấp hàng tỷ USD cho Ngũ Giác Đài và các biện pháp kiểm soát nhập cư của Tổng Thống Trump, cho rằng gói thuế thứ hai có thể đợi sau. Tổng Thống Trump đã do dự một thời gian, đưa ra tín hiệu lẫn lộn. Tuy nhiên, cuối cùng ưu tiên ban đầu của ông về một dự luật duy nhất đã thắng thế, một phần vì các Dân biểu Hạ viện khẳng định viện của họ không thể làm khác được.
Đảng Dân chủ nhất trí phản đối dự luật nhưng có ít khả năng ngăn chặn nó trở thành luật nếu Đảng Cộng hòa giữ vững sự đoàn kết. Họ đang tìm cách huy động sự phản đối của công chúng, chỉ trích đây là sự ưu ái cho người giàu, được trả giá bằng việc cắt giảm các dịch vụ y tế và xã hội khác. Dân biểu Pramila Jayapal (Dân chủ, Washington) gọi đây là “một sự phản bội lớn, đẹp”.
Trong khi đó, Đảng Cộng hòa háo hức thúc đẩy và đưa gói thuế lên Thượng viện, với hy vọng dự luật sẽ nằm trên bàn Tổng Thống Trump trước ngày Quốc khánh 4 tháng 7.
Dân biểu Burchett nhận xét rằng mặc dù “mọi người đều tỏ vẻ phẫn nộ chính đáng” về các chi tiết, Đảng Cộng hòa sẽ bắt đầu “ngồi vào bàn” một khi Tổng Thống Trump can thiệp đầy đủ. Ông ví von: “Giống như một trận bóng rổ NBA lúc này vậy. Đừng xem cả trận. Chỉ cần đợi đến hai phút cuối rồi bật TV lên.”
Theo nguồn tin ABC News.
