Tại La Paz, Bolivia, không khí chính trị lại nóng lên hôm thứ Sáu vừa qua khi hàng trăm người ủng hộ cựu lãnh đạo Evo Morales xuống đường. Họ tổ chức tuần hành rầm rộ hướng về tòa án bầu cử tối cao, với mục tiêu gây áp lực để ông Morales được phép ra tranh cử tổng thống vào cuối năm nay.
Đáng tiếc, cuộc tuần hành ôn hòa nhanh chóng biến thành đụng độ bạo lực giữa người biểu tình và lực lượng cảnh sát. Cảnh sát đã cố gắng giải tán đám đông bằng hơi cay, trong khi người biểu tình đáp trả bằng cách ném đá và pháo. Theo báo cáo từ phía cảnh sát, vụ việc đã làm bị thương ít nhất hai cảnh sát, một nhà báo và một người buôn bán địa phương.
Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến căng thẳng này là phán quyết mới nhất của Tòa án Hiến pháp Bolivia. Tòa án đã giữ nguyên quyết định trước đó, cấm ông Morales tranh cử do đã phục vụ ba nhiệm kỳ tổng thống. Ông Morales, người lãnh đạo đất nước từ năm 2006 và là tổng thống bản địa đầu tiên của Bolivia, từng phải từ chức và rời bỏ đất nước vào năm 2019 sau các cuộc biểu tình lớn phản đối nỗ lực muốn tại vị nhiệm kỳ thứ tư.
Tình hình chính trị ở Bolivia càng phức tạp hơn khi đất nước đang đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong vòng 40 năm qua.
Ông Morales, dù không xuất hiện trong cuộc tuần hành hôm thứ Sáu như đã hứa (có tin cho rằng ông lo sợ bị bắt giữ theo các cáo buộc mà ông cho là có động cơ chính trị), vẫn là biểu tượng mạnh mẽ. Những người ủng hộ ông, nhiều người đeo mặt nạ in hình ông, khẳng định rằng họ là ông Morales, và việc bắt giữ ông sẽ đồng nghĩa với việc bắt giữ tất cả họ.
Phán quyết của tòa án hiến pháp được đưa ra chỉ ít ngày sau khi Tổng thống đương nhiệm Luis Arce, người từng là đồng minh thân cận nhưng giờ đây là đối thủ của ông Morales, tuyên bố sẽ không tìm cách tái tranh cử. Ông Arce khẳng định tòa án đã ra quyết định loại ông Morales khỏi cuộc đua vào năm 2025.
Tuy nhiên, theo phân tích của Associated Press, tính hợp pháp của phán quyết này đang bị nghi ngờ bởi nhiều chuyên gia. Họ chỉ ra rằng hệ thống tòa án ở Bolivia thường bị ảnh hưởng bởi các cuộc đấu đá chính trị. Ngay cả ông Morales trước đây cũng từng dựa vào một phán quyết có lợi của tòa án vào năm 2017 để lách luật giới hạn nhiệm kỳ sau khi không được người dân ủng hộ trong cuộc trưng cầu dân ý.
