Microsoft vừa lên tiếng xác nhận đã cung cấp các dịch vụ trí tuệ nhân tạo (AI) và điện toán đám mây tiên tiến cho quân đội Israel trong cuộc chiến ở Gaza, đồng thời hỗ trợ các nỗ lực tìm kiếm và giải cứu con tin Israel. Tuy nhiên, công ty công nghệ khổng lồ này cũng khẳng định đến nay họ chưa tìm thấy bằng chứng nào cho thấy nền tảng Azure và công nghệ AI của mình được sử dụng để nhắm mục tiêu hoặc gây hại cho người dân ở Gaza.
Đây có vẻ là lần đầu tiên Microsoft công khai thừa nhận sự liên quan sâu sắc của mình trong cuộc xung đột bắt đầu sau cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7 tháng 10 năm 2023. Theo tin từ Associated Press ngày 16/05/2025, thông báo này được đưa ra gần ba tháng sau cuộc điều tra của hãng tin AP, tiết lộ chi tiết về mối quan hệ đối tác chặt chẽ giữa Microsoft và Bộ Quốc phòng Israel, cho thấy việc sử dụng các sản phẩm AI thương mại của quân đội đã tăng vọt gần 200 lần sau cuộc tấn công.
AP trước đó đã đưa tin quân đội Israel sử dụng Azure để sao chép, dịch và xử lý thông tin tình báo thu thập được từ hoạt động giám sát hàng loạt. Những dữ liệu này sau đó có thể được kiểm tra chéo với các hệ thống nhắm mục tiêu hỗ trợ AI nội bộ của Israel và ngược lại.
Mối quan hệ đối tác này phản ánh xu hướng ngày càng tăng của các công ty công nghệ trong việc bán sản phẩm AI cho quân đội ở nhiều quốc gia, bao gồm Israel, Ukraine và Hoa Kỳ. Tuy nhiên, các nhóm nhân quyền lo ngại rằng các hệ thống AI, vốn có thể mắc lỗi, đang được sử dụng để hỗ trợ đưa ra quyết định nhắm mục tiêu, dẫn đến cái chết của những người vô tội.
Microsoft cho biết các lo ngại từ nhân viên và báo chí đã thúc đẩy công ty tiến hành đánh giá nội bộ và thuê một công ty bên ngoài để “điều tra thêm sự thật”. Công ty không nêu tên công ty bên ngoài hay cung cấp bản sao báo cáo. Họ cũng không trực tiếp trả lời chi tiết về cách quân đội Israel sử dụng công nghệ của mình, đặc biệt là việc AI giúp phân tích tình báo để chọn mục tiêu không kích.
Công ty xác nhận đã cung cấp phần mềm, dịch vụ chuyên nghiệp, bộ nhớ đám mây Azure và dịch vụ Azure AI (bao gồm dịch thuật ngôn ngữ) cho quân đội Israel, đồng thời làm việc với chính phủ Israel để bảo vệ không gian mạng quốc gia. Microsoft cũng cung cấp “quyền truy cập đặc biệt vào công nghệ của chúng tôi ngoài các điều khoản thương mại thông thường” và “hỗ trợ khẩn cấp có giới hạn” cho Israel như một phần nỗ lực giải cứu hơn 250 con tin bị Hamas bắt giữ vào ngày 7 tháng 10.
“Chúng tôi đã cung cấp sự hỗ trợ này với sự giám sát chặt chẽ và ở mức độ hạn chế, bao gồm cả việc phê duyệt một số yêu cầu và từ chối những yêu cầu khác”, Microsoft cho biết, tin rằng công ty đã hành động “một cách cẩn trọng và cân nhắc” để giúp cứu sống con tin, đồng thời tôn trọng quyền riêng tư và các quyền khác của dân thường ở Gaza. Tuy nhiên, công ty cũng thừa nhận “không thể thấy khách hàng sử dụng phần mềm của chúng tôi trên máy chủ hoặc thiết bị của riêng họ như thế nào”.
Nhóm “No Azure for Apartheid”, gồm các nhân viên và cựu nhân viên Microsoft, đã kêu gọi công ty công bố toàn bộ báo cáo điều tra. Hossam Nasr, cựu nhân viên Microsoft bị sa thải sau khi tổ chức một buổi tưởng niệm không được phép cho người Palestine thiệt mạng ở Gaza, chỉ trích tuyên bố của công ty là một “chiêu trò PR” để che đậy mối quan hệ với quân đội Israel.
Cindy Cohn, Giám đốc điều hành Electronic Frontier Foundation, hoan nghênh Microsoft vì bước đi hướng tới sự minh bạch nhưng cho rằng tuyên bố còn nhiều câu hỏi chưa được trả lời, đặc biệt về việc quân đội Israel sử dụng dịch vụ và mô hình AI của Microsoft trên máy chủ riêng của họ.
Tóm lại, câu chuyện này đặt ra một câu hỏi lớn về trách nhiệm của các tập đoàn công nghệ khi sản phẩm của họ được sử dụng trong các cuộc xung đột vũ trang, và làm thế nào để cân bằng giữa lợi ích kinh doanh với các nguyên tắc đạo đức và nhân quyền. Đây là một vấn đề nóng đang được cộng đồng quốc tế và cả ngay trong nội bộ các công ty công nghệ quan tâm.
