Trường hợp một phụ nữ mang thai ở Georgia được các bác sĩ tuyên bố chết não nhưng vẫn được giữ lại bằng máy hỗ trợ sự sống suốt ba tháng qua đang làm dấy lên nhiều câu hỏi nhức nhối và phức tạp, đặc biệt liên quan đến luật cấm phá thai và quyền của thai nhi.
Cô Adriana Smith, 30 tuổi, một y tá và là mẹ của một con, mang thai khoảng hai tháng thì bị tuyên bố chết não vào ngày 19 tháng Hai vừa qua. Mẹ cô cho biết, các bác sĩ tại Bệnh viện Đại học Emory nói rằng luật cấm phá thai nghiêm ngặt của Georgia buộc họ phải duy trì sự sống cho cô cho đến khi thai nhi đủ lớn để có thể sinh ra.
Luật này là một trong nhiều biện pháp được các tiểu bang bảo thủ ban hành sau khi Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ lật ngược phán quyết Roe v. Wade năm 2022. Luật Georgia hạn chế phá thai sau khi phát hiện hoạt động tim thai (khoảng sáu tuần) và trao quyền con người cho thai nhi.
Gia đình cô Smith cảm thấy bất lực trước tình cảnh khó khăn này. Với ngày dự sinh còn cách vài tháng, họ lo ngại liệu em bé có chào đời với dị tật hay thậm chí có thể sống sót hay không. Vụ việc cũng khiến nhiều nhà hoạt động, đặc biệt là phụ nữ da đen (giống như cô Smith), lên tiếng về vấn đề bất bình đẳng chủng tộc trong chăm sóc sức khỏe.
Bệnh viện Emory Healthcare chưa giải thích chi tiết quyết định của họ, chỉ nói rằng họ đã xem xét “luật cấm phá thai của Georgia và tất cả các luật hiện hành khác”. Một phần của luật được cho là gây lo ngại nhất là quy định coi thai nhi là “thành viên của loài người Homo sapiens” và có quyền pháp lý. Một số chuyên gia pháp lý nhận định bệnh viện có thể coi Smith và thai nhi là hai bệnh nhân riêng biệt, và có nghĩa vụ duy trì sự sống cho thai nhi ngay cả khi người mẹ đã chết não.
Vụ việc cũng làm nổi bật những tranh cãi ngay trong phong trào chống phá thai về khái niệm “quyền con người” cho thai nhi. Một số nhóm ủng hộ mạnh mẽ quan điểm này, trong khi số khác coi nó là không thực tế về mặt chính trị.
Bên cạnh đó, hoàn cảnh của cô Smith cũng phản ánh thực trạng đáng báo động về sự tiếp cận dịch vụ y tế không đồng đều đối với phụ nữ da đen ở Mỹ. Mẹ cô cho biết, trước khi chết não do cục máu đông, Smith từng đến bệnh viện than phiền về đau đầu nhưng được cho thuốc và cho về. Nhiều phụ nữ da đen thường cảm thấy cơn đau của họ không được coi trọng. Thống kê cho thấy tỷ lệ tử vong mẹ ở phụ nữ da đen cao hơn gấp ba lần so với phụ nữ da trắng.
Dù được duy trì bằng máy móc, nhưng về mặt y khoa và pháp lý, cô Smith đã chết khi được tuyên bố chết não. Duy trì sự sống cho thai nhi trong tình huống này là cực kỳ phức tạp và đòi hỏi sự theo dõi y tế chuyên sâu từ nhiều chuyên khoa, như trường hợp tương tự ở Florida nơi một em bé đã được sinh ra thành công sau khi người mẹ chết não.
Tuy nhiên, việc này không có nhiều tiền lệ và y học chưa có nhiều dữ liệu để hướng dẫn các quyết định lâm sàng. Chi phí cho việc duy trì sự sống kéo dài cũng rất lớn, và chưa rõ ai sẽ chịu trách nhiệm thanh toán.
Đây là một ví dụ đau lòng cho thấy những hệ lụy phức tạp, vượt ngoài ý muốn, của các đạo luật hạn chế phá thai khi đối mặt với những tình huống y tế cực đoan và hiếm gặp.
Theo tin từ The Associated Press đăng trên Seattle Times ngày 16/05/2025.
