Trong chuyến công du đến các quốc gia giàu có ở Trung Đông vừa qua, Tổng Thống Donald Trump đã công bố các khoản đầu tư mới với tổng giá trị được tuyên bố lên tới 3.6 ngàn tỷ đô la. Tuy nhiên, khi xem xét kỹ hơn, nhiều thỏa thuận trong số này dường như đã được thổi phồng hoặc là các cam kết cũ được nhắc lại.
Chuyến đi kéo dài 4 ngày của Tổng Thống Trump bao gồm các điểm dừng tại Saudi Arabia, Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Ông đã ca ngợi mối quan hệ ngày càng sâu sắc giữa Mỹ và các quốc gia này, đồng thời nhận công lao về hàng loạt thông báo về các thỏa thuận kinh tế.
Các thỏa thuận về hàng không và quốc phòng chiếm một phần lớn. Saudi Arabia dẫn đầu với thỏa thuận vũ khí trị giá 142 tỷ đô la, được chính quyền Tổng Thống Trump mô tả là “thỏa thuận bán quốc phòng lớn nhất trong lịch sử”. Gói này được giới thiệu bao gồm từ hệ thống phòng thủ tên lửa đến an ninh bờ biển, nhưng lại thiếu thông tin cụ thể chi tiết.
Tại Doha (Qatar), Tổng Thống Trump đã cùng Giám đốc điều hành (CEO) Boeing Kelly Ortberg ký kết một thỏa thuận thương mại với Qatar Airways. Dù Tổng Thống không rõ ràng về quy mô và giá trị chính xác của thỏa thuận – phải trao đổi với CEO Ortberg ngay tại buổi lễ – ông vẫn khẳng định đây là thỏa thuận lớn nhất trong lịch sử của nhà sản xuất máy bay Mỹ.
Ban đầu, Tổng Thống Trump tuyên bố thỏa thuận trị giá 200 tỷ đô la, nhưng sau đó Nhà Trắng đã đính chính lại là 96 tỷ đô la. Dù vậy, con số này vẫn bị cho là phóng đại. Đơn đặt hàng bao gồm 130 chiếc Boeing 787 Dreamliners và 30 chiếc 777X, cùng với tùy chọn mua thêm 50 chiếc nữa. Tuy nhiên, thiếu thông tin chi tiết về các biến thể máy bay cụ thể. Một ước tính thực tế hơn, dựa trên định giá của công ty tư vấn hàng không Ishka, cho thấy giá trị của đơn hàng cố định này sau khi trừ đi các chiết khấu thông thường trong ngành có thể dưới 30 tỷ đô la. Nhà Trắng và CEO Ortberg sau đó đã làm rõ rằng đây là thương vụ bán máy bay thân rộng lớn nhất từ trước đến nay của Boeing.
Quỹ đầu tư quốc gia của Saudi Arabia cũng đặt hàng 20 chiếc Boeing 737 MAX, với tùy chọn mua thêm 10 chiếc. Trong khi Nhà Trắng định giá thỏa thuận này là 4.8 tỷ đô la, định giá của Ishka cho thấy giá trị thực tế của đơn hàng chỉ gần 1.5 tỷ đô la – và đó là nếu quỹ này quyết định thực hiện các tùy chọn.
Tại điểm dừng chân cuối cùng của Tổng Thống Trump ở UAE, hãng hàng không quốc gia Etihad Airways đã xác nhận đơn đặt hàng 28 chiếc máy bay thân rộng 787 và 777X, được Washington định giá 14.5 tỷ đô la. Tuy nhiên, bản chất thực sự của thỏa thuận này dường như là một phiên bản tái cấu trúc của thỏa thuận trước đó hoặc là sự xác nhận chính thức một cam kết đã có từ trước. Hãng hàng không này không nêu rõ số lượng từng loại máy bay sẽ mua, nhưng thỏa thuận này có thể có giá trị lên tới 5.4 tỷ đô la nếu tất cả máy bay đặt hàng đều là loại 777X đắt hơn.
Theo tin từ Bloomberg ngày 16/05/2025, dù các con số có thể không rõ ràng, nhưng điều đó có thể không quan trọng bằng việc chuyến đi đã củng cố tầm quan trọng của mối quan hệ Mỹ – vùng Vịnh. Tổng Thống Trump đã thành công trong việc thể hiện hình ảnh một chính quyền Mỹ “sẵn sàng kinh doanh” sau những động thái áp thuế từng làm chấn động kinh tế toàn cầu. Cổ phiếu của Boeing đã tăng vọt khi các nhà đầu tư nhìn thấy sự tiến triển trong nỗ lực phục hồi của CEO Ortberg. Việc các nhà lãnh đạo toàn cầu thường công bố lại các thỏa thuận cũ như những thỏa thuận mới trong các chuyến công du nước ngoài không phải là điều hiếm thấy. Dù vậy, Tổng Thống Trump đã vượt qua cả màn trình diễn trước đây của chính mình trong vai trò “người bán hàng” cho nước Mỹ.
Trong chuyến đi đầu tiên vào năm 2017, Tổng Thống Trump đã công bố Saudi Arabia sẽ chi 110 tỷ đô la cho vũ khí Mỹ để hiện đại hóa quân đội. Gói đó, bao gồm cả các sáng kiến bắt đầu từ thời chính quyền Tổng Thống Obama, đã mang về hơn 30 tỷ đô la doanh số bán quân sự, theo tờ thông tin của Bộ Ngoại giao hồi tháng 1.
Trong chuyến đi Trung Đông lần này, Tổng Thống Trump cũng đưa ra những kế hoạch mơ hồ tương tự về máy bay chiến đấu của Mỹ. Tại Qatar, ông đã nói về việc Mỹ sẽ phát triển phiên bản hai động cơ của máy bay chiến đấu tàng hình F-35, mặc dù loại máy bay tấn công này được thiết kế xoay quanh một động cơ duy nhất. Ông còn nói Mỹ sẽ theo đuổi một phiên bản nâng cấp của máy bay chiến đấu chiếm ưu thế trên không F-22. Loại máy bay này đã ngừng sản xuất hơn một thập kỷ và dự kiến sẽ được kế nhiệm bởi thế hệ tiếp theo là F-47, vốn vừa được trao hợp đồng cho Boeing. Tổng Thống bày tỏ sự yêu thích với F-22 và muốn có một phiên bản “Super” rất hiện đại của nó.
