Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ vừa có buổi tranh luận quan trọng về sắc lệnh của Tổng Thống Donald Trump liên quan đến việc từ chối quyền công dân theo nơi sinh.
Sắc lệnh, được ký vào ngày đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai của Tổng Thống Trump, nhắm vào việc không cấp quyền công dân cho trẻ em sinh ra tại Mỹ nếu cha mẹ không phải là công dân hoặc thường trú nhân hợp pháp. Tuy nhiên, sắc lệnh này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ và bị các tòa án cấp dưới ra lệnh tạm dừng thực thi trên toàn quốc ngay lập tức.
Vụ án này đặt ra hai vấn đề chính trước Tối Cao Pháp Viện: tính hợp hiến của sắc lệnh và việc các tòa án cấp dưới có quyền ra lệnh cấm áp dụng trên phạm vi toàn quốc hay không (nationwide injunctions). Chính quyền Tổng Thống Trump đã bày tỏ sự bất mãn với việc các thẩm phán liên tục sử dụng lệnh cấm toàn quốc để chặn các chính sách của mình.
Trong buổi tranh luận, các thẩm phán Tối Cao Pháp Viện dường như nghiêng về việc tiếp tục tạm dừng sắc lệnh của Tổng Thống Trump. Nhiều thẩm phán bày tỏ lo ngại sâu sắc về những hậu quả có thể xảy ra nếu trẻ em sinh ra tại Mỹ bị từ chối quyền công dân, dù chỉ là tạm thời. Điều này có thể dẫn đến tình trạng bấp bênh về pháp lý và thậm chí khiến một số trẻ trở thành “vô quốc tịch”.
Các thẩm phán theo phe tự do nhấn mạnh rằng sắc lệnh này đi ngược lại với tiền lệ của Tối Cao Pháp Viện từ năm 1898, vốn khẳng định quyền công dân khai sinh dựa trên Tu chính án thứ 14. Họ cảnh báo việc gỡ bỏ lệnh cấm tạm thời sẽ gây bất lợi cho những người không có khả năng kiện ra tòa.
Trong khi đó, một số thẩm phán bảo thủ quan tâm đến việc giới hạn quyền ra lệnh cấm toàn quốc của các tòa án cấp dưới. Tuy nhiên, họ cũng đặt ra những câu hỏi thực tế về cách chính phủ sẽ thực thi sắc lệnh của Tổng Thống Trump, ảnh hưởng đến các bệnh viện, tiểu bang và tạo ra sự khác biệt về quyền công dân giữa các khu vực.
Tin từ NBC News ngày 15/05/2025 cho biết, dù Tối Cao Pháp Viện có thể tiếp tục chặn sắc lệnh này, họ có thể tìm cách giới hạn phạm vi của các lệnh cấm toàn quốc trong các vụ án tương lai. Phán quyết cuối cùng về vấn đề này dự kiến sẽ được đưa ra vào cuối tháng 6 tới.
