“`html
Tổng Thống Donald Trump đã nói với các nhà lãnh đạo vùng Vịnh rằng ông muốn “đạt được một thỏa thuận” với Iran để chấm dứt chương trình hạt nhân của nước này, nhưng Tehran phải chấm dứt hỗ trợ các nhóm ủy nhiệm trong khu vực như một phần của bất kỳ thỏa thuận tiềm năng nào.
Trong cuộc gặp với Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) tại Riyadh, Ả Rập Saudi, Tổng Thống Trump nhấn mạnh Iran “phải ngừng tài trợ khủng bố, chấm dứt các cuộc chiến ủy nhiệm đẫm máu và ngừng theo đuổi vũ khí hạt nhân một cách vĩnh viễn và có thể kiểm chứng được”. Ông nói thêm: “Họ không thể có vũ khí hạt nhân.”
Mỹ và Iran đã tiến hành bốn vòng đàm phán kể từ đầu tháng trước tập trung vào chương trình hạt nhân của Iran. Tổng Thống Trump đã nhiều lần nói rằng ông tin có thể đạt được một thỏa thuận, nhưng cơ hội đang khép lại.
Những lời lẽ mạnh mẽ của Tổng Thống về việc Iran phải ngừng hỗ trợ Hamas ở Gaza, Hezbollah ở Lebanon và Houthis ở Yemen được đưa ra khi mạng lưới ủy nhiệm của nước này phải đối mặt với những thất bại đáng kể trong 19 tháng kể từ khi Hamas phát động cuộc tấn công vào Israel vào ngày 7 tháng 10 năm 2023.
Tại Iran, Ngoại trưởng Abbas Araghchi gọi những nhận xét của Tổng Thống Trump là “lừa dối” nhưng không trực tiếp đề cập đến lời kêu gọi của nhà lãnh đạo Mỹ về việc Iran ngừng hỗ trợ các nhóm ủy nhiệm.
Tổng Thống Trump cũng cho biết ông tin rằng thời điểm đã chín muồi “cho một tương lai không còn sự kìm kẹp của những kẻ khủng bố Hezbollah”. Hezbollah đã suy yếu nghiêm trọng sau cuộc chiến năm ngoái với Israel, trong đó phần lớn giới lãnh đạo hàng đầu của họ đã thiệt mạng, và sau khi mất đi một đồng minh quan trọng với sự sụp đổ của cựu Tổng Thống Syria Bashar Assad, một kênh để Iran gửi vũ khí.
Trước đó, Tổng Thống Trump đã gặp Tổng Thống Syria Ahmad al-Sharaa, một cuộc gặp trực tiếp với nhà lãnh đạo nổi dậy từng bị lực lượng Mỹ giam giữ nhiều năm sau khi bị bắt ở Iraq. Tổng Thống Trump đã đồng ý “nói lời chào” với al-Sharaa trước khi kết thúc chuyến thăm Ả Rập Saudi và tới Qatar, nơi ông sẽ được vinh danh bằng một chuyến thăm cấp nhà nước. Chuyến công du Trung Đông của ông cũng sẽ đưa ông đến Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Al-Sharaa được bổ nhiệm làm tổng thống Syria vào tháng 1, một tháng sau cuộc tấn công bất ngờ của các nhóm nổi dậy do Hayat Tahrir al-Sham (HTS) của al-Sharaa lãnh đạo, đã tấn công Damascus và chấm dứt 54 năm cầm quyền của gia đình Assad.
Tổng Thống Trump cho biết ông quyết định gặp al-Sharaa sau khi được Thái tử Mohammed và Tổng Thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan khuyến khích. Tổng Thống cũng cam kết dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kéo dài nhiều năm đối với Syria.
Thái tử Mohammed đã cùng Tổng Thống Trump và al-Sharaa tham dự cuộc họp, kéo dài khoảng 33 phút. Erdogan cũng tham gia các cuộc đàm phán qua hội nghị video.
Al-Sharaa, trước đây được biết đến với bí danh Abu Mohammed al-Golani, đã gia nhập hàng ngũ phiến quân al-Qaida chiến đấu với lực lượng Mỹ ở Iraq sau cuộc xâm lược do Mỹ dẫn đầu. Ông vẫn phải đối mặt với lệnh bắt giữ vì tội khủng bố ở Iraq. Mỹ từng treo thưởng 10 triệu đô la cho thông tin về nơi ở của ông vì mối liên hệ của ông với al-Qaida.
Al-Sharaa trở về quê hương Syria sau khi cuộc xung đột bắt đầu vào năm 2011 và lãnh đạo chi nhánh al-Qaida từng được gọi là Mặt trận Nusra. Sau đó, ông đổi tên nhóm của mình thành Hayat Tahrir al-Sham và cắt đứt quan hệ với al-Qaida.
Các lệnh trừng phạt có từ thời Bashar Assad, người bị lật đổ vào tháng 12, và nhằm gây ra thiệt hại lớn cho nền kinh tế của ông.
Cả chính quyền Biden và Trump đều giữ nguyên các lệnh trừng phạt sau khi Assad sụp đổ khi họ tìm cách đánh giá al-Sharaa.
Sau cuộc gặp với các thành viên của GCC – bao gồm Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar, Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất – Tổng Thống Trump sẽ đến Qatar, điểm dừng chân thứ hai trong chuyến công du Trung Đông của ông.
Qatar, giống như các quốc gia Ả Rập vùng Vịnh khác, là một quốc gia chuyên chế, nơi các đảng phái chính trị bị cấm và quyền tự do ngôn luận bị kiểm soát chặt chẽ. Nó được giám sát bởi quốc vương Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani. Sheikh Tamim, 44 tuổi, lên nắm quyền vào tháng 6 năm 2013 khi cha ông thoái vị.
Qatar cũng đóng một vai trò trung tâm trong các vụ bê bối theo kiểu “trả tiền để chơi” trên toàn cầu.
Tại Israel, các nhà chức trách đang điều tra các cáo buộc rằng Qatar đã thuê các cố vấn thân cận của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu để khởi động các chiến dịch PR nhằm cải thiện hình ảnh của quốc gia vùng Vịnh này trong mắt người Israel.
Hai nhà lập pháp của Liên minh Châu Âu bị cáo buộc nhận tiền từ Doha trong một vụ bê bối được đặt tên là “Qatar-gate”. Các công tố viên Hoa Kỳ vào năm 2020 cáo buộc Qatar hối lộ các thành viên ủy ban điều hành FIFA để đảm bảo giải đấu ở nước này vào năm 2022.
Năm 2024, RTX Corporation, nhà thầu quốc phòng trước đây gọi là Raytheon, đã đồng ý trả hơn 950 triệu đô la để giải quyết các cáo buộc rằng họ đã lừa gạt chính phủ Hoa Kỳ và trả tiền hối lộ để đảm bảo kinh doanh với Qatar. Doha luôn phủ nhận hành vi sai trái và tài trợ cho một giải thưởng chống tham nhũng hàng năm.
Qatar tuân theo một hình thức Hồi giáo Sunni cực kỳ bảo thủ được gọi là Wahhabism, xuất phát từ Ả Rập Saudi. Tuy nhiên, Qatar đã có một bước đi khác trong Mùa xuân Ả Rập bằng cách ủng hộ những người theo đạo Hồi, bao gồm cả Tổ chức Anh em Hồi giáo của Ai Cập và cựu Tổng Thống Ai Cập Mohammed Morsi, cũng như những người nổi dậy chống lại Assad.
Sự ủng hộ của nước này đối với những người theo đạo Hồi, một phần, đã dẫn đến cuộc tẩy chay kéo dài nhiều năm đối với nước này của Bahrain, Ai Cập, Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Cuộc tẩy chay đó chỉ kết thúc khi Tổng Thống Joe Biden chuẩn bị bước vào Nhà Trắng vào năm 2021.
Qatar cũng đóng vai trò là một nhà hòa giải quan trọng, đặc biệt là với nhóm chiến binh Hamas khi cộng đồng quốc tế theo đuổi một lệnh ngừng bắn cho cuộc chiến Israel-Hamas ở Dải Gaza. Qatar cũng là nơi tổ chức các cuộc đàm phán giữa Hoa Kỳ và Taliban dẫn đến việc Mỹ rút quân khỏi Afghanistan năm 2021.
Qatar là nơi có Căn cứ Không quân Al-Udeid, một cơ sở rộng lớn, nơi đặt trụ sở tiền phương của Bộ Tư lệnh Trung ương của quân đội Hoa Kỳ.
Quốc gia giàu dầu mỏ này cũng là trung tâm của một cuộc tranh cãi về lời đề nghị của họ cung cấp cho Tổng Thống Trump món quà là một chiếc Boeing 747-8 sang trọng mà Hoa Kỳ có thể sử dụng làm Không lực Một trong khi các phiên bản mới của máy bay đang được Boeing chế tạo.
Chính phủ Qatar cho biết một quyết định cuối cùng vẫn chưa được đưa ra. Nhưng Tổng Thống Trump đã bảo vệ ý tưởng này ngay cả khi các nhà phê bình cho rằng nó sẽ tương đương với việc một tổng thống chấp nhận một món quà có giá trị đáng kinh ngạc từ một chính phủ nước ngoài.
Tổng Thống Trump đã chỉ ra rằng ông sẽ tân trang lại chiếc máy bay và sau đó nó sẽ được tặng cho thư viện tổng thống sau khi ông rời Nhà Trắng. Ông nói rằng ông sẽ không sử dụng máy bay sau khi rời nhiệm sở.
Tổng Thống cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội rằng chiếc máy bay “là một món quà từ một quốc gia, Qatar, mà chúng tôi đã bảo vệ thành công trong nhiều năm.”
“Tại sao quân đội của chúng ta, và do đó là những người đóng thuế của chúng ta, lại bị buộc phải trả hàng trăm triệu đô la khi họ có thể nhận được nó MIỄN PHÍ từ một quốc gia muốn thưởng cho chúng ta vì đã hoàn thành tốt công việc,” Tổng Thống Trump nói thêm. “Khoản tiết kiệm lớn này sẽ được chi tiêu, thay vào đó, để LÀM CHO NƯỚC MỸ VĨ ĐẠI TRỞ LẠI! Chỉ có một KẺ NGỐC mới không chấp nhận món quà này thay mặt cho Đất nước của chúng ta.”
Nguồn tin từ AP
“`
