Tổng Thống Donald Trump đang có kế hoạch thay chiếc Boeing 747 quen thuộc, biểu tượng của Không Lực Một (Air Force One), bằng một chiếc phi cơ hạng sang được tặng từ hoàng gia Qatar. Động thái này đang gây ra nhiều tranh cãi, ngay cả trong nội bộ những người ủng hộ ông.
Theo tin từ NBC News, chiếc máy bay mới này là một món quà từ Qatar, một quốc gia Ả Rập giàu có cách Mỹ gần 7,000 dặm. Điều này dường như đi ngược lại với thông điệp “Nước Mỹ trên hết” (America First) mà Tổng Thống Trump luôn đề cao, trong đó ông nhấn mạnh việc Mỹ nên tự sản xuất và tiêu thụ hàng hóa của mình.
Việc chấp nhận một món quà giá trị lớn từ nước ngoài cũng vấp phải sự phản đối từ các nhóm giám sát chính phủ và một số đồng minh của Đảng Cộng hòa. Họ lo ngại thỏa thuận này có thể vi phạm điều khoản Hiến pháp cấm quan chức Mỹ nhận quà từ nước ngoài mà không có sự chấp thuận của Quốc hội.
Thượng nghị sĩ Ron Johnson (Đảng Cộng hòa, Wisconsin) gọi đây là “một lời đề nghị khá kỳ lạ”. Laura Loomer, một người ủng hộ Tổng Thống Trump, bày tỏ sự thất vọng trên mạng xã hội, cho rằng việc nhận máy bay từ Qatar sẽ là “một vết nhơ” cho chính quyền của ông.
Bình luận viên cánh hữu Ben Shapiro cũng chỉ trích, nói rằng “Nhận những túi quà từ những người ủng hộ Hamas, Anh em Hồi giáo, Al Jazeera… đó không phải là Nước Mỹ trên hết.” Ông cho rằng “những thứ ‘sáng sủa’ như thế này cần phải dừng lại.”
Về phía mình, Tổng Thống Trump đã bảo vệ quyết định này trong một lần xuất hiện trước công chúng gần đây. Ông nói rằng đây là một chiếc “máy bay miễn phí” và ông cảm ơn Qatar vì lời đề nghị hào phóng. Ông cũng bày tỏ sự không hài lòng về việc hãng Boeing chậm trễ trong việc hoàn thành các máy bay thay thế cho Air Force One hiện tại, dự kiến phải đến năm 2027 mới sẵn sàng.
Tổng Thống Trump cho biết chiếc máy bay từ Qatar sau này sẽ được trưng bày tại thư viện tổng thống của ông sau khi ông rời nhiệm sở.
Tuy nhiên, việc biến một máy bay thương mại thành Air Force One không đơn giản. Các chuyên gia hàng không và tình báo cảnh báo rằng quá trình này sẽ mất nhiều năm và đặt ra những lo ngại nghiêm trọng về an ninh. Chiếc máy bay sẽ phải được tháo dỡ gần như hoàn toàn để kiểm tra và loại bỏ mọi thiết bị nghe lén hoặc lỗ hổng an ninh tiềm ẩn. Sau đó, nó cần được trang bị lại các hệ thống phức tạp và đắt đỏ như tiếp nhiên liệu trên không, phòng thủ tên lửa, liên lạc an toàn và hệ thống điện dự phòng.
Thượng nghị sĩ Ted Cruz (Đảng Cộng hòa, Texas) nói với CNBC rằng chiếc máy bay của Qatar “gây ra những vấn đề đáng kể về gián điệp và giám sát.”
Air Force One không chỉ là phương tiện di chuyển của tổng thống, mà còn là biểu tượng sức mạnh và uy tín của nước Mỹ. Nó được ví như một “boong-ke bay,” có khả năng chống chịu các cuộc tấn công hạt nhân. Việc sử dụng một chiếc máy bay có nguồn gốc nước ngoài cho biểu tượng này bị nhiều người coi là làm mất đi tính “Mỹ từ trong ra ngoài” của nó.
Ari Fleischer, cựu thư ký báo chí Nhà Trắng dưới thời Tổng thống George W. Bush, viết trên mạng xã hội: “Không có gì về việc nhận Air Force One từ một chính phủ nước ngoài cảm thấy đúng đắn cả. Air Force One nên là của Mỹ hoàn toàn. Nó không nên qua tay nước ngoài và không nên là quà tặng từ một vị vua. Đừng làm thế.”
Trong quá khứ, các chính quyền Mỹ thường rất thận trọng với quà tặng đắt tiền từ nước ngoài. Ví dụ, khi Tổng thống Obama đoạt giải Nobel Hòa bình, ông đã từ chối nhận số tiền thưởng hơn 1 triệu USD và đề nghị ủy ban giải phân phát cho các tổ chức từ thiện.
Về mặt pháp lý, việc nhận quà từ nước ngoài cần sự chấp thuận của Quốc hội. Tuy nhiên, một số chuyên gia pháp lý cho rằng ngay cả khi Tổng Thống Trump bỏ qua quy định này, việc ngăn chặn ông có thể khó khăn, đặc biệt sau phán quyết gần đây của Tòa án Tối cao về quyền miễn trừ của tổng thống.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt khẳng định mọi quà tặng nhận được sẽ tuân thủ đầy đủ các luật hiện hành và chính quyền của Tổng Thống Trump cam kết minh bạch.
Một kịch bản có thể xảy ra là sau khi Tổng Thống Trump rời nhiệm sở, một chính quyền tương lai có thể tìm cách thu hồi chiếc máy bay này, cho rằng nó đáng lẽ không nên được chấp nhận ngay từ đầu.
Theo nguồn tin NBC News, thỏa thuận chuyển giao máy bay hiện vẫn đang được Bộ Quốc phòng Qatar và Bộ Quốc phòng Mỹ xem xét, và chưa có quyết định cuối cùng.
