Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đang ráo riết thúc đẩy dự luật cắt giảm ngân sách lên tới 880 tỷ USD, một phần quan trọng trong kế hoạch tài trợ cho các chương trình nghị sự của Tổng Thống Donald Trump. Đáng chú ý, dự luật này bao gồm các đề xuất cắt giảm chi tiêu cho chương trình y tế công Medicaid và kéo dài vĩnh viễn các đợt cắt giảm thuế năm 2017.
Dù vẫn còn nhiều bất đồng nội bộ, các ủy ban chủ chốt của Hạ viện như Năng lượng và Thương mại (phụ trách y tế, năng lượng) cùng Thuế vụ (phụ trách thuế) sẽ tổ chức các phiên họp maraton để thông qua các phần quan trọng của dự luật, mở đường đưa lên sàn Hạ viện bỏ phiếu.
Việc thúc đẩy dự luật diễn ra trong bối cảnh Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đang phải đối mặt với sự phản kháng từ nhiều phe phái khác nhau trong nội bộ đảng, với đa số mong manh chỉ còn 3 phiếu.
Một số thành viên bảo thủ như Dân biểu Chip Roy (Texas) đã bày tỏ sự phản đối và yêu cầu những thay đổi “đáng kể” mới ủng hộ gói dự luật cuối cùng. Ông Roy nhấn mạnh trên mạng xã hội X rằng dù đã có tiến bộ, cần thêm nhiều thay đổi quan trọng nữa.
Trong chiến dịch tranh cử và khi còn tại Tòa Bạch Ốc, Tổng Thống Trump từng nhiều lần hứa sẽ không cắt giảm Medicaid, thay vào đó tìm cách tiết kiệm bằng việc chống lãng phí và gian lận. Tuy nhiên, dự luật hiện tại lại đề xuất cắt giảm mạnh chương trình này.
Trước chuyến công du Trung Đông, Tổng Thống Trump đã kêu gọi các nghị sĩ Cộng hòa “ĐOÀN KẾT” ủng hộ dự luật. Ông cũng cho rằng sắc lệnh hành pháp mới ký nhằm “cắt giảm chi phí thuốc kê đơn” và “hàng trăm tỷ USD tiền thuế quan thu được” nên được tính vào đánh giá tài chính của dự luật.
Với việc kiểm soát cả hai viện Quốc hội, Đảng Cộng hòa đang sử dụng quy trình “hòa giải” (reconciliation) chỉ cần đa số đơn giản để thông qua nhanh dự luật này.
Nội dung dự luật được công bố cuối tuần qua cho thấy kế hoạch cắt giảm chi tiêu Medicaid bằng cách áp đặt yêu cầu làm việc đối với người nhận trợ cấp đủ điều kiện, kiểm tra lại điều kiện nhận trợ cấp thường xuyên hơn, và phạt các tiểu bang như New York, California cung cấp Medicaid cho người nhập cư bất hợp pháp.
Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) xác nhận rằng đề xuất này đáp ứng mục tiêu tiết kiệm 880 tỷ USD trong thập kỷ tới. Riêng phần y tế dự kiến tiết kiệm khoảng 715 tỷ USD, nhưng CBO ước tính ít nhất 8.6 triệu người Mỹ sẽ mất bảo hiểm y tế.
Dự luật cũng đề cập đến một số vấn đề gây tranh cãi về văn hóa, bao gồm điều khoản cắt giảm ngân sách Medicaid đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ phá thai như Planned Parenthood.
Đề xuất này đã vấp phải sự phản đối từ một số nghị sĩ Cộng hòa tại Thượng viện, những người sẽ phải thông qua nó. Thượng nghị sĩ Josh Hawley (Missouri) đã viết một bài bình luận trên tờ New York Times cảnh báo về việc cắt giảm Medicaid, cho rằng điều này “vừa sai về mặt đạo đức vừa là tự sát chính trị”.
Trong khi đó, Ủy ban Thuế vụ đang xem xét phần thuế của dự luật. Kế hoạch bao gồm việc kéo dài vĩnh viễn Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm năm 2017 của Tổng Thống Trump, cũng như thực hiện các lời hứa tranh cử như miễn thuế tiền tip và miễn thuế làm thêm giờ (overtime) – dù các điều khoản này chỉ tạm thời đến cuối năm 2028.
Dự luật cũng tạm thời tăng tín dụng thuế trẻ em, tạo tài khoản tiết kiệm MAGA cho trẻ em và tạm thời tăng mức khấu trừ tiêu chuẩn. Đặc biệt, nó kêu gọi tăng trần nợ công thêm 4 nghìn tỷ USD, một vấn đề mà Quốc hội phải giải quyết trước giữa tháng 7 để tránh vỡ nợ.
Một trong những điểm gây tranh cãi nhất là đề xuất thuế liên quan đến khấu trừ thuế tiểu bang và địa phương (SALT). Dự luật nâng giới hạn khấu trừ từ 10,000 USD lên 30,000 USD cho những người có thu nhập dưới 400,000 USD. Một số nghị sĩ Cộng hòa ôn hòa từ các tiểu bang có thuế cao cho rằng mức tăng này là chưa đủ.
Dân biểu Nick LaLota (New York) tuyên bố trên X rằng ông “vẫn kiên quyết nói không”. Dân biểu Mike Lawler (New York) cũng nói với Bloomberg TV rằng đề xuất này “thiếu sót trầm trọng” và ông sẽ bỏ phiếu chống nếu nó được đưa ra sàn.
Theo nguồn tin ABC News, đây là một số điểm chính trong dự luật đang được Hạ viện Cộng hòa thúc đẩy:
Cắt giảm Medicaid:
- Yêu cầu làm việc hoặc tham gia chương trình giáo dục ít nhất 80 giờ/tháng đối với người nhận trợ cấp đủ điều kiện.
- Kiểm tra lại điều kiện nhận trợ cấp thường xuyên hơn (6 tháng/lần thay vì 12 tháng).
- Cấm sử dụng ngân sách liên bang Medicaid cho dịch vụ chuyển đổi giới tính cho trẻ vị thành niên.
- Chặn ngân sách liên bang cho các tiểu bang cung cấp bảo hiểm y tế theo Medicaid cho người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp.
- Cắt ngân sách Medicaid đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ phá thai.
- Thay đổi quy định về giá thuốc theo Đạo luật Giảm lạm phát, cho phép thuốc điều trị nhiều bệnh được miễn đàm phán giá với Medicare.
- Cắt giảm các chương trình năng lượng trong Đạo luật Giảm lạm phát, bao gồm chi tiêu cho xe điện và tín dụng năng lượng sạch.
Các điều khoản về Thuế:
- Miễn thuế tiền tip và làm thêm giờ (tạm thời đến cuối năm 2028).
- Kéo dài vĩnh viễn Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm năm 2017 (không tăng thuế với người giàu, dù Tổng Thống Trump từng nói “OK nếu họ làm thế!!!”).
- Tạo tài khoản tiết kiệm MAGA cho trẻ em (giới hạn đóng góp 5,000 USD/năm).
- Nâng giới hạn khấu trừ thuế tiểu bang và địa phương (SALT) lên 30,000 USD (có giới hạn thu nhập).
- Tăng trần nợ công thêm 4 nghìn tỷ USD.
- Tăng mức khấu trừ tiêu chuẩn cho người cao tuổi (tạm thời).
- Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các trường đại học có quỹ tài trợ lớn (trên 2 triệu USD/sinh viên), nhắm vào các trường Ivy League, miễn trừ trường tôn giáo.
- Tăng tạm thời tín dụng thuế trẻ em từ 1,000 USD lên 2,500 USD (đến 2028).
- Tăng khấu trừ cho thu nhập kinh doanh đủ điều kiện từ 20% lên 22%.
- Kéo dài mức miễn thuế bất động sản và quà tặng lên 15 triệu USD.
- Nâng tạm thời mức khấu trừ tiêu chuẩn thêm 2,000 USD cho người nộp thuế chung (lên 32,000 USD) và 1,000 USD cho người nộp thuế đơn (lên 16,000 USD) đến năm 2028.
Dự luật này cho thấy nỗ lực lớn của Đảng Cộng hòa nhằm định hình lại chính sách tài khóa và xã hội theo hướng bảo thủ, nhưng con đường phía trước vẫn đầy thách thức với những bất đồng ngay trong nội bộ đảng.
