Các nghị sĩ Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ đang đề xuất một kế hoạch đầy tham vọng nhằm phân bổ tới 5 tỷ USD mỗi năm cho các chương trình học bổng, giúp các gia đình có thể gửi con em mình tới các trường tư thục và trường tôn giáo. Đây được xem là nỗ lực chưa từng có để sử dụng ngân sách công cho giáo dục ngoài hệ thống công lập.
Đề xuất này, nằm trong dự luật điều chỉnh ngân sách được công bố gần đây, được cho là sẽ thúc đẩy chương trình “lựa chọn trường học toàn diện” (universal school choice) của Tổng Thống của Hoa Kỳ Donald Trump. Kế hoạch này sẽ tạo điều kiện cho hầu hết các gia đình trên khắp cả nước (trừ những hộ có thu nhập cao gấp ba lần mức trung bình tại địa phương) có thêm lựa chọn giáo dục khác biệt so với trường công tại khu vực họ sinh sống.
Những người ủng hộ cho rằng các phiếu học bổng (voucher) trường tư sẽ mang lại nhiều lựa chọn hơn cho các gia đình, đặc biệt là những người có con đang học tại các trường công có chất lượng chưa tốt. Thượng nghị sĩ Bill Cassidy của Louisiana, người cũng bảo trợ một đề xuất tương tự tại Thượng viện, nhấn mạnh rằng “trao cho phụ huynh khả năng lựa chọn nền giáo dục tốt nhất cho con mình sẽ biến Giấc mơ Mỹ thành hiện thực”.
Cơ chế tài trợ cho chương trình này khá đặc biệt: tiền sẽ đến từ các nhà hảo tâm quyên góp tiền mặt hoặc cổ phiếu. Đổi lại, họ sẽ được giảm thuế 100% trên khoản đóng góp của mình. Điều này cho phép những người nắm giữ cổ phiếu tránh được các khoản thuế phát sinh nếu họ bán hoặc chuyển nhượng cổ phiếu đó.
Tuy nhiên, đề xuất này đang vấp phải sự chỉ trích gay gắt. Những người phản đối cho rằng nó chủ yếu giúp đỡ giới nhà giàu trong khi làm suy yếu hệ thống trường công lập – nơi đang phục vụ đại đa số học sinh. Họ cảnh báo rằng đây thực chất là một “thiên đường thuế” cho các nhà đầu tư sành sỏi, núp dưới danh nghĩa từ thiện.
Đề xuất này xuất hiện trong bối cảnh chính quyền Tổng Thống Trump đang cắt giảm quy mô Bộ Giáo dục và giảm nguồn lực cho các trường công, bao gồm cả việc cắt bớt 1 tỷ USD cho các khoản tài trợ sức khỏe tâm thần và đào tạo giáo viên.
Bà Sasha Pudelski từ Hiệp hội Giám đốc Trường học (AASA) bày tỏ quan ngại sâu sắc, gọi đây là “mối đe dọa đáng kể”. Bà chỉ ra rằng các bang đã áp dụng chương trình phiếu học bổng thường kết thúc bằng việc hỗ trợ cho những gia đình vốn dĩ đã cho con học trường tư. “Điều này đang mở rộng cánh cửa cho những vấn đề đã và đang gây nhức nhối cho các chương trình phiếu học bổng trên khắp đất nước, đó là sự lãng phí, gian lận và lạm dụng tràn lan,” bà nói thêm.
Các chương trình học bổng tín dụng thuế và phiếu học bổng trường tư tương tự đã nở rộ ở các bang có xu hướng ủng hộ Đảng Cộng hòa như Texas, nơi vừa thông qua một chương trình trị giá 1 tỷ USD. Những người ủng hộ trường công lo ngại rằng các chương trình này sẽ làm giảm số lượng học sinh đăng ký vào trường công và ảnh hưởng đến nguồn tài trợ theo đầu học sinh, cuối cùng khiến nguồn lực dành cho các gia đình chọn trường công bị thu hẹp.
Thông tin này được ghi nhận theo tin từ Associated Press ngày 12/05/2025.
