Sau khi Sound Transit tưng bừng khai trương hai nhà ga tàu điện ngầm mới ở Downtown Redmond và Marymoor Village cuối tuần qua, nâng tổng số ga trên tuyến từ Bellevue đến Redmond lên 10, nhiều người đang đặt câu hỏi: Tương lai giao thông công cộng ở Eastside sẽ ra sao?
Bước tiến lớn nhất sắp tới là vào mùa đông này, khi tuyến 2 Line cuối cùng cũng kết nối Eastside với Seattle qua xa lộ I-90. Sự kết nối này sẽ biến tuyến tàu hiện tại, vốn hoạt động độc lập và lượng khách chưa cao, thành một phần của hệ thống giao thông khu vực mà các nhà lãnh đạo đã mơ ước từ hàng thập kỷ.
Được biết, khoản đầu tư 4.9 tỷ USD để xây dựng 17.5 dặm đường ray giữa Seattle và Redmond đã tiêu tốn phần lớn ngân sách dành cho đường sắt của Eastside trong một thế hệ. Vì vậy, phải mất khoảng 20 năm nữa, tàu điện ngầm mới có thể mở rộng thêm vào sâu hơn trong Eastside, đến tận Issaquah.
Trong thời gian chờ đợi, các dự án nhỏ hơn sẽ được triển khai, chủ yếu là tuyến xe buýt nhanh (Bus Rapid Transit) có tên Stride dọc theo xa lộ I-405. Bên cạnh đó, ảnh hưởng của tuyến 2 Line cũng có thể tăng lên khi nhiều chung cư được xây dựng gần các nhà ga, các tuyến xe buýt được điều chỉnh để kết nối với tàu, và mạng lưới đường đi bộ/xe đạp Eastrail dài 42 dặm đang được phát triển, giúp người dân dễ dàng tiếp cận giao thông công cộng hơn.
Theo thông tin từ Seattle Times ngày 12/05/2025, việc kết nối qua I-90, bao gồm các nhà ga mới ở Mercer Island và Judkins Park, ban đầu dự kiến mở cửa vào năm 2023 nhưng đã bị trì hoãn do các thanh bê tông đường ray bị lỗi và phải làm lại hai lần. Giám đốc điều hành Sound Transit, Dow Constantine, cho biết đoạn này sẽ không kịp mở vào mục tiêu gần nhất là 27/12/2025 mà dự kiến sẽ hoạt động vào “đầu năm 2026”.
Việc kết nối qua I-90 không chỉ tạo thêm lựa chọn cho người đi làm và người tham dự sự kiện mà còn tăng tiện ích ở phía Tây hồ Washington. Tàu 2 Line sẽ chạy chung đường ray với tuyến 1 Line từ ga International District/Chinatown về phía Bắc đến Đại học Washington và Lynnwood, giúp tăng gấp đôi tần suất tàu ở Bắc Seattle (cứ 5 phút có một chuyến).
Nếu việc kết nối qua hồ tiếp tục chậm trễ, nó có thể ảnh hưởng đến kế hoạch mở rộng tuyến 1 Line về phía Nam đến các ga Kent Des Moines, Star Lake và Federal Way Downtown vào mùa xuân tới, chỉ vài tuần trước giải bóng đá FIFA World Cup 2026.
Khi hệ thống kết nối khu vực này hoàn thành, ga Marymoor Village ở Redmond có thể giúp giao thông công cộng trở nên phổ biến hơn ở Sammamish, một khu ngoại ô với 68,410 dân cách Marymoor 3 dặm. Thị trưởng Sammamish, Karen Howe, cho biết nhà ga này có bãi đậu xe 1,400 chỗ và tuyến xe buýt Route 269, hiện chỉ phục vụ khoảng 900 hành khách mỗi ngày, sẽ được cải thiện tần suất lên 15 phút/chuyến vào giờ cao điểm từ năm sau. Bà Howe nhận thấy nhiều học sinh dùng thẻ miễn phí đã bắt đầu sử dụng xe buýt, trở nên quen thuộc với giao thông công cộng và “thế giới của các em được mở rộng hơn”.
Đối với các cộng đồng Eastside khác nằm xa tuyến 2 Line, đặc biệt là Renton, Bothell và Woodinville, giải pháp sẽ là tuyến xe buýt nhanh Stride dọc I-405. Các xe buýt điện sạc pin sẽ chạy thường xuyên và dừng ở các trạm cố định.
Tuyến Stride phía Nam dọc I-405 từ Burien đến Bellevue sẽ phục vụ Renton tại đường NE 44th Street và South Renton Transit Center vào năm 2028, sau đó là các nhà để xe park-and-ride tại cả hai trạm vào năm 2034. Tuyến Stride phía Bắc dọc I-405 từ Lynnwood đến Kirkland và Bellevue dự kiến hoàn thành vào năm 2029, cùng với tuyến thứ ba chủ yếu trên xa lộ 522, từ Woodinville đến ga 1 Line Shoreline South/148th.
Về dài hạn, cử tri đã thông qua thuế vào năm 2016 để tài trợ cho các tuyến mở rộng đến West Seattle (dự kiến 2032), Tacoma (2035), Ballard (2039) và Everett (2037 và 2041 theo từng giai đoạn). Tất cả các dự án này đang trong giai đoạn thiết kế và có nguy cơ bị trì hoãn thêm.
Cuối cùng, một tuyến tàu chủ yếu chạy trên cao từ Issaquah đến Bellevue College và Wilburton Station (gần Overlake Medical Center), tiếp tục đến bãi đậu xe South Kirkland ít được sử dụng gần xa lộ 520, được nhắm đến năm 2044.
Cựu Thị trưởng Redmond, John Marchione, cho rằng thay vì South Kirkland, một lựa chọn tốt hơn là xây dựng đường ray trực tiếp từ trung tâm Redmond, qua khu Willows đến Totem Lake ở phía Bắc Kirkland, ngay cả khi điều này đòi hỏi một cuộc bỏ phiếu công khai trong tương lai để sửa đổi kế hoạch ST3. Một điểm dừng ở Totem Lake sẽ tiếp cận các việc làm tại EvergreenHealth Medical Center, các khu đất rộng lớn để tái phát triển và gần hơn với Bothell đang phát triển nhanh chóng.
Thị trưởng Redmond hiện tại, Angela Birney, đồng thời là thành viên hội đồng Sound Transit, nói rằng tuyến đến Totem Lake “sẽ rất tuyệt vời” nhưng có lẽ phải 30, 40 hoặc 50 năm nữa, trong khi tuyến Stride sẽ phục vụ I-405 và Totem Lake. Bà cho rằng “vị trí hiện tại của chúng ta là hoàn toàn đúng đắn”.
Trước viễn cảnh tàu điện ngầm sẽ đến Issaquah, chính quyền thành phố đã đưa ra chiến lược vào tháng 4 vừa qua để tạo ra một khu vực quanh nhà ga, ngay phía Nam I-90. Khu vực này sẽ tái phát triển khoảng một dặm vuông các cửa hàng bán lẻ, bãi đậu xe và đường sá rộng rãi hiện tại. Sẽ có một cầu đi bộ bắc qua xa lộ đến trụ sở Costco.
Thị trưởng Issaquah, Mary Lou Pauly, cho rằng mốc thời gian vào những năm 2040 có vẻ lý tưởng, đủ thời gian để xây dựng nhà ở thay thế các khu bán lẻ và bãi đậu xe phân tán. Tầm nhìn của Issaquah cho phép xây dựng 8,000 đơn vị nhà ở trong khoảng cách đi bộ đến ga. Bà Pauly dự kiến sẽ có thêm 3,000 cư dân mới.
Ga Central Issaquah trong tương lai được kỳ vọng sẽ thu hút hành khách từ Snoqualmie và North Bend. Mark Mullet, cựu thượng nghị sĩ tiểu bang đang tranh cử chức thị trưởng Issaquah, cho rằng khi nhà ga sắp mở, các thị trấn này có thể được yêu cầu tham gia vào khu vực của Sound Transit với mức thuế thấp hơn để tài trợ cho các tuyến xe buýt kết nối hoặc bãi đậu xe park-and-ride, giúp giảm bớt lượng xe trên xa lộ.
Tuy nhiên, vẫn còn câu hỏi liệu người dân có sẵn sàng di chuyển đến một trung tâm ở Issaquah hay không. Các nhà phê bình của Sound Transit lập luận rằng mô hình nhà ở và việc làm phân tán trong khu vực ngoại ô quá rộng, khó có thể lấp đầy các tuyến đường sắt chính.
Hiện tại, thậm chí không có trạm xe buýt nào trong khu dân cư Talus dưới chân núi Cougar. Phía Bắc tại Issaquah Highlands, lượng hành khách sử dụng xe buýt tốc hành I-90 leo lên bãi đậu xe park-and-ride đã giảm đáng kể sau đại dịch. Ông Mullet nhấn mạnh cần có các tuyến xe buýt nội bộ đáng tin cậy để việc sử dụng tàu điện ngầm trở nên thuận tiện.
Fred Butler, cựu thị trưởng Issaquah đã nghỉ hưu, từng trải qua 15 năm trong hội đồng Sound Transit, chứng kiến Bellevue và Redmond được ưu tiên xây dựng tàu điện ngầm trước. Dự đoán sự tăng trưởng không ngừng, ông Butler đề xuất một đường hầm ở Issaquah Highlands chạy vòng về phía Đông hồ Sammamish, đến Marymoor.
Ông nói: “Đây là những suy nghĩ có tầm nhìn cho 50 đến 100 năm tới. Có thể là ST4, ST5 hoặc ST6.” Ở tuổi 85, ông Butler khó có thể chứng kiến lễ cắt băng khánh thành ST3 tại Central Issaquah, nhưng chắc chắn tên ông sẽ được nhắc đến.
