Các chuyên gia an ninh lương thực vừa đưa ra cảnh báo nghiêm trọng: Dải Gaza có nguy cơ rơi vào nạn đói trầm trọng nếu Israel không dỡ bỏ phong tỏa và ngừng chiến dịch quân sự.
Theo báo cáo của Integrated Food Security Phase Classification (IPC), một tổ chức quốc tế hàng đầu về đánh giá khủng hoảng đói nghèo, gần nửa triệu người Palestine tại Gaza đang đối mặt với tình trạng đói “thảm khốc” và có thể chết đói. Thêm 1 triệu người khác cũng đang sống trong cảnh thiếu thốn lương thực nghiêm trọng.
IPC nhấn mạnh rằng “nguy cơ cao” xảy ra nạn đói toàn diện là hiện hữu nếu tình hình không thay đổi.
Suốt 10 tuần qua, Israel đã cấm mọi hàng hóa thiết yếu như thực phẩm, thuốc men, nơi trú ẩn vào Gaza, trong khi vẫn tiếp tục các cuộc không kích và tấn công trên bộ. Dân số Gaza khoảng 2.3 triệu người gần như phụ thuộc hoàn toàn vào viện trợ từ bên ngoài, bởi chiến dịch quân sự kéo dài 19 tháng của Israel đã phá hủy hầu hết khả năng tự sản xuất lương thực tại đây.
Tình hình lương thực tại Gaza đang cực kỳ tồi tệ. Các bếp ăn cộng đồng, nguồn cung cấp bữa ăn duy nhất cho nhiều người, cũng đang dần đóng cửa vì hết hàng. Hàng ngàn người xếp hàng chen chúc hàng giờ dưới nắng nóng chỉ để nhận được một ít đậu lăng hoặc mì ống, nhưng thường không đủ cho tất cả mọi người.
Theo tin từ AP ngày 12/5/2025, các chuyên gia cho rằng việc chưa chính thức tuyên bố nạn đói không có nghĩa là người dân không chết đói, và việc tuyên bố không nên là điều kiện tiên quyết để chấm dứt đau khổ. Một nhà phân tích từ International Crisis Group nhận định chính phủ Israel đang sử dụng việc bỏ đói Gaza như một phần chiến lược để tiêu diệt Hamas và thay đổi vùng đất này.
Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chưa phản hồi về vấn đề này. Quân đội Israel cho rằng đã có đủ viện trợ vào Gaza trong thời gian ngừng bắn hai tháng (kết thúc vào giữa tháng 3 khi Israel tái khởi động chiến dịch). Israel khẳng định việc phong tỏa nhằm gây áp lực buộc Hamas thả con tin và sẽ chỉ cho phép viện trợ trở lại khi có hệ thống phân phối mới do họ kiểm soát, cáo buộc Hamas biển thủ hàng viện trợ. Hoa Kỳ đang nỗ lực thiết lập cơ chế mới nhưng chưa đưa ra thời gian cụ thể.
Liên Hợp Quốc từ chối tham gia hệ thống mới này, bác bỏ cáo buộc biển thủ đáng kể và cho rằng hệ thống mới không cần thiết, không đáp ứng được nhu cầu khổng lồ của người Palestine, và có thể biến viện trợ thành vũ khí chính trị, quân sự.
Báo cáo mới nhất cho biết những tiến bộ nhỏ đạt được trong thời gian ngừng bắn đã bị xóa bỏ. Gần như toàn bộ dân số Gaza đang đối mặt với mức độ đói cao do xung đột, sụp đổ hạ tầng, phá hủy nông nghiệp và phong tỏa viện trợ. Điều này cho thấy tình hình nhân đạo tại Gaza đang ngày càng tồi tệ, cần sự can thiệp khẩn cấp từ cộng đồng quốc tế.
Tổ chức Oxfam kêu gọi các chính phủ gây áp lực buộc Israel cho phép “tiếp cận nhân đạo không bị cản trở”, nhấn mạnh rằng “im lặng trước nạn đói do con người gây ra này là đồng lõa”.
Israel tuyên bố sẽ tiêu diệt Hamas sau cuộc tấn công bất ngờ ngày 7/10/2023, khiến khoảng 1.200 người Israel thiệt mạng và 251 người bị bắt làm con tin. Chiến dịch tấn công của Israel đã khiến hơn 52.000 người Palestine thiệt mạng, theo Bộ Y tế Gaza.
IPC, được thành lập năm 2004, bao gồm nhiều cơ quan LHQ, tổ chức viện trợ và chính phủ. Tổ chức này chỉ tuyên bố nạn đói vài lần trong lịch sử (Somalia 2011, Nam Sudan 2017 & 2020, Sudan 2023). Để tuyên bố nạn đói, cần đáp ứng ít nhất hai trong ba tiêu chí: 20% hộ gia đình thiếu lương thực trầm trọng; 30% trẻ em suy dinh dưỡng cấp tính; và tỷ lệ tử vong do đói/bệnh liên quan suy dinh dưỡng đạt 2 người lớn hoặc 4 trẻ em dưới 5 tuổi trên 10.000 dân mỗi ngày.
Báo cáo ngày 12/5/2025 cho thấy Gaza đã đáp ứng tiêu chí đầu tiên, với 22% dân số (477.000 người) ở mức đói “thảm khốc” từ 11/5 đến cuối tháng 9. Hơn 1 triệu người khác ở mức đói “khẩn cấp”. Các tiêu chí khác chưa đạt, nhưng các chuyên gia cảnh báo nếu phong tỏa và chiến dịch quân sự tiếp diễn, phần lớn dân Gaza sẽ không có lương thực, nước uống, dịch vụ y tế sụp đổ, bệnh tật lây lan, và tỷ lệ suy dinh dưỡng, tử vong sẽ vượt ngưỡng nạn đói.
Tình hình hiện tại được đánh giá là tồi tệ nhất kể từ đầu cuộc chiến. Số trẻ em suy dinh dưỡng cần điều trị đã tăng gấp đôi từ tháng 2. Nông nghiệp bị tàn phá nặng nề (hơn 75% đất nông nghiệp, 2/3 giếng tưới tiêu bị hư hại), khiến nhiều người không thể tự cung cấp lương thực.
