Khi Tổng Thống Donald Trump nói về một “Thời kỳ Hoàng kim” mới của nước Mỹ và hứa hẹn “Giấc mơ Mỹ sẽ sớm trở lại và thịnh vượng hơn bao giờ hết” vào ngày 20 tháng 1 năm 2025, nhiều người tự hỏi: Giấc mơ Mỹ thịnh vượng thực sự cần gì?
Theo quan điểm của tác giả bài viết trên Fox News, sự thịnh vượng đó không chỉ đến từ những bài phát biểu hay khẩu hiệu, mà được xây dựng dựa trên những hệ thống thiết yếu hỗ trợ các gia đình lao động hàng ngày. Đó là trường học, bệnh viện, trạm cứu hỏa và các dịch vụ công cộng quan trọng khác giúp cộng đồng vững mạnh và nền kinh tế địa phương phát triển.
Hãy nhìn vào bất kỳ thị trấn hay thành phố phát triển nào ở Mỹ. Bạn sẽ thấy không chỉ có doanh nghiệp làm ăn phát đạt hay những tòa nhà chọc trời mọc lên. Bạn sẽ thấy bệnh viện với đội ngũ y tá lành nghề, trường học công lập đầy ắp những đứa trẻ đầy tham vọng, các sở y tế công cộng theo dõi dịch bệnh và sở cứu hỏa sẵn sàng ứng phó trong vài phút. Các trường cao đẳng cộng đồng và đại học công lập cũng đóng vai trò bệ phóng cho người trẻ bước vào lực lượng lao động. Đây không chỉ là dịch vụ, mà là những bộ phận sống còn của một nền kinh tế khỏe mạnh, vận hành trơn tru.
Câu chuyện này rất gần gũi. Mẹ của tác giả, một y tá NICU (chăm sóc đặc biệt cho trẻ sơ sinh) đã nghỉ hưu, dành hàng thập kỷ chăm sóc những sinh linh bé nhỏ nhất tại Bệnh viện Jackson Memorial ở Miami. Bà là thành viên của công đoàn SEIU Local 1991. Giống như nhiều phụ nữ Mỹ gốc Jamaica làm trong ngành y tế, bà không chỉ là một y tá đăng ký mà còn là người xây dựng cộng đồng, một công chức và trụ cột của khu phố. Tấm thẻ công đoàn của bà không chỉ mang lại mức lương công bằng, mà còn đại diện cho phẩm giá, sự ổn định và một phần đóng góp vào tương lai nước Mỹ.
Các nhà hoạch định chính sách, dù thuộc đảng phái nào, thường nói về việc phục hồi ngành công nghiệp Mỹ và xây dựng lại tầng lớp trung lưu. Nhiều người Mỹ, đặc biệt là những người ở giữa, cảm thấy xa lạ với sự cực đoan của cả hai đảng, chỉ đơn giản tìm kiếm các giải pháp thực tế. Họ không quan tâm đến các cuộc chiến văn hóa hay tranh cãi đảng phái; họ muốn những gì hiệu quả: việc làm tốt, trường học tốt và cộng đồng an toàn, ổn định.
Nhưng sản xuất không thể diễn ra trong chân không. Bạn không thể xây dựng một nhà máy ở một thị trấn mà bệnh viện đã đóng cửa, trường học thiếu kinh phí, trạm cứu hỏa thiếu nhân viên và trường kỹ thuật phải đóng cửa do cắt giảm ngân sách liên bang. Cứ hỏi bất kỳ ông trùm công nghiệp nào mà xem.
Theo Cục Thống kê Lao động, tính đến tháng 3 năm 2025, có 449.000 vị trí việc làm trống trong lĩnh vực sản xuất. Đây là những công việc thực sự cần những người thực sự có kỹ năng. Tuy nhiên, chúng ta lại thiếu lực lượng lao động để lấp đầy. Tại sao? Bởi vì chúng ta đã dành thập kỷ qua để cắt giảm kinh phí cho chính những tổ chức đào tạo và duy trì lực lượng lao động đó.
Một điểm sáng lưỡng đảng là giáo dục nghề nghiệp và kỹ thuật (CTE). Như một bài viết gần đây trên New York Times của Chủ tịch AFT Randi Weingarten đã nhấn mạnh, CTE đang nhận được sự chú ý. Kết nối các nhà lãnh đạo như Thượng nghị sĩ Độc lập Vermont Bernie Sanders, Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon và các lãnh đạo doanh nghiệp như Satya Nadella, CEO của Microsoft, CTE có thể là chất xúc tác cho sự phục hồi mà nhiều người Mỹ mong muốn.
Để biến điều đó thành hiện thực, CTE cần được mở rộng với sự hỗ trợ từ nguồn lực quốc gia quan trọng nhất của chúng ta: chính phủ liên bang. Một hệ thống giáo dục nghề nghiệp và kỹ thuật mạnh mẽ, được liên bang hỗ trợ, có thể giúp giải quyết tình trạng thiếu hụt y tá, giải quyết khủng hoảng trong các dịch vụ khẩn cấp và xây dựng một thế hệ thợ lành nghề mới. Nhưng giáo dục không chỉ bắt đầu ở tuổi 18.
Trường học công lập là nấc thang đầu tiên. Tuy nhiên, theo đề xuất ngân sách liên bang mới nhất, kinh phí cho các trường K-12 công lập dự kiến sẽ bị cắt giảm mạnh. Một tỷ đô la cho các dịch vụ sức khỏe tâm thần cho học sinh? Biến mất. Các chương trình nhằm thu hẹp khoảng cách thành tích và hỗ trợ học sinh khuyết tật? Bị cắt giảm. Đây không phải là thắt lưng buộc bụng. Đây là việc đặt sai ưu tiên.
Trường học của chúng ta đã quá tải. Giáo viên bỏ nghề hàng loạt. Y tá học đường, nhân viên tư vấn và nhân viên hỗ trợ bị cắt giảm hoặc phải kiêm nhiệm nhiều vai trò. Ở một số khu học chánh, học sinh đến lớp trong tình trạng đói, bị tổn thương và không có nơi nào để tìm đến sự giúp đỡ. Và câu trả lời của chính phủ liên bang là cắt giảm thêm?
Chúng ta không thể xây dựng lực lượng lao động thế kỷ 21 mà không có trường học thế kỷ 21. Chúng ta không thể có nền tảng sản xuất vững mạnh mà không có các trường cao đẳng cộng đồng vững mạnh. Chúng ta không thể đào tạo thế hệ nhân viên ứng phó khẩn cấp tiếp theo nếu chúng ta đang cắt giảm kinh phí cho chính những chương trình sẽ chuẩn bị cho họ. Một công việc nhà máy có thể đòi hỏi kỹ năng kỹ thuật, nhưng hành trình đến kỹ năng đó bắt đầu từ lớp mẫu giáo.
Khi một số nhà lập pháp nói về “tự do”, họ thường quên rằng tự do là vô nghĩa nếu không có cơ sở hạ tầng. Tự do chọn bác sĩ thì có ích gì nếu không có bác sĩ nào trong thị trấn của bạn? Lựa chọn trường học có ý nghĩa gì nếu trường công lập địa phương của bạn đang bị rút cạn bởi sự thiếu đầu tư và bỏ bê?
Sự thịnh vượng của nước Mỹ luôn dựa trên một công thức đơn giản: đầu tư vào con người, đầu tư vào địa phương, và lợi nhuận sẽ theo sau. Những thị trấn đang phát triển mạnh ngày nay là những nơi chưa bao giờ ngừng tin vào công thức đó. Họ đã đấu tranh để giữ cho trường học mở cửa, bệnh viện có đủ nhân viên, thư viện được cấp kinh phí và cấu trúc xã hội dân sự được giữ vững.
Cắt giảm chỉ vì mục đích cắt giảm không phải là chính sách. Đó là màn trình diễn. Và đối với các gia đình lao động như gia đình mà tác giả lớn lên, điều đó không chỉ thiển cận mà còn nguy hiểm.
Để khôi phục Giấc mơ Mỹ, chúng ta cần nhiều hơn là lời nói suông. Chúng ta cần tái đầu tư. Vào trường học. Vào bệnh viện. Vào con người. Vào hy vọng. Đó là loại “sản xuất” mà nước Mỹ vẫn biết cách làm – và nó bắt đầu ngay tại sân sau nhà chúng ta.
Theo Richard Fowler trên Fox News ngày 12/05/2025.
