Các vấn đề pháp lý và quy định mà tỷ phú công nghệ Elon Musk cùng các công ty của ông (như Tesla, SpaceX, Neuralink) đối mặt đang dần “tan biến” dưới nhiệm kỳ Tổng Thống Donald Trump.
Kể từ khi Tổng Thống Trump nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai, nhiều cơ quan liên bang từng “soi” kỹ đế chế kinh doanh của ông Musk đã có những thay đổi đáng kể. Đơn cử, tại Bộ Nông nghiệp, Tổng Thống Trump đã sa thải người đang điều tra công ty Neuralink của ông Musk. Tại các cơ quan khác như Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng (CFPB), Tổng Thống Trump và ông Musk cũng tìm cách cắt giảm nhân sự, điều này có thể làm suy yếu khả năng thực thi pháp luật của các cơ quan này đối với các công ty như Tesla và X.
Trong vài tháng qua, Bộ Tư pháp dưới thời Tổng Thống Trump đã hủy bỏ vụ kiện chống lại SpaceX liên quan đến vấn đề nhập cư. Bộ Lao động cũng hủy bỏ kế hoạch xem xét dân quyền đối với Tesla. Một vấn đề pháp lý khác liên quan đến SpaceX với Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia (NLRB) cũng đang trong quá trình đàm phán dàn xếp.
Đáng chú ý, theo đánh giá của NBC News, có hơn 40 vấn đề khác tại các cơ quan liên bang liên quan đến các công ty của ông Musk đã không có động thái công khai nào trong nhiều tháng, dấy lên câu hỏi liệu các vụ việc này có đang bị “đóng băng” hay không. Các vấn đề này rất đa dạng, từ điều tra an toàn tính năng “tự lái” của Tesla đến cáo buộc vi phạm an toàn lao động tại SpaceX.
Giáo sư luật Jon Michaels từ Đại học California, Los Angeles, nhận định rằng ông sẽ không ngạc nhiên nếu các cơ quan liên bang đang làm chậm tiến độ hơn 40 vụ việc liên quan đến các công ty của ông Musk. Ông cho rằng các nhân viên liên bang có thể lo sợ vì ông Musk có xu hướng công kích cá nhân trên nền tảng mạng xã hội của mình.
Sự thay đổi này không chỉ dừng lại ở việc hủy bỏ hoặc làm chậm các cuộc điều tra. Một số cơ quan còn nới lỏng các quy định. Tháng trước, Bộ Giao thông Vận tải đã hạ thấp ngưỡng báo cáo sự cố an toàn đối với các công ty xe tự lái như Tesla. Gần đây, Cục Hàng không Liên bang (FAA) đã cho phép SpaceX tăng gấp 5 lần số lần phóng tên lửa Starship khổng lồ mỗi năm, lên 25 lần, bất chấp những lo ngại về môi trường và giao thông hàng không.
Việc các cơ quan quản lý “nương tay” hơn là một trong những lợi ích rõ ràng nhất đối với ông Musk và có thể cả các lãnh đạo doanh nghiệp khác, sau khi nhiều người trong số họ ủng hộ chiến dịch tranh cử của Tổng Thống Trump năm ngoái. Ông Musk, người giàu nhất thế giới, đã chi khoảng 290 triệu USD để hỗ trợ Tổng Thống Trump và Đảng Cộng hòa, đồng thời giữ vai trò cố vấn cho Tổng Thống Trump từ tháng 1.
Tuy nhiên, ông Musk không phải là người duy nhất hưởng lợi. Chính quyền Tổng Thống Trump cũng đã hủy bỏ các vụ việc pháp lý đối với các tập đoàn khác, bao gồm vụ kiện liên quan đến Đạo luật Không khí Sạch, các hành động bảo vệ người tiêu dùng chống lại các công ty dịch vụ tài chính và các vụ kiện chống lại các công ty tiền điện tử.
Theo một báo cáo gần đây của các Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ, trước những thay đổi này, các công ty của ông Musk có nguy cơ phải đối mặt với khoản tiền phạt tiềm năng lên tới hơn 2 tỷ USD cùng với những thay đổi về môi trường làm việc nếu thua kiện trong các vụ việc pháp lý đó.
Các chuyên gia pháp lý cho rằng rất khó để khẳng định liệu ông Musk có đang nhận được sự đối xử đặc biệt hay chỉ đơn giản là hưởng lợi từ chính sách nới lỏng quy định chung của chính quyền Tổng Thống Trump. Tuy nhiên, họ bày tỏ lo ngại về sự xung đột lợi ích tiềm ẩn, đặc biệt khi ông Musk vẫn giữ vai trò lãnh đạo tại các công ty đang bị điều tra hoặc hưởng lợi từ hoạt động của các cơ quan chính phủ, trong khi đồng thời làm cố vấn cho Nhà Trắng.
Phía Nhà Trắng khẳng định các quan chức sẽ tuân thủ quy định về xung đột lợi ích và ông Musk đã cam kết tự rút lui khỏi các vấn đề có thể gây xung đột. Tuy nhiên, các Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ lo ngại rằng nhiều cuộc điều tra có thể “biến mất một cách lặng lẽ” hoặc bị trì hoãn vô thời hạn, ưu tiên lợi ích cá nhân của ông Musk hơn là trách nhiệm giải trình trước công chúng.
Theo nguồn tin từ NBC News, nhiều cơ quan liên bang từng điều tra các công ty của ông Musk cũng là những nơi bị cắt giảm ngân sách dưới sự điều phối của nhóm cố vấn mà ông Musk tham gia.
