Mối quan hệ giữa Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, vốn được xem là rất thân thiết, đang có dấu hiệu căng thẳng do những bất đồng chiến lược về Iran và Gaza.
Khi Tổng Thống Trump nhậm chức, hai nhà lãnh đạo dường như rất đồng lòng trong cách tiếp cận các vấn đề nóng. Tổng Thống Trump đã dỡ bỏ lệnh tạm dừng gửi bom lớn cho Israel dưới thời chính quyền trước, khuyến khích Israel “hoàn thành công việc” ở Gaza và đồng ý với ông Netanyahu về việc đối đầu với Iran cùng các lực lượng ủy nhiệm.
Tuy nhiên, theo thông tin từ các quan chức Mỹ, nhà ngoại giao Trung Đông và những người am hiểu tình hình, trong những tuần gần đây, mối quan hệ này đã trở nên căng thẳng hơn khi hai nhà lãnh đạo có quan điểm khác biệt về cách giải quyết vấn đề sau khi Hamas đã suy yếu đáng kể và Iran cũng chịu nhiều áp lực.
Cụ thể, trong khi Thủ tướng Netanyahu nhìn thấy cơ hội để “xử lý dứt điểm” các cơ sở hạt nhân của Iran, Tổng Thống Trump lại muốn giải quyết mối đe dọa hạt nhân bằng cách đàm phán một thỏa thuận. Về Gaza, khi Israel phát động chiến dịch quân sự mới, Tổng Thống Trump lại thúc đẩy một lệnh ngừng bắn và mong muốn triển khai kế hoạch tái thiết khu vực này thành một “Riviera của Trung Đông”. Thậm chí, việc Tổng Thống Trump dừng chiến dịch quân sự chống lại lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn cũng khiến ông Netanyahu “sốc”, buộc Israel phải tuyên bố sẽ tự bảo vệ mình.
Sự khác biệt về chiến lược này đang đặt mối quan hệ đồng minh thân cận giữa hai nước vào một ngã rẽ quan trọng. Cách họ giải quyết những bất đồng này sẽ định hình nhiều khía cạnh trong chính sách đối ngoại của Tổng Thống Trump.
Chỉ trong tuần qua, Tổng Thống Trump đã có hai bình luận công khai khiến ông Netanyahu không hài lòng. Đặc biệt, việc Tổng Thống Trump nói rằng ông chưa quyết định liệu Iran có được phép làm giàu uranium trong một thỏa thuận hạt nhân mới hay không đã khiến Thủ tướng Israel rất khó chịu. Cố vấn hàng đầu của ông Netanyahu đã truyền đạt mối lo ngại này tới đặc phái viên Trung Đông của Tổng Thống Trump.
Ngược lại, Tổng Thống Trump cũng bày tỏ sự bực bội với quyết định của ông Netanyahu về việc phát động chiến dịch quân sự mới ở Gaza, cho rằng điều này đi ngược lại kế hoạch tái thiết của ông. Tổng Thống Trump được cho là đã nói riêng rằng chiến dịch mới này là lãng phí vì sẽ khiến việc tái thiết khó khăn hơn.
Điểm gây tranh cãi lớn nhất vẫn là cách tiếp cận Iran. Thủ tướng Netanyahu đã thất vọng trong nhiều tuần khi Tổng Thống Trump từ chối ủng hộ các cuộc tấn công quân sự vào cơ sở hạt nhân của Iran, thay vào đó lại chọn hướng đàm phán một thỏa thuận. Israel đã nói rõ với Mỹ rằng họ không muốn một thỏa thuận nào cho phép Iran duy trì khả năng làm giàu uranium, dù là cho mục đích dân sự.
Theo NBC News, Israel tin rằng đây là thời điểm lý tưởng để vô hiệu hóa các cơ sở hạt nhân của Iran khi Tehran đang suy yếu do lệnh trừng phạt và các lực lượng ủy nhiệm bị tấn công. Họ lo ngại cửa sổ cơ hội này đang đóng lại trong khi Mỹ đàm phán.
Một số ý kiến phân tích cho rằng, dù không hài lòng với hướng đi của Tổng Thống Trump, Thủ tướng Netanyahu khó có thể công khai đối đầu. Lý do là Tổng Thống Trump rất được lòng cử tri ủng hộ ông Netanyahu tại Israel, và sự sống còn chính trị của ông Netanyahu phụ thuộc vào việc giữ vững liên minh và cơ sở chính trị của mình.
Sự căng thẳng này diễn ra ngay trước thềm chuyến công du Trung Đông của Tổng Thống Trump vào tuần tới, với các điểm dừng chân ở Saudi Arabia, Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Hiện tại, lịch trình không bao gồm Israel.
