Các quan chức cấp cao của Mỹ và Trung Quốc vừa bắt đầu vòng đàm phán căng thẳng tại Geneva, Thụy Sĩ, nhằm tìm cách hạ nhiệt cuộc chiến thương mại đang đe dọa làm gián đoạn dòng chảy hàng hóa giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới và gây ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu.
Theo tin từ hãng thông tấn Tân Hoa Xã của Trung Quốc, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent và Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Jamieson đã có cuộc gặp với phái đoàn Trung Quốc do Phó Thủ tướng Hà Lập Phong dẫn đầu.
Các nhà ngoại giao từ cả hai phía cũng xác nhận cuộc đàm phán đã bắt đầu, nhưng danh tính và địa điểm chính xác không được công bố. Dù triển vọng đạt được đột phá lớn không cao, vẫn có hy vọng rằng hai bên sẽ giảm bớt mức thuế quan khổng lồ mà họ đã áp lên hàng hóa của nhau. Một động thái như vậy sẽ giúp xoa dịu thị trường tài chính toàn cầu và các doanh nghiệp ở cả hai bờ Thái Bình Dương vốn phụ thuộc vào thương mại Mỹ-Trung.
Trước đó, Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đã nâng thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc lên tổng cộng 145%, và Trung Quốc cũng đáp trả bằng cách áp mức thuế 125% lên hàng nhập khẩu từ Mỹ. Mức thuế cao như vậy gần như tương đương với việc hai nước tẩy chay sản phẩm của nhau, làm gián đoạn kim ngạch thương mại đạt hơn 660 tỷ USD vào năm ngoái.
Ngay cả trước khi cuộc đàm phán bắt đầu, Tổng Thống Trump đã gợi ý vào thứ Sáu rằng Mỹ có thể giảm thuế đối với Trung Quốc. Ông đăng trên mạng xã hội Truth Social rằng “Mức thuế 80% có vẻ hợp lý! Tùy thuộc vào Scott.”
Bà Sun Yun, Giám đốc Chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Stimson, nhận định đây là lần đầu tiên ông Hà Lập Phong và ông Bessent gặp mặt. Bà bày tỏ nghi ngờ về khả năng cuộc họp tại Geneva sẽ mang lại kết quả thực chất nào. “Kịch bản tốt nhất là hai bên đồng ý giảm thuế quan cùng lúc,” bà nói, thêm rằng ngay cả một mức giảm nhỏ cũng sẽ gửi đi tín hiệu tích cực. “Không thể chỉ là lời nói.”
Kể từ khi trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, Tổng Thống Trump đã tích cực sử dụng thuế quan như một vũ khí kinh tế ưa thích. Chẳng hạn, ông đã áp thuế 10% lên hàng nhập khẩu từ hầu hết mọi quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, cuộc chiến với Trung Quốc vẫn là căng thẳng nhất.
Mức thuế của ông đối với Trung Quốc bao gồm khoản phí 20% nhằm gây áp lực buộc Bắc Kinh hành động mạnh mẽ hơn để ngăn chặn dòng chảy opioid tổng hợp fentanyl vào Hoa Kỳ. 125% còn lại liên quan đến tranh chấp từ nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng Thống Trump và được cộng thêm vào mức thuế ông đã áp lên Trung Quốc khi đó, có nghĩa là tổng thuế đối với một số mặt hàng Trung Quốc có thể vượt quá 145%.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Mỹ cáo buộc Trung Quốc sử dụng các chiến thuật không công bằng để tạo lợi thế trong các công nghệ tiên tiến như điện toán lượng tử và xe tự lái. Các chiến thuật này bao gồm buộc các công ty Mỹ và nước ngoài khác phải giao nộp bí mật thương mại để đổi lấy quyền tiếp cận thị trường Trung Quốc; sử dụng tiền chính phủ để trợ cấp cho các công ty công nghệ trong nước; và đánh cắp trắng trợn các công nghệ nhạy cảm.
Những vấn đề này chưa bao giờ được giải quyết hoàn toàn. Sau gần hai năm đàm phán, Hoa Kỳ và Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận “Giai đoạn Một” vào tháng 1 năm 2020. Mỹ khi đó đồng ý không áp thêm mức thuế cao hơn đối với Trung Quốc, và Bắc Kinh đồng ý mua thêm các sản phẩm của Mỹ. Các vấn đề khó khăn hơn – như trợ cấp của Trung Quốc – được để lại cho các cuộc đàm phán trong tương lai.
Tuy nhiên, Trung Quốc đã không thực hiện đầy đủ các cam kết mua hàng, một phần vì COVID-19 đã làm gián đoạn thương mại toàn cầu ngay sau khi thỏa thuận Giai đoạn Một được công bố. Cuộc chiến về chính sách công nghệ của Trung Quốc giờ đây lại tiếp diễn.
Tổng Thống Trump cũng bày tỏ lo ngại về thâm hụt thương mại khổng lồ của Mỹ với Trung Quốc, vốn đạt 263 tỷ USD vào năm ngoái.
Tại Thụy Sĩ, ông Bessent và ông Jamieson cũng dự kiến gặp Tổng thống Thụy Sĩ Karin Keller-Sutter.
Tháng trước, Tổng Thống Trump đã tạm dừng kế hoạch áp mức thuế 31% lên hàng hóa Thụy Sĩ – cao hơn mức thuế 20% ông áp lên hàng xuất khẩu từ Liên minh châu Âu. Hiện tại, ông đã giảm mức thuế này xuống còn 10% nhưng có thể tăng trở lại.
Chính phủ Thụy Sĩ đang tiếp cận vấn đề một cách thận trọng nhưng đã cảnh báo về tác động đối với các ngành công nghiệp quan trọng của nước này như đồng hồ, viên nén cà phê, phô mai và sô cô la.
“Việc gia tăng căng thẳng thương mại không nằm trong lợi ích của Thụy Sĩ. Các biện pháp đáp trả việc Mỹ tăng thuế sẽ gây tốn kém cho nền kinh tế Thụy Sĩ, đặc biệt là làm cho hàng nhập khẩu từ Mỹ trở nên đắt đỏ hơn,” chính phủ Thụy Sĩ cho biết tuần trước, thêm rằng nhánh hành pháp “do đó hiện tại không có kế hoạch áp đặt bất kỳ biện pháp đáp trả nào.”
Chính phủ Thụy Sĩ cho biết hàng xuất khẩu của Thụy Sĩ sang Hoa Kỳ vào thứ Bảy (theo giờ địa phương) phải chịu thêm 10% thuế quan, và thêm 21% nữa bắt đầu từ thứ Tư tới.
Hoa Kỳ là đối tác thương mại lớn thứ hai của Thụy Sĩ sau EU. Thương mại hàng hóa và dịch vụ giữa Mỹ và Thụy Sĩ đã tăng gấp bốn lần trong hai thập kỷ qua, theo chính phủ Thụy Sĩ. Nước này đã bãi bỏ tất cả thuế quan công nghiệp vào ngày 1 tháng 1 năm ngoái, có nghĩa là 99% tất cả hàng hóa từ Hoa Kỳ có thể nhập khẩu vào Thụy Sĩ miễn thuế.
Thông tin dựa trên báo cáo của ABC News ngày 10/05/2025.
