Một thẩm phán liên bang ở California vừa ra lệnh tạm dừng phần lớn kế hoạch cắt giảm nhân sự quy mô lớn trong chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Thẩm phán Susan Illston tại San Francisco đã ban hành lệnh khẩn cấp này vào thứ Sáu, sau khi nhận được đơn kiện từ các nghiệp đoàn và một số thành phố. Đây là một trong nhiều thách thức pháp lý đối với nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm thu nhỏ quy mô chính phủ liên bang, mà ông cho là cồng kềnh và tốn kém.
Trong phán quyết của mình, Thẩm phán Illston nhận định rằng Tổng thống có khả năng phải yêu cầu sự hợp tác của Quốc hội để thực hiện những thay đổi lớn như vậy. Do đó, bà ban hành lệnh cấm tạm thời để tạm dừng việc cắt giảm nhân sự quy mô lớn trong thời gian chờ đợi.
Lệnh cấm tạm thời này, có hiệu lực trong 14 ngày, yêu cầu nhiều cơ quan liên bang dừng thực hiện sắc lệnh về nhân sự mà Tổng thống ban hành hồi tháng Hai, cùng với bản ghi nhớ sau đó từ Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) và Văn phòng Quản lý Nhân sự.
Lệnh này không yêu cầu các bộ phải thuê lại những người đã bị cho nghỉ. Các nguyên đơn chỉ yêu cầu hoãn ngày có hiệu lực của các hành động cắt giảm và dừng việc thực hiện sắc lệnh, đặc biệt tại các bộ đang hoặc sắp tiến hành giải thể, như Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) đã thông báo sẽ sa thải 10.000 nhân viên.
Thẩm phán Illston, người được cựu Tổng thống Bill Clinton đề cử, nhấn mạnh tại phiên điều trần rằng Tổng thống có thẩm quyền tìm kiếm thay đổi trong các bộ và cơ quan hành pháp do Quốc hội tạo ra. “Nhưng ông phải làm theo cách hợp pháp,” bà nói. “Ông phải làm với sự hợp tác của Quốc hội, Hiến pháp được cấu trúc theo cách đó.”
Tổng thống Trump nhiều lần khẳng định cử tri đã trao cho ông quyền cải tổ chính phủ liên bang và ông đã chỉ định tỷ phú Elon Musk dẫn đầu nỗ lực này thông qua DOGE. Hàng chục ngàn nhân viên liên bang đã bị sa thải, nghỉ việc theo chương trình từ chức hoãn lại hoặc bị cho nghỉ phép. Dù chưa có con số chính thức, ít nhất 75.000 nhân viên đã chọn từ chức hoãn lại và hàng ngàn nhân viên thử việc đã bị cho nghỉ.
Thẩm phán Illston đưa ra nhiều ví dụ về tác động của việc cắt giảm. Một nghiệp đoàn đại diện cho nhân viên liên bang nghiên cứu mối nguy hiểm sức khỏe cho công nhân mỏ cho biết họ sắp mất 221 trong số 222 nhân viên tại văn phòng Pittsburgh. Một nông dân ở Vermont không nhận được thanh tra kịp thời để nhận viện trợ sau lũ lụt và lỡ mất thời điểm gieo trồng quan trọng. Việc giảm nhân viên Cơ quan An sinh Xã hội đã dẫn đến thời gian chờ đợi lâu hơn cho người nhận.
Tất cả các cơ quan bị ảnh hưởng đều do Quốc hội thành lập, bà lưu ý.
Luật sư của chính phủ lập luận rằng sắc lệnh và bản ghi nhớ chỉ đưa ra các nguyên tắc chung để các cơ quan làm theo và “mời gọi ý kiến đóng góp và đề xuất tham gia lập pháp”. Tuy nhiên, luật sư của nguyên đơn cho rằng rõ ràng Tổng thống, DOGE và OPM đang đưa ra quyết định ngoài thẩm quyền và không mời đối thoại từ các cơ quan.
Lệnh cấm tạm thời này áp dụng cho nhiều bộ, bao gồm Nông nghiệp, Năng lượng, Lao động, Nội vụ, Ngoại giao, Ngân khố và Cựu chiến binh, cùng với Quỹ Khoa học Quốc gia, Cơ quan Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ, Cơ quan An sinh Xã hội và Cơ quan Bảo vệ Môi trường.
Một số nghiệp đoàn và tổ chức phi lợi nhuận trong vụ kiện này cũng là nguyên đơn trong một vụ kiện khác trước một thẩm phán San Francisco, thách thức việc sa thải hàng loạt nhân viên thử việc. Trong vụ đó, Thẩm phán William Alsup đã ra lệnh cho chính phủ vào tháng 3 phải phục hồi chức vụ cho những nhân viên đó, nhưng Tòa án Tối cao Hoa Kỳ sau đó đã chặn lệnh của ông.
Các nguyên đơn bao gồm các thành phố San Francisco, Chicago và Baltimore; nghiệp đoàn American Federation of Government Employees; và các tổ chức phi lợi nhuận như Alliance for Retired Americans, Center for Taxpayer Rights và Coalition to Protect America’s National Parks, theo tin từ ABC News.
