Nhà Trắng vừa đưa ra một đề xuất “khủng” trị giá hàng tỷ đô la nhằm đại tu toàn bộ hệ thống kiểm soát không lưu của Mỹ. Kế hoạch này được công bố trong bối cảnh hệ thống hiện tại đã quá cũ kỹ, thậm chí vẫn còn dùng đĩa mềm (floppy disk) và phải tìm mua linh kiện thay thế trên eBay, theo lời Bộ trưởng Giao thông Vận tải Sean Duffy.
Ông Duffy ví von việc nâng cấp này giống như chuyển từ điện thoại “cục gạch” sang smartphone. Ông nhấn mạnh, hệ thống radar hiện tại đã 50 năm tuổi, lạc hậu và cần phải thay đổi ngay lập tức để đảm bảo an toàn cho hơn 45.000 chuyến bay mỗi ngày.
Đề xuất này càng trở nên cấp bách sau vụ va chạm giữa trực thăng quân đội và máy bay thương mại hồi tháng 1 gần Washington D.C khiến 67 người thiệt mạng, cùng hàng loạt sự cố kỹ thuật khác gần đây, như vụ hệ thống radar tại sân bay Newark, New Jersey gặp trục trặc gây ra hàng loạt chuyến bay bị hủy và chậm trễ.
Kế hoạch chi tiết bao gồm việc xây dựng 6 trung tâm kiểm soát không lưu mới, nâng cấp công nghệ và hệ thống liên lạc tại hơn 4.600 địa điểm, thay thế 618 hệ thống radar, và tăng gấp 4 lần số sân bay có hệ thống cảnh báo va chạm trên đường băng. Phần cứng và phần mềm cũng sẽ được chuẩn hóa trên toàn quốc.
Chi phí cụ thể chưa được tiết lộ, nhưng Bộ trưởng Duffy khẳng định sẽ là “rất nhiều tỷ đô la”, cao hơn cả con số 12.5 tỷ đô la mà Ủy ban Giao thông Hạ viện đã dự trù ban đầu. Để hoàn thành kế hoạch đầy tham vọng này vào năm 2028 (hoặc có thể chậm hơn một năm), ông Duffy cho biết Quốc hội cần cấp đủ kinh phí ngay từ đầu và đơn giản hóa quy trình cấp phép.
Tổng thống đương nhiệm của Hoa Kỳ, Donald Trump, phát biểu từ Phòng Bầu dục rằng kế hoạch này sẽ cách mạng hóa ngành hàng không. Ông bày tỏ sự ấn tượng với công nghệ mới và cho rằng nó có thể giảm bớt sự phụ thuộc vào phi công, dù sau đó ông nói thêm “theo ý tôi, bạn luôn cần phi công”.
Đáng chú ý, Bộ trưởng Duffy khẳng định kế hoạch này sẽ không bao gồm việc tư nhân hóa hệ thống kiểm soát không lưu, điều mà Tổng thống Trump từng ủng hộ trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình.
Mặc dù Tổng thống Trump từng chỉ trích hệ thống cũ kỹ và tình trạng thiếu kiểm soát viên không lưu dưới thời chính quyền trước, nhưng thực tế là những vấn đề này đã tồn tại và được cảnh báo từ nhiều năm qua, thậm chí từ những năm 1990. Các nỗ lực nâng cấp trước đây, dù đã đầu tư hơn 14 tỷ đô la từ năm 2003, vẫn chưa tạo ra sự thay đổi đáng kể.
Thách thức lớn nhất vẫn là làm sao xây dựng hệ thống mới mà vẫn phải duy trì hoạt động của hệ thống cũ, sau đó chuyển đổi một cách liền mạch. Đây cũng là lý do FAA (Cục Hàng không Liên bang) trước đây thường chọn cách nâng cấp dần dần.
Theo nguồn tin từ Associated Press, kế hoạch mới này dường như nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ ngành hàng không, bao gồm các hãng bay, công đoàn kiểm soát viên và phi công. Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước khởi đầu và còn nhiều chi tiết cần được làm rõ.
