Trong khi châu Âu đang tưng bừng kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng Phát xít (V-E Day), đánh dấu sự kết thúc của Thế chiến II, thì Algeria lại có một ngày 8/5 đầy u ám để tưởng nhớ. Đó là ngày xảy ra các vụ thảm sát đẫm máu dưới thời thuộc địa Pháp.
Đối với Algeria, sự kiện này được xem là khúc dạo đầu quan trọng cho cuộc đấu tranh giành độc lập sau này. Tổng thống Algeria Abdelmadjid Tebboune nhấn mạnh rằng việc tưởng niệm ngày 8/5 phản ánh cam kết của người dân Algeria đối với tự do và phẩm giá, khi họ đã xuống đường tay không để đối mặt với kẻ thù. Ông cũng thẳng thắn gọi chủ nghĩa thực dân Pháp là “diệt chủng” và là tội ác chống lại loài người.
Đáng chú ý, hàng trăm nghìn binh sĩ từ Bắc Phi, Tây Phi và Madagascar đã chiến đấu cho Pháp trong Thế chiến II. Nhiều người trong số họ, đặc biệt là người Algeria, tin rằng sự phục vụ này sẽ mang lại cho họ nhiều quyền lợi hơn. Tuy nhiên, khi chiến tranh kết thúc, những người Algeria dám lên tiếng đòi hỏi lại bị đàn áp dã man, ngay cả khi các lãnh đạo Pháp ca ngợi “nguyên nhân của tự do và công lý” đã chiến thắng.
Cụ thể, vào ngày 8/5/1945, người dân Algeria đã xuống đường biểu tình ở nhiều thành phố như Ain Temouchent, Guelma, Kherrata và Setif, phất cờ và hô vang khẩu hiệu đòi độc lập. Sau khi cảnh sát nổ súng vào người biểu tình, các cuộc bạo loạn chống Pháp đã bùng phát, khiến hơn 100 người thiệt mạng. Đáp lại, Pháp đã mở một cuộc tấn công trên bộ và trên không, gây ra cái chết cho hàng nghìn người Algeria. Phía Algeria ước tính có tới 45.000 người thiệt mạng, trong khi thống kê của Pháp là khoảng 3.000.
Theo các nhà sử học, vụ thảm sát ngày 8/5 đã thổi bùng ngọn lửa giận dữ và quyết tâm, dẫn đến cuộc chiến tranh giành độc lập sau này của Algeria. Họ nhận ra rằng đấu tranh vũ trang là con đường duy nhất để thoát khỏi ách thống trị.
Trong khi châu Âu kỷ niệm V-E Day với trọng tâm là Ukraine, tự do và dân chủ, thì Bộ Cựu chiến binh Algeria tổ chức các sự kiện trên toàn quốc để tưởng nhớ vụ thảm sát và cuộc đấu tranh giành độc lập sau 132 năm Pháp đô hộ. Vụ thảm sát này vẫn là chủ đề nhạy cảm và thường được nhắc đến khi quan hệ giữa Pháp và Algeria căng thẳng.
Dù Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từng kêu gọi sự thật và công nhận, nhưng Pháp vẫn chưa đưa ra lời xin lỗi chính thức mà Algeria yêu cầu. Tổng thống Tebboune khẳng định Algeria sẽ không bao giờ quên vấn đề lịch sử hay dùng nó làm con bài mặc cả, để tỏ lòng trung thành với các liệt sĩ, theo nguồn tin ABC News.
