Gần đây, một từ ngữ từng bị xem là cấm kỵ trong xã hội Mỹ, thường được gọi là “từ R” (ám chỉ từ “retarded”), đang có dấu hiệu quay trở lại trong các cuộc thảo luận công khai, đặc biệt là trên mạng xã hội và trong giới giải trí.
Theo tin từ NBC News, những nhân vật có ảnh hưởng lớn như Joe Rogan, người dẫn podcast nổi tiếng, hay tỷ phú Elon Musk, chủ sở hữu mạng xã hội X (trước đây là Twitter), là những người tích cực sử dụng và thậm chí cổ súy cho việc sử dụng lại từ này. Joe Rogan từng tuyên bố việc “từ R” quay trở lại là một “chiến thắng văn hóa vĩ đại”.
Elon Musk thường xuyên dùng từ này trên X để chỉ trích nhiều người khác nhau. Bên cạnh đó, một số chương trình truyền hình, phim hài cũng bắt đầu đưa từ này vào nội dung của mình, phản ánh một xu hướng muốn thách thức sự “chính trị đúng đắn” (political correctness) đang phổ biến.
Việc sử dụng lại “từ R” được cho là xuất phát từ một bộ phận những người cảm thấy bị kiểm duyệt ngôn ngữ quá mức, đặc biệt là trong bối cảnh phân cực chính trị ngày càng sâu sắc. Một số nhà ngôn ngữ học nhận định việc dùng từ này còn là cách để một nhóm người khẳng định sự gắn kết nội bộ và tạo ra sự chia rẽ với nhóm đối lập.
Tuy nhiên, sự trở lại của từ này vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng người khuyết tật trí tuệ và gia đình họ. Họ nhấn mạnh rằng “từ R” là một lời lăng mạ sâu sắc, gây tổn thương và khiến những người khuyết tật cảm thấy bị coi thường, không được tôn trọng.
Novie Craven, một vận động viên của Special Olympics, chia sẻ rằng việc nghe từ này khiến cô “buồn bã không thể tả”. Cô nói: “Khi từ đó được dùng, bạn đang nói với thế giới rằng những người như tôi, những người khuyết tật trí tuệ, không thuộc về nơi này, không thể thành công hoặc không đáng được tôn trọng.”
Lịch sử của từ này khá phức tạp. Ban đầu, “mental retardation” là một thuật ngữ y tế được sử dụng chính thức để thay thế các từ mang tính xúc phạm hơn. Tuy nhiên, chính nó sau đó lại trở thành một lời lăng mạ phổ biến. Các nỗ lực pháp lý đã được thực hiện để loại bỏ thuật ngữ này khỏi ngôn ngữ chính thức của chính phủ liên bang, như “Rosa’s Law” năm 2010, thay thế bằng “intellectual disability” (khuyết tật trí tuệ).
Dù có những nỗ lực xóa bỏ, “từ R” chưa bao giờ biến mất hoàn toàn và sự phát triển của mạng xã hội đã tạo điều kiện cho nó tái xuất. Một nghiên cứu gần đây cho thấy việc Elon Musk sử dụng từ này trên X đã dẫn đến sự gia tăng đáng kể số lượng bài đăng chứa từ tương tự.
Mặc dù “từ R” đang có dấu hiệu quay trở lại, một số chuyên gia ngôn ngữ tin rằng nó khó có thể trở nên phổ biến rộng rãi như trước đây vì nó vẫn vi phạm các chuẩn mực xã hội về ngôn ngữ. Tuy nhiên, cuộc tranh luận về việc sử dụng từ ngữ và ranh giới của sự “chính trị đúng đắn” chắc chắn sẽ còn tiếp diễn.
