Liên minh châu Âu (EU) đang nỗ lực thu hút các nhà khoa học và nhà nghiên cứu đến châu Âu bằng các chương trình tài trợ và chính sách mới, sau khi chính quyền Trump đóng băng nguồn tài trợ của chính phủ Mỹ cho các sáng kiến liên quan đến đa dạng, công bằng và hòa nhập.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu tại sự kiện “Chọn châu Âu vì Khoa học” ở Paris: “Vài năm trước, không ai có thể tưởng tượng rằng một trong những nền dân chủ lớn nhất thế giới lại hủy bỏ các chương trình nghiên cứu với lý do có từ ‘đa dạng’ trong chương trình này”.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết EU sẽ thiết lập một chương trình “siêu tài trợ” với ngân sách 500 triệu euro (566 triệu USD) trong giai đoạn 2025-2027 để “biến châu Âu thành một thỏi nam châm thu hút các nhà nghiên cứu”. Khoản tiền này sẽ được rót vào Hội đồng Nghiên cứu châu Âu, tổ chức vốn đã có ngân sách hơn 16 tỷ euro (18 tỷ USD) cho giai đoạn 2021-2027.
Theo bà Von der Leyen, EU dự định “ghi vào luật tự do nghiên cứu khoa học” bằng một đạo luật mới. “Khi các mối đe dọa gia tăng trên toàn thế giới, châu Âu sẽ không thỏa hiệp các nguyên tắc của mình”, bà nói.
Tháng trước, hàng trăm nhà nghiên cứu đại học ở Mỹ đã bị cắt tài trợ từ Quỹ Khoa học Quốc gia để tuân thủ lệnh của Tổng thống Donald Trump về việc chấm dứt hỗ trợ cho nghiên cứu về đa dạng, công bằng và hòa nhập, cũng như nghiên cứu về thông tin sai lệch. Hơn 380 dự án tài trợ đã bị cắt giảm, bao gồm các dự án chống kiểm duyệt internet ở Trung Quốc và Iran, và một dự án tham vấn với các cộng đồng bản địa để hiểu những thay đổi môi trường ở vùng Bắc Cực Alaska.
Một số khoản tài trợ bị chấm dứt nhằm mục đích mở rộng sự đa dạng của những người nghiên cứu khoa học, công nghệ và kỹ thuật. Các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và bác sĩ đã xuống đường biểu tình.
Bà Von der Leyen nhấn mạnh rằng việc phá hoại nghiên cứu tự do và cởi mở là một “sai lầm khổng lồ”. “Chúng ta đều đồng ý rằng khoa học không có hộ chiếu, không có giới tính, không có sắc tộc, không có đảng phái chính trị”, bà nói. “Chúng tôi tin rằng sự đa dạng là một tài sản của nhân loại và là huyết mạch của khoa học. Đó là một trong những tài sản toàn cầu có giá trị nhất và nó phải được bảo vệ”.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Đức cam kết EU sẽ giải quyết một số rào cản mà các nhà khoa học và nhà nghiên cứu phải đối mặt, đặc biệt là thủ tục hành chính rườm rà và khả năng tiếp cận các doanh nghiệp.
Ông Macron kêu gọi châu Âu “trở thành nơi trú ẩn” cho các nhà khoa học và nhà nghiên cứu, đồng thời nhắn nhủ những người cảm thấy bị đe dọa ở những nơi khác: “Thông điệp rất đơn giản. Nếu bạn yêu thích tự do, hãy đến và giúp chúng tôi duy trì tự do, nghiên cứu ở đây, giúp chúng tôi trở nên tốt hơn, đầu tư vào tương lai của chúng tôi”.
Theo nguồn tin từ Associated Press.
