Liên minh châu Âu (EU) vừa công bố một chương trình thu hút các nhà khoa học và nhà nghiên cứu đến châu Âu, bằng cách cung cấp các khoản tài trợ và kế hoạch chính sách mới. Động thái này diễn ra sau khi chính quyền Trump đóng băng nguồn tài trợ của chính phủ Mỹ cho các sáng kiến liên quan đến đa dạng, công bằng và hòa nhập.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu tại sự kiện “Chọn châu Âu vì Khoa học” ở Paris: “Vài năm trước, không ai có thể tưởng tượng rằng một trong những nền dân chủ lớn nhất thế giới lại hủy bỏ các chương trình nghiên cứu chỉ vì có từ ‘đa dạng’ trong chương trình đó”.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết EU sẽ thiết lập một chương trình “siêu tài trợ” nhằm mang lại “một tầm nhìn dài hạn cho những người giỏi nhất” trong lĩnh vực này. Theo đó, 500 triệu euro (566 triệu đô la Mỹ) sẽ được đầu tư trong giai đoạn 2025-2027 để “biến châu Âu thành một thỏi nam châm thu hút các nhà nghiên cứu”. Khoản tiền này sẽ được rót vào Hội đồng Nghiên cứu châu Âu, vốn đã có ngân sách hơn 16 tỷ euro (18 tỷ đô la Mỹ) cho giai đoạn 2021-2027.
EU cũng dự định “ghi nhận quyền tự do nghiên cứu khoa học vào luật” bằng một đạo luật mới. Bà Von der Leyen nhấn mạnh rằng trong bối cảnh “các mối đe dọa gia tăng trên toàn thế giới, châu Âu sẽ không thỏa hiệp các nguyên tắc của mình”.
Tháng trước, hàng trăm nhà nghiên cứu đại học ở Mỹ đã bị cắt tài trợ từ Quỹ Khoa học Quốc gia để tuân thủ lệnh của Tổng thống Donald Trump về việc chấm dứt hỗ trợ cho nghiên cứu về đa dạng, công bằng và hòa nhập, cũng như nghiên cứu về thông tin sai lệch. Hơn 380 dự án tài trợ đã bị cắt giảm, bao gồm các dự án chống kiểm duyệt internet ở Trung Quốc và Iran, và một dự án hợp tác với cộng đồng bản địa để tìm hiểu về những thay đổi môi trường ở vùng Bắc Cực Alaska.
Bà Von der Leyen cho rằng việc làm suy yếu nghiên cứu tự do và cởi mở là một “sai lầm khổng lồ”. Bà nói: “Chúng ta đều đồng ý rằng khoa học không có hộ chiếu, không có giới tính, không có dân tộc, không có đảng phái chính trị. Chúng tôi tin rằng sự đa dạng là một tài sản của nhân loại và là huyết mạch của khoa học. Đó là một trong những tài sản toàn cầu quý giá nhất và cần được bảo vệ”.
Tổng thống Macron kêu gọi châu Âu “trở thành nơi trú ẩn” cho các nhà khoa học và nhà nghiên cứu, đồng thời gửi thông điệp đến những người cảm thấy bị đe dọa ở những nơi khác: “Nếu bạn yêu thích tự do, hãy đến và giúp chúng tôi duy trì tự do, nghiên cứu ở đây, giúp chúng tôi trở nên tốt hơn, đầu tư vào tương lai của chúng tôi”.
Theo tin từ ABC News.
