Nước Úc đang bước vào cuộc tổng tuyển cử với những vấn đề nóng bỏng như chi phí sinh hoạt tăng cao, kinh tế, năng lượng và quan hệ với Trung Quốc.
Giá nhà đất leo thang, lãi suất ngân hàng “cứng đầu” và các đảng phái chính trị lớn thì lại chia rẽ về cách từ bỏ điện than.
Những vấn đề chính cần quan tâm:
Chi phí sinh hoạt ở Úc đã tăng chóng mặt. Giá trứng tăng 11% năm ngoái, bia tăng 4%. Giá thuê nhà trung bình cũng tăng 4,8% sau khi đã tăng 8,1% vào năm 2023.
Ngân hàng trung ương đã tăng lãi suất từ mức thấp kỷ lục 0,1% lên 0,35% ngay trước khi Thủ tướng Anthony Albanese lên nắm quyền năm 2022. Lãi suất sau đó đã tăng lên đỉnh điểm 4,35% vào tháng 11/2023. Lạm phát hàng năm cũng đạt đỉnh 7,8% vào năm đó.
Tuy nhiên, có vẻ như mọi thứ đang dịu dần khi ngân hàng trung ương đã giảm lãi suất xuống 4,1% vào tháng Hai vừa qua. Dự kiến, lãi suất sẽ còn giảm tiếp vào cuộc họp tới do tình hình kinh tế quốc tế bất ổn.
Lạm phát đã khiến nhiều nhà thầu xây dựng phá sản, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nhà ở và đẩy giá thuê nhà lên cao.
Chính phủ đã cắt giảm thuế và hỗ trợ một phần chi phí thuê nhà và năng lượng, nhưng nhiều người cho rằng chính phủ chi tiêu quá nhiều, góp phần duy trì lạm phát ở mức cao.
Ông Albanese từng hứa sẽ xây 1,2 triệu căn nhà trong 5 năm, nhưng có vẻ khó đạt được mục tiêu này.
Đảng Lao động cam kết giảm tiền đặt cọc mua nhà lần đầu từ 20% xuống 5%, với chính phủ đứng ra bảo lãnh phần còn lại.
Đảng Tự do đối lập thì hứa sẽ giảm cạnh tranh nhà ở bằng cách giảm lượng người nhập cư. Họ cũng muốn cho phép người dân dùng tiền từ quỹ hưu trí bắt buộc để trả trước khi mua nhà.
Nhiều nhà kinh tế cho rằng cả hai chính sách này đều có thể thổi phồng giá nhà mà không thực sự tăng nguồn cung.
Cả hai đảng đều nhất trí về mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Chính phủ của ông Albanese đặt mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của Úc xuống 43% so với mức năm 2005 vào cuối thập kỷ này và đạt mức ròng bằng 0 vào năm 2050.
Đảng đối lập thì muốn xây bảy nhà máy điện hạt nhân do chính phủ tài trợ trên khắp nước Úc, dự kiến nhà máy đầu tiên sẽ cung cấp điện vào năm 2035.
Chính phủ cho rằng các nhà máy điện than và khí đốt hiện tại của Úc sẽ không đủ đáp ứng nhu cầu cho đến khi có điện hạt nhân. Họ dự định đến năm 2030 sẽ có 82% lưới điện của Úc chạy bằng năng lượng tái tạo.
Đảng đối lập lại cho rằng việc thay thế than và khí đốt bằng năng lượng tái tạo là bất khả thi và sẽ làm giảm đầu tư vào công nghệ năng lượng sạch. Họ sẽ dựa vào khí đốt nhiều hơn để sản xuất điện cho đến khi có điện hạt nhân.
Quan hệ thương mại và ngoại giao giữa Úc và Trung Quốc đã xuống dốc vào năm 2020 sau khi chính phủ Úc yêu cầu điều tra quốc tế về nguồn gốc và cách ứng phó với đại dịch COVID-19.
Bắc Kinh đã cấm các cuộc tiếp xúc cấp bộ trưởng với Úc và áp đặt một loạt lệnh cấm chính thức và không chính thức đối với các mặt hàng như than, rượu vang, lúa mạch, gỗ và tôm hùm, gây thiệt hại cho các nhà xuất khẩu Úc tới 20 tỷ đô la Úc (13 tỷ đô la Mỹ) mỗi năm.
Mọi thứ bắt đầu dịu lại khi Đảng Lao động lên nắm quyền vào năm 2022. Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã gửi thư chúc mừng ông Albanese chỉ vài ngày sau chiến thắng bầu cử.
Tất cả các rào cản thương mại dần được dỡ bỏ và ông Albanese đã gặp Chủ tịch Tập Cận Bình trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Bắc Kinh vào năm 2023.
Ông Albanese thường nói về Trung Quốc: “Chúng ta sẽ hợp tác khi có thể, bất đồng khi cần thiết và hành động vì lợi ích quốc gia.”
Lãnh đạo phe đối lập Peter Dutton, một người chỉ trích Trung Quốc lâu năm, cho rằng quan hệ song phương sẽ còn được cải thiện hơn nữa nếu có một cách tiếp cận cứng rắn và không khoan nhượng. Ông cáo buộc ông Albanese tự kiểm duyệt để tránh làm phật lòng Bắc Kinh.
Ông Dutton phát biểu tại Viện Lowy ở Sydney: “Úc phải sẵn sàng chỉ trích bất kỳ quốc gia nào có hành vi gây nguy hiểm cho sự ổn định trong khu vực, và đó là điều mà một chính phủ liên minh do tôi lãnh đạo sẽ tự tin thực hiện cùng với các quốc gia có cùng chí hướng.”
Nguồn: thông tin từ ABC News.
