Tình hình dịch sởi tại Mỹ đang có dấu hiệu lan rộng trở lại, với các đợt bùng phát ghi nhận ở ít nhất sáu bang. Các chuyên gia y tế công cộng cho rằng, tỷ lệ tiêm chủng sởi, quai bị, rubella (MMR) giảm sút là một trong những nguyên nhân chính, xuất phát từ tâm lý ngần ngại tiêm vaccine và sự mệt mỏi sau đại dịch COVID-19.
Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đây cho thấy, chỉ cần một sự gia tăng nhỏ trong tỷ lệ tiêm chủng cũng có thể ngăn chặn hàng triệu ca mắc sởi trong tương lai.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA tuần trước đã sử dụng mô hình để mô phỏng sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa bằng vaccine tại Mỹ trong 25 năm tới. Kết quả khá đáng chú ý: ở tỷ lệ tiêm chủng hiện tại, mô hình dự báo Mỹ có thể đối mặt với khoảng 851.300 ca mắc sởi trong 25 năm. Nếu tỷ lệ này giảm thêm 10%, con số ước tính vọt lên tới 11,1 triệu ca.
Theo dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, tỷ lệ tiêm vaccine MMR cho trẻ mẫu giáo đã giảm nhẹ trong những năm gần đây, từ 95,2% trong năm học 2019-2020 xuống còn 92,7% trong năm học 2023-2024.
Tiến sĩ Nathan Lo, đồng tác giả nghiên cứu và là bác sĩ bệnh truyền nhiễm tại Stanford Medicine, chia sẻ với ABC News rằng kết quả này khá bất ngờ và đáng báo động. Ông nói: “Chúng tôi tiếp tục chứng kiến các đợt bùng phát sởi, nhưng khi thực hiện nghiên cứu này… bạn bắt đầu nhận ra rằng ngay cả với mức độ giảm vaccine hiện tại, một kịch bản rất khả thi là theo thời gian, sởi sẽ trở lại và trở thành một căn bệnh phổ biến trong các gia đình ở nước ta.”
Một điểm sáng từ nghiên cứu là tác động tích cực của việc tăng tỷ lệ tiêm chủng. Mô hình ước tính rằng, chỉ cần tăng tỷ lệ tiêm chủng lên 5%, số ca mắc sởi trong 25 năm tới sẽ giảm mạnh xuống chỉ còn khoảng 5.800 ca. Điều này nhấn mạnh vai trò quan trọng của miễn dịch cộng đồng (hay miễn dịch bầy đàn), khi tỷ lệ tiêm chủng đạt trên 95%, phần lớn người dân trong cộng đồng sẽ được bảo vệ.
Tiến sĩ William Schaffner, giáo sư y học dự phòng tại Đại học Vanderbilt, người không tham gia nghiên cứu, nhận định đây là một “kịch bản xấu nhất được xây dựng kỹ lưỡng”. Ông cho rằng, dù tỷ lệ tiêm chủng chung vẫn khá cao, nhưng sự tồn tại của các “vùng trũng” nơi tỷ lệ tiêm chủng thấp (có nơi dưới 80%) là nguyên nhân khiến virus có cơ hội tái xâm nhập và lây lan. Tuy nhiên, ông cũng đồng ý rằng việc tăng nhẹ tỷ lệ tiêm chủng trên diện rộng sẽ giúp giảm nguy cơ bùng phát các ổ dịch nhỏ lẻ.
Tính đến thứ Sáu tuần trước, CDC đã xác nhận gần 900 ca mắc sởi tại ít nhất 29 bang, con số này có thể còn thấp hơn thực tế do chậm trễ trong báo cáo. Đặc biệt, một đợt bùng phát lớn tại miền Tây Texas đã ghi nhận 663 ca mắc và ít nhất 87 người phải nhập viện, theo tin từ ABC News ngày 30/04/2025.
Sởi từng được tuyên bố loại trừ khỏi Mỹ vào năm 2000 nhờ chương trình tiêm chủng hiệu quả. Tuy nhiên, một đợt bùng phát kéo dài 12 tháng trở lên có thể đe dọa tình trạng loại trừ này. Đợt bùng phát ở Texas đã bắt đầu từ tháng 1 năm nay.
Để nâng cao tỷ lệ tiêm chủng, các chuyên gia khuyến cáo phụ huynh chưa tiêm vaccine cho con nên trao đổi thẳng thắn với bác sĩ nhi khoa để giải đáp mọi băn khoăn. Việc cung cấp thông tin chính xác về tính hiệu quả và an toàn của vaccine, cùng với sự tiếp cận và xây dựng lại niềm tin ở cấp độ địa phương, đặc biệt tại các cộng đồng có tỷ lệ tiêm chủng thấp, là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
